Atatürk Havalimanı'yla İlgili İmar Planlarına Karşı Açılan Davada Bilirkişi, İbb'yi Haklı Buldu: "Planlarda Şehircilik İlkelerine Uyulmadığı, Kamu...

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın kapatılan Atatürk Havalimanı'nı 'Millet Bahçesi'ne dönüştüren imar planlarına karşı açtığı davada bilirkişi raporu çıktı. Davanın görüldüğü İstanbul 11. İdare Mahkemesi'ne sunulan raporda, Atatürk Havalimanı'yla ilgili imar planları için "Şehircilik ilkelerine, yerleşmenin gelecekteki ihtiyaçlarına, planlama tekniklerine uygun olmadığı ve kamu yararının gözetilmediği tespit edilmiştir" denildi.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın 2022 yılında gerçekleştirdiği imar planı değişikliğiyle 877 hektarlık havalimanı alanının 500 hektarı 'Millet Bahçesi' ve 'Kentsel ve Bölgesel Sosyal Altyapı Alanı' olarak düzenlenmişti. Hazırlanan plan ile havalimanı arazisine spor kulüpleri, müzeler, sergi alanları, fuar, bilim merkezleri, sağlık birimleri, cami inşaatının da önü açılmıştı.

Planlara itiraz eden İBB, bakanlığa karşı planların iptali için dava açtı. Davada, plan değişikliğinin yetkisiz kurum tarafından yapıldığı, İBB yetkisinin görmezden gelindiği belirtilerek yürütmesinin durdurulması ve iptali istendi.

BİLİRKİŞİ RAPORU ÇIKTI

İstanbul 11. İdare Mahkemesi'nin baktığı davada bilirkişi raporu çıktı. İnşaat çalışmaları sürerken çıkan bilirkişi raporunda, Atatürk Havalimanı için yapılan planda ilgili kurumların görüşlerinin alınmadığı, altyapı etkilerine ilişkin raporun hazırlanmadığı tespit edildi.

Atatürk Havaalanı'nın deprem gibi afet durumlarında üstleneceği rolün önemine dikkat çekilen raporda "Konumu, mevcut ulaşım sistemlerine olan entegrasyon düzeyi (hava, kara, raylı sistem), kentin çok büyük bir nüfusuna hızlı erişim potansiyeli, sahip olduğu teknik altyapı, alansal büyüklüğü ve yardımcı yapıları dikkate alındığında, olası bir kriz durumunda, -örneğin bu kriz İstanbul depremi olabileceği gibi, bir uçak kazası olayı gibi- üstleneceği rol yeterince irdelenmemiştir. Atatürk Havaalanı'nın kullanıma devam etmesi, hem olası bir afet durumunda koordinasyon/lojistik merkez hem de uçakların inişine imkan sağlanması ile kentin insani ihtiyaçlarına erişim ve ulaşım açısından kritik durumlarda önemli olanaklar sunacaktır" denildi.

"PİSTLERİN İŞLER HALE GETİRİLMESİNDEN ELDE EDİLECEK KAMU YARARI, BAŞKA KULLANIMLARDAN FAZLADIR"

Atatürk Havalimanı'nın olası bir kriz durumunda kolayca 3 pisti ile uluslararası uçuşların yönlendirilebileceği ve kriz durumlarında da çevresindeki hangar yapılarının kullanılabileceği belirtildi. Mevcut durumda işlevsiz hale geldiğine işaret edilen kuzey-güney doğrultulu pistlerin güney ucunda Covid-19 salgını sırasında prefabrike yapıya sahip bir hastane yapısı inşa edilmiş olsa dahi, pistlerin işler hale getirilmesi ile elde edilecek kazanç ve kamu yararının, pistlerin başka bir kullanıma ayrılması ile elde edilecek kamu yararından daha fazla olacağı vurgulandı.

Raporda, "27.05.2022 tasdik tarihli İstanbul İli 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği (İstanbul İli, Bakırköy İlçesi, Atatürk Havalimanı, Millet Bahçesi ve Çevresi) şehircilik ilkelerine, yerleşmenin gelecekteki ihtiyaçlarına, planlama tekniklerine uygun olmadığı ve kamu yararını gözetmediği bilirkişi heyetimizce tespit edilmiştir" denildi.

DETAYLI ETÜT, ARAŞTIRMA VE İNLECEME YAPILMADIĞI TESPİT EDİLDİ

Raporda, Atatürk Havalimanı ile ilgili imar planlarının mevzuata aykırı olduğu da saptandı. Detaylı etüt, araştırma, inceleme yapılmadığı, yapılanların ise son derece yüzeysel ve dar kapsamlı olduğu, konunun gerektirdiği derinlikte inceleme yapılmadığı ve yapılamayacağı vurgulandı. Bu nedenle dava konusu düzenlemenin, bir plan değişikliğiyle değil, daha kapsamlı bir revizyon planıyla yapılması gerektiği belirtildi.

TÜM KENTSEL SİSTEMLERİ ETKİLEYECEĞİ UYARISI YAPILDI

Atatürk Havaalanı'nın ülke ve hatta uluslararası ölçekte hizmet veren bir ulaşım ve lojistik tesisi olduğu vurgu yapılan raporda, bu tesise yönelik gerçekleştirilen bir planlama işleminin sadece havaalanını içine alan çok sınırlı bir alanda yapılan mevzi bir değişiklikle gerçekleştirilemeyeceği ifade edildi. Havaalanın konumu, hizmet etki alanı, yarattığı ulaşım talebi ve entegre olduğu ofis, otel, fuar alanı gibi diğer kullanımlar düşünülmeden hazırlanmasının, İstanbul'un tüm kentsel sistemlerini etkileyeceği uyarısı yapıldı.

"ÇEVRE DÜZENİ PLANINA AYKIRI"

Bilirkişi raporunda, 2009 tasdik tarihli Çevre Düzeni Planı'nın ana kararları ve ilkelerinde, Atatürk Havalimanı'nın çalışma sürecinin devam edeceğinin öngörüldüğü hatırlatıldı. Raporda, "Bu havaalanında kapasite artışı desteklenmekte ve üçüncü bir havalimanı ise Çorlu'da önerilmektedir. Dava konusu Çevre Düzeni Planı Değişikliği ile Atatürk Havaalanı'nın kapasitesi düşürülmüş, yeni havaalanı kent makroformu ile uyumsuz biçimde kuzeye önerilmiş, doğu-batı doğrultusunda doğrusal büyüyen kent makroformu ilkesi desteklenmemiş ve Çevre Düzeni Planı ana kararlarına aykırı düzenleme yapılmıştır" değerlendirmesine yer verildi.

"PLANLAMA ESASLARI VE TEKNİKLERİNE AYKIRI"

Davaya konu plan değişikliği ile Atatürk Havalimanı'nın mevcut büyüklüğünün önemli ölçüde azaltıldığı, kapasitesinin düşürüldüğü ve tarifeli uçuşlara kapatıldığı hatırlatılarak "Dava konusu Çevre Düzeni Planı değişikliğinde Atatürk Havaalanı yerine ise başka sosyal altyapı alanları önerilmiştir. İstanbul Havaalanı farklı bir plan değişikliğinde yer almaktadır. Birbiri ile bağlantılı değişiklik kararlarının olduğu değişikliklerin plan bütünlüğü bakımından aynı planda yapılması planlama esaslarına ve tekniklerine aykırıdır" denildi.

Atatürk Havalimanı'nın altyapısı tamamlanmış, yüksek erişilebilirliğe sahip, raylı sistemler ile birlikte Anadolu Yakası'nda yer alan Sabiha Gökçen Havalimanı ile bağlantılı durumdayken ve Çevre Düzeni Planı kararlarına göre kapasitesi arttırılarak işletmesinin devam etmesi öngörülmekteyken yapılan plan değişikliğinin çevre düzeni planının ana kararlarıyla çeliştiğine dikkat çekildi.

"İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM HEDEFİ GERÇEKÇİ DEĞİL"

Kentin kuzeyinde yer alan yaklaşık olarak 3 bin 500 hektarlık orman ve yeşil örtüsü yeni İstanbul Havaalanı için gelişmeye açılırken, dava konusu plan değişikliğiyle 500 hektarlık 'Millet Bahçesi' önerildiği hatırlatılan raporda, "Bu nedenle salt dava konusu plan değişikliğinde önerilen 500 hektarlık bir yeşil alan önerisiyle iklim değişikliğine uyumun hedeflendiği gerekçesinin yeterli analitik değerlendirmeye dayanmadığı ve gerçekçi olmadığı düşünülmektedir" denildi.