Bu köyün her hanesinde "kaşık ustası" var -

MURAT DEMİRCİ - Amasya'nın Gümüşhacıköy ilçesinin Pusacık köyünde, her evde tahta kaşık ustası var.

Pusacık köyünden kaşık ustası Halil Karataş (65), AA muhabirine yaptığı açıklamada, gürgen ağacından yaptıkları tahta kaşıkların teknoloji ilerlese de mutfaktaki yerlerinin ayrı olduğunu söyledi.

Kendisinin de babasından öğrendiği mesleğini 12 yaşından bu yana sürdürdüğünü ve bu meslekten emekli olduğunu anlatan Karataş, "150 hanelik köyümüzde her hanede en az iki kişi kaşık ustası" dedi.

Pusacık köyünün en önemli geçim kaynağının tahta kaşık yapımı olduğunu ve bu nedenle her haneden kaşık ustası çıktığını belirten Karataş, şunları dile getirdi:

"Az da olsa üretimimiz sürüyor. Ben bu mesleği 12 yaşımdan bu yana yapıyorum. Herkes ekmeğini bundan buldu. Şimdi ise köyde adam da kalmadı, herkes şehirlere gitti. Bu işi yapan azaldı. Biz de yapıyoruz ama eskisi gibi çok iş olmuyor. Tahta kaşık yapımı 70'li yılların başından bu yana azalmaya başladı. 'Kaşık yapımı 2 binli yıllarda iyice azaldı. Eskiden köyde, kentte tahta kaşık kullanılıyordu. Şimdi tencere ve tavaların çizilmemesi için ev hanımları yine tahta kaşık tercih ediyor."

Karataş, üretimin yoğun olduğu dönemde 8 adet kaşığın bir desteden meydana geldiği ve toplam 15 deste kaşık ürettiklerini belirtti.

- Yaptıkları kaşıklar Türkiye'nin dört bir yanına gidiyor

Evinin bir bölümünü tahta kaşık üretimi için atölye haline getiren evli ve 4 çocuk babası İsa Acar ise (65), babası ve amcasından küçük yaşta öğrendiği mesleğini sürdürmeye çalıştığını ifade etti.

Kaşık yapımının ustalık gerektirdiğini vurgulayan Acar, balta, keser, eye, bıçak ve zımpara gibi aletler kullanarak el işçiliği ile ürettikleri kaşıkları daha önce günlük 15 deste üretirken artık bu sayının 2 desteye kadar düştüğünü anlattı.

Gürgen ağacından yaptıkları kaşıkların Türkiye'nin dört bir yanına gittiğini söyleyen Acar, "Bizden toptan kaşık alan tüccarlar var. İstanbul, Kayseri, Gaziantep ve Ankara gibi illere götürüyorlar. Bu kaşıklar hem mutfaklarda kullanılıyor hem de süs eşyası olarak değerlendiriliyor" diye konuştu.

Tahta kaşıkların ebatlarına göre ustasından yaklaşık bir liraya toptan satıldığı, pazarlarda ise 5 ile 10 liraya kadar alıcı bulduğu öğrenildi.

- "Tahta kaşık satın alırken boyasız ve cilasız olanları almak daha sağlıklıdır"

Amasya Halk Sağlığı Müdürü Dr. Öner Nergiz, yemek pişirirken sapının ısınmaması, hafif olması ve tencereyi çizmemesi nedeniyle sıkça tercih edilen tahta kaşıkların temizliği ve kullanım ömrünün doğru ayarlanmaması halinde kansere yol açabileceğini söyledi.

Nergiz, son yapılan bazı araştırmalarda tahta veya metalden oluşan kaşığın doğru kullanılıp temizlenmediği zaman insan sağlığı için büyük tehlike arz edebileceği uyarısında bulunarak şunları kaydetti:

"Cilalı tahta kaşıklar kullanıldıkça üzerindeki cila akıyor ve kaşıkta çatlama ortaya çıkıyor. Çatlayan kaşığın bu bölgelerine bakteriler yerleşiyor ve bu bakteriler yemek hazırlarken yemeğe geçebiliyor. Yine bu kaşıkları deterjanla yıkarken çatlak yerlerinde deterjan kalıyor ve bu deterjanlar vücutta zehirlenme yapabiliyor. Cilalı kaşıklar ayrıca kullanılırken zamanla ısının da etkisiyle üzerindeki cilalar akıyor ve bu cilalar vücut için toksik etki oluşturabiliyor ve kansere neden olabiliyor."

Tahta kaşık satın alırken boyasız ve cilasız tahta kaşık almanın daha sağlıklı olduğunu vurgulayan Nergiz, kullanılan tahta kaşıkların çatladığı veya kırıldığı görüldüğü an yenisi ile değiştirilmesi gerektiğini belirtti.