Ayıların çöpte besin mücadelesi, 'seyirlik' oldu

KARS'ta yaban hayatını önemli noktalarından biri olan Sarıkamış ormanlarına yakın ilçe çöplüğüne inen bozayılar, 'seyirlik' manzaralar oluşturuyor. Meraklı vatandaşlar, artık her gece çöplüğe inen ayıları izleyip, görüntülüyor. KuzeyDoğa Derneği ise yaban hayatı için sorun oluşturan çöplüğün kaldırılması ve artan ağaç kesimlerinin durdurulması için mücadele ediyor.

Türkiye'de doğal yaşam alanları hızla yok olduğu için silahla öldürme, araç çarpması gibi insan nedenli ölümleri artan ve yaşam süreleri 1-2 yıla kadar düşen kurtlar, vaşaklar ve bozayıların önemli yaşam alanlarından Kars Sarıkamış ormanlarında devam eden ağaç kesimi, yaban hayatı açısından birçok olumsuzluğu da beraberinde getiriyor. Bölgedeki bozayılar, ağaç kesimi nedeniyle yaşam alanlarını kaybediyor. Diğer taraftan da ayılar, orman yakınındaki ve ilçe merkezine 5 kilometre mesafedeki Acısu'daki ilçe çöplüğü nedeniyle ekolojik düzeninden kopuyor.

HER GÜN ÇÖPLÜĞE İNİYORLAR

Her gün onlarca bozayı, yavrularıyla birlikte kolay ve yüksek kalorili yiyecek bulabildikleri, bu ilçe çöplüğüne iniyor. Bazıları da mahalle aralarına inip; çöp konteynerlerini devirip, beslenmeye çalışıyor. Bir süredir gece saatlerinde her gün tekrarlanmaya başlayan, onlarca bozayı ve yavrularının çöplükteki beslenme anları, birçok meraklı vatandaşı, sırf bu olayı izlemek için bölgeye çekiyor.

BOZAYILARI İZLEMEYE GİTTİLLER

Antalya'dan Kadir Öztürk, önceki hafta Sarıkamış'a arkadaşlarıyla birlikte çöplükteki ayıların beslenme anını izlemek için gittiklerini söyledi. Ayıların beslenme anlarını görüntüleyen Öztürk, "Oradaki arkadaşlarımızın anlatımına göre; çöplüğe her gün onlarca ayı inip, yiyecek arıyormuş. Biz de bunu duyunca özellikle görmek istedik. Ayrıca mahalle aralarına da inip, çöp konteynerlerini devirip, beslenmeye çalışıyorlar. Arkadaşlarla görmek için 4-5 araçla gittik, her gün aynı manzara varmış. Bizim dışımızda da birçok insan, sırf bu olayı izlemek için vardı. Mahalleli de pencerelerinden izliyor" dedi.

Uzun yıllardır Kars- Sarıkamış bölgesindeki kurtlar, vaşaklar, bozayılar ve kuşlara uydu verici takarak, bilimsel araştırmalar yürüten KuzeyDoğa Derneği ise Sarıkamış'taki ayılar ve diğer yaban hayvanları açısından sorun oluşturan çöplüğün kaldırılması ve son yıllarda artan ağaç kesimlerinin durdurulması için mücadele veriyor.

KOLAY VE SINIRSIZ YİYECEK

Sarıkamış'taki çöplüğün çok uzun yıllardır bölgedeki ayılar açısından kolay ve sınırsız beslenme yolu oluşturduğuna dikkati çeken KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, "Tahmin edildiği gibi ayılar aç kaldığı için çöplüğe gelmiyor. Bedava bir lokanta düşünün, her gün gidip, yemek yiyorsunuz. Hem kolay hem de çok yüksek kalorili evsel yemek artıkları var. Normalde Türkiye'de ayıların yüzde 90'ı otla besleniyor. Fakat bu bölgede çöplükteki atıklar hem yoğun hem yüksek kalorili hem de daha kolay ve ulaşılabilir olması nedeniyle Sarıkamış çöplüğü, ayıların buluşma alanına dönüştü" diye konuştu.

ÇÖPLÜĞÜN KALDIRILMASI İÇİN ÇALIŞMA BAŞLATILDI

Çöplükten beslenmenin bozayılar için iyi bir şey olmadığını dile getiren Çoban, özellikle ayıların doğal yaşam alanı ormanda hayatını sürdürmelerinin ormanın gelişimi ve korunması açısından önemli olduğunu kaydetti. Çoban, "Ama bu tür vahşi depolama alanları, bozayıları ekolojik düzeninden kopardığı için çöpçü ayı haline getiriyor. Dolayısıyla bu çöplüğün kaldırılması gerekiyor. Bu konuda da DKMP ve Sarıkamış Kaymakamlığı, bu çöplüğün kaldırılması için çalışma başlattı ve bir komisyon kuruldu. Şu an komisyon çalışmalarını sürdürüyor" dedi.

ŞEHİTLERİMİZİN TOPRAĞINA KARIŞTIĞI ORMAN

KuzeyDoğa Derneği Başkanı, Utah ve Koç üniversiteleri öğretim üyesi Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu ise "330 kilometrekarelik ormanın sadece 50 kilometrekaresi milli park sınırları içinde, kalanı kesim ormanı. Son 5 yılda kesim hızı, birkaç kat arttı. Uydu vericili kurt, vaşak ve bozayılarımızın çoğu milli parkı değil; kesimin olduğu ormanı tercih ediyor. O yüzden Sarıkamış'ta kesimin durdurulması çok önemli. Zaten 78 bin şehit verdiğimiz kutsal bir orman. Şehitlerimizin toprağa ve ağaçlara karıştığı bu ormanı kesip, satmaya devam etmemiz çok yanlış" dedi.

Bölgede ormanların çoğunun yüzyıllar içinde kesildiğini, kalan ormanların birçok parçaya bölündüğünü anlatan Prof. Dr. Şekercioğlu, "Bu ormanların artması ve birbirlerine bağlanması için 2008 yılında Türkiye'nin ilk yaban hayatı koridorunu önerdim. 2012 yılında zamanın Çevre ve Orman Bakanı tarafından kabul edilip 5 Haziran 2012'de TBMM'de duyuruldu. 28 bin 500 hektarlık muhafaza ormanı ve Gürcistan'a kadar 162 kilometre uzunluğunda bir güzergahtaki orman parçaları, kurtlar, vaşaklar, bozayılar ve diğer yaban hayatı için çok önemli yaşam alanları. 7 bin hektar ağaçlandırmayla birbirlerine bağlanıyor" diye konuştu.

'AĞAÇLANDIRILSIN' ÇAĞRISI

Ağaçlandırma çalışmalarının çok yavaş ilerlediğini aktaran Prof. Dr. Şekercioğlu, "Özellikle Covid zamanı tamamen durdu. An itibarıyla ağaçlandırma hızı, Sarıkamış ormanlarının kesim hızından daha yavaş. Sarıkamış şehitlerimizin ruhu için, buranın doğası ve yaban hayatı için, Sarıkamış ormanlarının artık kesilmemesini ve Türkiye'nin ilk yaban hayatı koridorunun ağaçlandırılmasının hızlandırılmasını rica ediyoruz" çağrısında bulundu.

TÜRKİYE'NİN İLK EKOLOJİK KÖPRÜSÜ

Bölgede kurtlar, bozayılar, vaşaklar ve diğer yaban hayvanlarının doğal hayatta karşılaştıkları en önemli sorunlardan birinin de kara ve demir yolları olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Şekercioğlu, birçok yaban hayvanının araç çarpması sonucu öldüğünü belirtti. Prof. Dr. Şekercioğlu, önerileri üzerine Sarıkamış- Karakurt arasındaki dört şeritli kara yolunda Türkiye'de uygulanacak ilk ekolojik köprü projesine ilişkin de bilgi verdi. Yaban hayvanlarına araç çarpmaması ve insanların daha güvenli seyahati için KuzeyDoğa Derneği olarak, uydu vericili kurt, bozayı ve vaşaklardan gelen verileri analiz ettiklerini anlatan Prof. Dr. Şekercioğlu, şunları söyledi:

"Sarıkamış'a yaban hayvanlarının geçebileceği bir ekolojik köprü önderdik. Köprü ile Sarıkamış-Karakurt arasındaki dört şeritli kara yolunu ormana geçiş amacıyla kullanan kurtlar başta olmak üzere yabani hayvanların araç çarpması sonucu ölümünün ya da yaralanmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. Karayolları 18'inci Bölge Müdürlüğü, projenin planlamasını bitirdi, umut ediyoruz ki bu sene içerisinde köprünün yapımına başlanacak. Bu köprü hem hayvanlar hem de insanların güvenli geçişini sağlayacak. Bu ekolojik köprü aynı zamanda Türkiye'de bilimsel veriler kullanılarak yapılan ilk yaban hayatı otoyol geçidi olacak."