Betam: 15-19 Yaş Arasındaki 850 Bin Genç Ne İşgücünde Ne Eğitimde

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (Betam) yaptığı araştırmanın sonuçlarına göre, Türkiye genelinde 15 ve 19 yaş arasındaki en az 850 bin genç "eğitimine devam edemiyor ve işgücüne katılamıyor."

Betam'dan, Yrd. Doç. Dr. Gökçe Uysal ve Araştırma Görevlisi Selin Köksal tarafından hazırlanan, "15-19 Yaş Arasındaki 850 Bin Genç Ne İşgücünde Ne Eğitimde" başlıklı araştırma notu yayımlandı.

Hanehalkı İşgücü Anketi verileri kullanılarak hazırlanan araştırma notunda, Türkiye'de 15-19 yaş aralığındaki gençlerin eğitim durumları değerlendirildiği belirtilen Betam notunda, "Buna göre 2015 yılında yaklaşık  üç gençten biri başka bir deyişle 2 milyon 43 bin genç eğitime devam etmiyor. Okula devam etmeyen gençlerin yaklaşık yüzde 71.4'ü en fazla ilköğretim mezun. Eğitim hayatını bırakmış gençlerin azımsanmayacak bir kısmı işgücü piyasasına da giremiyor; 850 binden fazla genç ise ne eğitimine devam ediyor ne de işgücü piyasasında bulunuyor. Ne eğitimde ne de işgücünde olan gençlerin yüzde 72'sini kadınlar oluşturuyor" denildi.

15-19 yaş arasında yaklaşık 2 milyon 42 bin genç eğitime devam etmiyor

Türkiye'de toplam nüfusun yaklaşık dörtte birinin 15-29 yaş arasında, yüzde 8.3'ünün de 15-19 yaş arasında olduğuna işaret edilen Betam notunda, "Genç nüfusun görece yoğun olması ekonomik dönüşümler için önemli bir fırsattır. Zira emek verimliliği gençlerin beşeri sermaye birikimlerine paralel olarak artacaktır. Dolayısıyla gençlerin beşeri sermaye stokları ekonomik büyüme ve kalkınma açısından göz ardı edilemeyecek kadar değerlidir" denildi ve şu değerlendirme yapıldı:

"Bu araştırma notunda, TÜİK tarafından yayınlanan 2014 ve 2015 yılları Hanehalkı İşgücü Anketleri (HİA) mikro veri setleri kullanılarak  15-19 yaş grubundaki gençlerin beşeri sermayesinin temelini oluşturan eğitim durumları incelendi. HİA'da hanedeki bireylere bir eğitim kurumuna devam edip etmedikleri ve en son bitirdikleri eğitim kurumu soruldu. Dolayısıyla bireyler eğitim kurumlarına kayıtlı olma durumlarını değil, eğitim kurumuna devam etme durumlarını beyan ediyor. Buna karşılık Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) istatistikleri eğitim kurumlarına kayıtlı olma durumunu takip etmektedir. Soruların yapısı nedeniyle HİA istatistikleri ile MEB istatistiklerinin farklı kavramları ölçtüğü dikkate alınmalıdır."

Eğitime devam etmeyenlerin yaklaşık yüzde 60'ı ilköğretim mezunu

Halihazırda bir eğitim kurumuna devam etmediğini belirten gençlerin tekrar örgün eğitim sistemine dönerken çeşitli zorluklarla karşılaştığı da vurgulanan notta, "Dolayısıyla okula gitmeyen gençlerin eğitim seviyesi hem kendi beşeri sermayeleri hem de genel olarak işgücü verimliliği açısından önemlidir" denildi ve şu konuların altı çizildi:

15-19 yaş arasında eğitime devam etmeyen 239 bin genç kadın ve 132 bin genç erkek (toplam 371 bin genç) herhangi bir okuldan mezundan olmadığını belirtti.

Herhangi bir okuldan mezun olmayan gençlerin sayısı 2014 yılına göre 25 bin azalsa da, eğitime devam etmeyen gençlerin içindeki payı yüzde 18.2 ile sabit kaldı.

İlköğretim eğitimini tamamladığını söyleyen ise 492 bin genç kadın, 594 bin genç erkek (toplam 1 milyon 86 bin genç) bulunuyor.

Dolayısıyla 15-19 yaş aralığında eğitimine devam etmeyenlerin  yüzde 71.4'ü, başka bir deyişle yaklaşık 1.5 milyon genç en fazla ilköğretim mezunu olarak eğitimi bıraktı.

Yine aynı yaş grubunda toplam 326 bin genç genel lise, 243 bin genç ise meslek ya da teknik lise mezunudur.

Bu yaş grubundaki gençlerin sadece yüzde 0.2'si (yaklaşık 4 bin 700 genç) yüksekokul ya da üzerini tamamladığını söyledi.

Yüksekokul ve üzeri eğitim seviyesini tamamlama oranı genç kadınlarda (yüzde 0.4) genç erkeklere (yüzde 0.1) oranla daha yüksektir.

850 binden fazla genç ne eğitimde ne de işgücünde

"Toplumsal cinsiyet ayrımında incelendiğinde 613 bin genç kadının ve 245 bin genç erkeğin ne işgücüne katıldığı ne de eğitimine devam ettiği görülüyor" denilen Betam notunda, "Ancak yine de ne eğitimde ne de işgücünde olmama sorunu genç kadınlar için daha ciddi boyuttadır" denildi ve şöyle açıklandı:

İşgücünde olmayan ve okula devam eden genç erkeklerin oranı yüzde 54.7'den yüzde 54.9'a sınırlı bir artış gösterdi.

Buna karşılık, işgücünde olan ve okula kayıtlı olmayan genç erkeklerin payı ise yüzde 22.5'ten yüzde 20.5'e geriledi.

Bu durum genç erkeklerin eğitimlerine devam oranının artmasını doğruluyor.

Hem eğitimde hem de işgücünde olan genç erkeklerin oranı ise geçen seneye göre 1.7 puan arttı.

Aynı durumdaki genç kadınların payı da 1.0 puan  arttı.

Hem işgücünde hem okulda olan genç kadınların oranındaki artış, mesleki ve teknik liselere devam eden genç kadınların oranındaki artış sebebiyle gerçekleşmiş olabilir.

2015 yılında 15-19 yaş arasında ne okulda ne de işgücünde olan gençlerin oranı yüzde 13.6 olarak hesaplandı.

Genç kadınlar ev işleri ile meşgul olduğu için iş aramıyor

Erkeklerin yüzde 30.4'ü daha önce çok iş aradığını ancak bulamadığını veya yeteneklerine uygun bir iş olmadığını düşündükleri için iş aramaktan vazgeçtiklerini, yani umudu kırık olduklarını belirttikleri vurgulanan Betam notunda, "Kadınlar arasında ümidi kırık olanların oranı ise genç erkeklere göre yüzde 3.1 ile çok düşük. Umudu olmadığı için iş aramaktan vazgeçmiş yaklaşık 75 bin genç erkek, 18 bin genç kadın bulunuyor" denildi ve eklendi:

"Umudu kırık genç erkeklerin yüzde 88.4'ü, genç kadınların ise yüzde 86.7'si en fazla ilköğretim seviyesini tamamladı. Buna göre, düşük eğitim seviyesine sahip olmak, gençlerin işgücü piyasasına katılmaya dair motivasyonlarını da düşürmektedir. Sonuç olarak, eğitim çağındaki gençlerin örgün eğitime dönmelerini kolaylaştıracak politikalar kadar gençlerin işgücü piyasasına uyumlarını destekleyecek eğitimlerin sağlanması ve işgücü piyasasına geçişlerini kolaylaştıracak politikaların geliştirilmesi önem arz etmektedir."

Eğitime devam oranlarındaki bölgesel uçurumlar

Hemen her istatistikte olduğu gibi okula devam oranlarında da Türkiye'deki bölgeler arasında büyük farklılıklar bulunduğu vurgulanan Betam notunda, bu durum şöyle antıldı:

2015 yılında Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde eğitime devam etme oranı  yüzde 53.6'da iken Batı Anadolu'da bu oran yüzde 76.3'e ulaştı.

Diğer bir deyişle, Doğu bölgelerindeki gençlerin yarısından biraz fazlası okula devam ediyor iken Batı bölgelerinde her dört çocuktan üçünün okula devam ettiği görülmektedir.

Doğu Karadeniz bölgesi eğitime devam açısından en başarılı bölge sayılabilir. Bu bölgede yaşayan gençlerin yüzde 77'si eğitimine devam ettiklerini söylemektedir.

(Tablo) - İstanbul