Bilirkişi Raporu: İşçiler Galeriyi Terk Etmedi, Ölümlü Kaza Oldu

Zonguldak'ta, 8 madencinin öldüğü geçen 7 Ocak'taki ani metan gazı püskürmesi ile ilgili yeni bilirkişi raporunda, kaza öncesi yapılan patlatma sırasında işçilerin galeriyi terk etmemesinin ölümlü kazaya neden olduğu vurgulandı. Raporda, denetim konusundaki eksiklikleri gideremediklerine dikkat çekilen alt işveren taşeron firma yüzde 70, asıl işveren Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) yüzde 30 kusurlu bulundu.

TTK Kozlu Müessese Müdürlüğü maden ocağında galeri açma işini yürüten taşeron firma Star İnşaat ve Ticaret A.Ş.'de çalışan 8 maden işçisi, yerin 560 metre altında galeri açarken ani metan gazı püskürmesi sonucu yaşamını yitirdi. Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı'nın başlattığı soruşturma kapsamında kazaya ilişkin Bülent Ecevit Üniversitesi'nce hazırlanan ilk bilirkişi raporunun ardından, ölen işçilerden Muharrem Yapıcı'nın yakınları Durdane ve Necmiye Yapıcı'nın tazminat davası açtığı Zonguldak 3'üncü İş Mahkemesi de yeni bir bilirkişi raporu talep etti.

İŞÇİLER GALERİYİ TERK ETMEDİ

Yüksek Maden Mühendisleri Prof. Dr. Cengiz Kuzu, Doç. Dr. Türker Hüdaverdi ve Yrd. Doç. Dr. Abdullah Fişne'nin, üniversitenin hazırladığı bilirkişi raporu ve müfettişlerin kazaya ilişkin raporları inceleyerek hazırladığı bilirkişi raporu mahkemeye ulaştı. Raporda, ölen işçilerin kaza öncesi yapılan patlatma sırasında galeriyi terk etmediklerine dikkat çekilerek, bu durumun ölümlü kazaya neden olduğu vurgulandı. Patlatma sırasında işçilerin bulunmaları gereken yer konusuna önem verildiği, bu konuda TTK'nın yönergeleri olduğu hatırlatılan raporda şöyle denildi:

"Yönergelerden birinde, 'ateşlemelerde 3 kişiden fazla kimse bulundurulmayacak' ve 'ateşleme yeri galeriyi havalandıran tali pervanenin bulunduğu tarafta, arından 200 metre uzakta olacaktır' denilmekteyken, işçilerin burada 200 metrelik mesafeye uymadıkları, esasen bu mesafenin de tamamen tehlikeden uzak olmadığı anlaşılmaktadır. Diğer bir yönergede de söz konusu mesafe 150 metre olarak belirlenmiştir. Bu da yetersiz ve kafa karıştırıcıdır."

'İŞÇİ İNİSİYATİFİ GEREĞİNDEN FAZLA ÖNE ÇIKTI'

Raporda ayrıca, metan gazı püskürmesinin tavandan geldiği, ancak sondaj bilgi formlarındaki sondaj yönlerinin her yönü kapsamadığına işaret edildi.

Kazada rol oynayan en önemli faktörün, çalışmalardaki işçi insiyatifinin gereğinden çok öne çıkması olduğu ifade edilen raporda, "Nitekim gerek sondajların yapılması sırasındaki çalışma tarzı ve gerekse kaza öncesi patlatma işi ve hemen akabindeki durum, işçi inisiyatifinin çok öne çıkmasına dair en önemli işaretler olmuştur. İşçi insiyatifinin bu şekilde öne çıkması, denetleme ve mühendislik desteğinin yeterince olmadığı anlamına gelmekte, bu durum sondajların yapılması, yorumlanması ve buna göre işlerin planlanması gibi anlarda işgüvenliği açısından zaafiyet yaratabilmektedir. Bu hnususları düzeltecek alt işveren-asıl işveren iletişiminin yeterince olmaması ve her iki tarafın etkin denetim konusundaki eksiklikleri giderememesi, 'kötü işyeri alışkanlıkları' nın hakim olduğu bir durumu ortaya çıkarmıştır" denildi.

TTK YÜZDE 30, TAŞERON FİRMA YÜZDE 70 KUSURLU

Kazanın operasyonel alanda olması nedeniyle alt işverenin önemli sorumluluğu olduğu belirtilen raporda, asıl işverenin de denetleme yoluyla buradaki işlerin istenmeyen yönde ilerlemesini engellemesi mümkünken bunu yerine getirmediğine dikkat çekildi. Ancak operasyonel durumların asıl işverence bir miktar gecikmeli olarak izlenebileceği hususu göz önüne alındığında, asıl işverenin kusurunun alt işverene göre daha az olduğu bildirilen raporda, asıl işveren TTK'nın yüzde 30, alt işveren taşeron firmanın yüzde 70 oranında kusurlu olduğu kaydedildi. Kazada 'kaçınılmazlık' faktörüne yer verilmesine gerek olmadığı, ayrıca kaza ile ilgili diğer kişilere bir kusur verilmesinin de yerinde olmadığı ifade edildi. - Zonguldak