Ardahan'daki Cesetle Ilgili Tarihçi Görüşü: Rum Kökenli, Rus Generale Ait

Ardahan'da bir inşaatın temel kazısı sırasında bulunan ve Kars Müzesinde koruma altına alınan tabuttaki generalin Vasiliy Geyman'a ait olduğu yolundaki iddialar üzerine Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Levent Küçük, "Rus Ordusunda görevli bu subayın tabutu üzerindeki hac işareti klasik hac işaretlerine benzemiyor. Bu genellikle Rumların ve Ortodoksların tercih ettiği bir hac grubudur. Bu da Rum kökenli bir Rus Generali olduğu iddiasını daha çok güçlendiriyor" dedi. Ardahan'ın Karagöl Mahallesinde geçen 25 Nisan günü iş makinasıyla başlatılan temel kazısı sırasında üzerinde hac işareti olan 2 metre uzunluğunda, 90 santim yüksekliğinde bir tabut bulundu. Özel bölmedeki tabut çıkarıldaktan sonra Müze Müdürlüğünden uzmanlar tarafından yapılan incelemede Rus generale ait olduğu tahmin edilen tabut, Kars'a götürülerek koruma altına alındı, Ardahan'daki inşaat durduruldu. Sakalları, paltosu, çizmeleri aynen duran ve askeri kıyafetin apoletinde 3 yıldız ve 20 rakamı bulunan cesetle ilgili olarak Kars Müze Müdürü Necmettin Alp, Rus- Osmanlı Savaşında (1877- 1878) Kars'ı işgal eden, Ardahan'da vebadan ölen Tümgeneral Vasiliy German'a ait olabileceğini bildirdi. Kazı alanında incelemelerde bulunan Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Levent Küçük, tabutun bulunmasından sonra Rusya ilimler Akademisinden Türkolog Prof. Dr. Dimitri Vasilya ile iletişim kurduğunu belirtti. Yrd. Doç. Dr. Küçük, bu konuda şunları söyledi: "Türkoloğ Prof. Dr. Vasilya, gönderdiği emailde cesedin 1877-1878 Osmanlı- Rus savaşında Kafkas Cephesinde görevli olan komutanlardan birisine ait olabileceğini, hatta bu komutanın isminin de 13 Nisan 1878 yılında veremden veya vebadan ölen Vasiliy Geyman'a ait olabileceğini tahmin ediyor. Osmanlının son döneminde, Cumhuriyetin ilk yıllarında Karagöl Mahallesindeki bu bölgeye müslüman almayanların mezarlığı anlamında 'Maşatlık' denirdi. Dolayısıyla Rus Generalin gömülü olduğu alanın burada yaşayan gayrimüslimlere ait mezarlıkta bulunması gayet doğal. İsminin Vasiliy Geyman olduğu veya Rus Haber Ajansı Sputnik'in haberine göre de Josef Hurko olduğuna ilişkin iddialar var. Kalp Cerrahi Prof. Dr. Bingür Sönmez ise tabutun bulunduğu alanın bir odacık şeklinde olduğunu, bunun Rumların mezar gömme usulüne benzediğini belirtti. Tam olarak bu kişinin kim olduğunu kilise defterleri doğrulayabilirdi. Ancak bölgemizdeki Kilise defterlerinden günümüze ulaşan pek bulunmuyor. DNA'ya bakılır, ya da ceset üzerinde bilimsel çalışma yapmak gerekir. Josef Hurko olduğuna dair bilgi ise doğruluk taşımıyor. Çünkü Josef Hurko, Balkan Cephesinde Rus ordusunda görev almıştır. Kafkas cephesinde savaşmamıştır. Rus Ordusunda görevli bu subayın tabutu üzerindeki hac işaretleri ise klasik hac işaretlerine benzemiyor. Bu genellikle Rumların ve Ortodoksların tercih ettiği bir hac grubudur. Bu da Rum kökenli bir Rus Generali olduğu iddiasını daha çok güçlendiriyor." Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Levent Küçük, tabutun çıktığı bölgeye meraklıların sürekli gidip geldiğini belirterek "Kazı sırasında hijyenik şartlara dikkat edilmesi gerekir. Enfeksiyon hastalıkları açısından tehlike içeriyor. Bu nedenle dikkat edilmesi gerekir. Tabuttaki Rus generalin cesedin hava ile temas etmemesinden dolayı geçen 139 yıla rağmen bozulmamış olması dikkat çekiyor" diye konuştu.x

Ardahan İl Kültür ve Turizm Müdür Vekili Efsal Alantar ise inşaat çalışmasının durdurulduğunu belirterek "1878 yılında bölge Rus işgali altında. Mezarın etrafı özel malzemelerle doldurulmuş, havayla ve toprakla irtibatı kesilmiş. Özel bölmeye tabut konmuş. Üniformasıyla, çizmeleriyle tabuta yerleştirilmiş. Üniformasında 20 rakamı ve üç yıldız var. Sanırım üç yıldız rütbetisini, 20 ise çalıştığı alayın ismi" diye konuştu.