Bosna Hersek'teki Referandum Tartışması

Bosna Hersek'teki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti'nde (RS), 9 Ocak'ın Sırp Cumhuriyeti Günü kabul edilmesi için, entite sınırları içinde 25 Eylül'de referanduma gidilmesi kararına tepkiler sürüyor.

Boşnak siyasiler, referandum kararının anayasaya aykırı olduğunu ve iptal edilmesi gerektiğini savunurken, diğer Balkan ülkeleri Hırvatistan ve Sırbistan'dan karara hem tepki hem de destek mesajları geldi.

Bosna Hersek Bakanlar Konseyi Başkanı Denis Zvizdic, Barış Uygulama Konseyi'nin (PIC), RS'ye referandum yapmaması çağrısında bulunması ve kararın anayasaya aykırı olduğunu açıklamasını olumlu karşıladığını ancak açıklamanın referandum kararında "yetersiz bir adım" olduğunu söyledi.

Ülkenin, NATO ile Avrupa Birliği (AB) üyelik süreçleri ve gelişmeye odaklanması gerektiği yerde gücünü RS'nin referandum kampanyalarına harcadığına işarete eden Zvizdic, referandum kararı ülkenin hayati konularının tartışılmasına engel oluyor. İlgili karar, Bosna Hersek Anayasası ve barış antlaşması maddelerini çiğnemektedir." dedi.

Zvizdic, referandum kararının Bosna Hersek'in barış ve güvenliğini tehdit ettiğini vurgulayarak her şeyden önce ülkenin egemenlik ve bağımsızlığının önemli olduğunu savundu.

PIC'nin kararına destek verilmesi ve Bosna Hersek Anayasası'na saygı duyulması çağrısında bulunan Zvizdic, kararın Bosna Hersek'in istikrarını zedeleyeceğini yineledi.

Hırvatistan ve Sırbistan'dan açıklama

Bu arada, Hırvatistan Dışişleri Bakanı Miro Kovac, Sırbistan'a RS'deki referandum kararının askıya alınması için çağrıda bulunarak aksi takdirde Sırbistan'ın AB üyelik yolunda gelişme sağlayamayacağını ifade etti.

Hırvatistan'ın Dayton Barış Antlaşması'nı imzalayan taraflardan biri olduğunu anımsatan Kovac, "Bosna Hersek'in devlet olarak kalması taraftarıyız. RS'nin söylemleri kabul edilebilir değil. Sırbistan'ın, ülkedeki Sırp yetkilileriyle görüşüp kararlarından vazgeçirmelerini temenni ediyoruz." diye konuştu.

Sırbistan'da Dveri Hareketi Genel Başkanı Bosko Obradovic ise RS'deki referandum kararını desteklediklerinin altını çizerek kararın Sırbistan Meclisi'nde gündeme alınması gerektiğini söyledi.

Bosna Hersek Anayasası'nın maddelerine katılmadıklarını ifade eden Obradovic, RS halkının Sırp Cumhuriyeti Günü'nün kutlanıp kutlanmaması konusunda ifade özgürlüğüne sahip olduğunu savundu.

Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vucic ise katıldığı bir törende, Sırbistan için bölgedeki barış ve istikrarın önemine işaret ederek "Bizim için önemli olan barış ve güvenliğin sağlanması. RS'deki yetkililer kendi düşüncelerini açıkladı." değerlendirmesinde bulundu.

Vucic'in, Cumhurbaşkanı Tomislav Nikolic'in çağrısı üzerine gün içerisinde RS'deki referandumun görüşüleceği toplantıya katılması bekleniyor. Başkent Belgrad'da yapılacak toplantıya Bosna Hersek'teki Sırp temsilciler de katılacak.

"Sırp Cumhuriyeti Günü Anayasa'ya aykırı"

Sırp Cumhuriyeti'nin kurulmasına ilişkin bildiri 9 Ocak 1992 tarihinde kabul edilmişti. 9 Ocak, bu nedenle söz konusu entite içerisinde "Sırp Cumhuriyeti Günü" olarak kutlanıyor.

Anayasa Mahkemesi, geçen yıl kasım ayında aldığı kararla Sırp Cumhuriyeti'ndeki Milli ve Dini Bayramlara İlişkin Kanun'un Sırp Cumhuriyeti Günü'ne dair maddesinin "anayasaya aykırı" olduğunu bildirmişti.

Mahkeme, gerekçeli kararında 1992 yılındaki bildirinin Boşnak ve Hırvat halklarının katılımı olmadan kabul edildiğini ve tek taraflı olduğunu belirtmiş, söz konusu kanunun ilgili maddesinin değiştirilmesini talep etmişti.

Anayasa Mahkemesinin kararını hiçe sayarak 9 Ocak'ı kutlamaya devam edeceklerini açıklayan Sırplar, son olarak Sırp nüfusun yoğun olduğu entite sınırları içerisinde referanduma gidilmesini kararlaştırmıştı.