Bitlis'in çamura şekil veren kadınları

BİTLİS'in Mutki ilçesine bağlı Kavakbaşı beldesinde yaşayan kadınlar, çamura şekil vererek, ürettikleri çömlek, tandır, testi ve buna benzer malzemelerle aile ekonomilerine katkı sağlıyor. Uzun yıllardır bu işle ilgilendiklerini söyleyen kadınlar, kızlarına, gelinlerine ve torunlarına da bu sanatı öğretiyor.

Yüzyıllardan beridir bir gelenek haline gelen çömlekçilik mesleğini halen sürdüren Kavakbaşılı kadınlar, çamurdan yaptıkları hamurla çömlek, tandır, testi ve vazo gibi ürünler üretip satıyorlar. Kadınlar sattıkları malzemelerden elde ettikleri gelirle hem aile geçimlerini hem de çocuklarının eğitimine katkı sağlıyor. Beldede neredeyse her evde yapılan sanat son yıllarda süsleme sanatıyla da buluştu. Halk Eğitim Merkezi tarafından sağlanan Usta Öğretici ile yapılan küpler, boyanarak süs eşyası olarak da satışa sunuluyor. Kavakbaşı Beldesinde çamurdan geçimini sağlayan kadınlar, geleneklerini sürdürmek için kızlarına, gelinlerine ve torunlarına da bu sanatı öğretiyor. Kadınlar, beldenin erkekleri tarafından yerin 4 metre altından çıkarılan kırmızı toprağı çeşitli işlemlerden geçirdikten sonra sanata dönüştürüyor.

ÇAMURDAN ÇÖMLEK, VAZO VE TANDIR YAPIYORLAR

Beldede yıllardan bu yana kadınların ellerinin kil ve çamurlu olduğunu söyleyen Saniye Özabay, bir önceki kuşaktan öğrendikleri bilgileri yeni kuşaklara aktardıklarını anlattı. Kırmızı toprağa kum kattıktan sonraki aşamada ayaklarıyla çamuru yoğurduklarını belirten Özabay, "Çamurun kıvama gelmesinden sonra güveç, tencere, çanak, çömlek, tandır, vazo gibi ürünler elde ediyoruz. Bu ürünleri de satışa sunuyoruz. Çok uygun fiyatlara satıyoruz" dedi.

Uzun yıllardın bu işle uğraştığını söyleyen Zeynep Tarhan, kadınlar tarafından yapılan ürünlerin süslemeleri için kurs talebinde bulunduğunu belirterek şöyle konuştu:

"Doğduğundan beri bu tür işlerin içindeyim. Bizim kadınlarımız bu tür işlerden para kazanıyor. Benim annemde diğer annelerde bu işi yapıyor. Yapılan bu ürünler çevre köylerin yanı sıra batı illerine de satılıyor. Kadınlarımız eşleri ve oğulları yardımıyla kırmızı toprağı çıkarıyorlar. Güneşte kuruttuktan sonra taşlarını ayıklıyorlar. Daha sonra sarı kumla karıştırıp bir süre ayakları ile yoğuruyorlar. Tandırın haricinde bütün mutfak araç ve gereçleri daha hijyenik olsun diye yakma işleminden geçiriliyor. Bunların yapımında tamamen doğal malzemeler kullanılır hiçbir şekilde kimyasal madde kullanılmaz. Eskiden kadınlar boş zamanlarını değerlendirmek için bu işle uğraşıyordu. Ama daha sonra bir kazanç haline getirdiler bu işi. Bundan para kazanıyorlar evlerinin geçimlerini ve çocuklarının okul masraflarını buradan sağlıyorlar" dedi.