Arap Çalıştayı Sonuç Bildirgesi

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 7- 8 Mart 2018 tarihleri arasında İBB 1453 Çırpıcı Sosyal Tesislerinde 13 ülkeden Arap eski bakanlar, siyasetçiler, bürokratlar, akademisyenler, edebiyatçılar, şairler, vakıf ve dernek başkanları, müzisyenler ve gazetecilerden oluşan yaklaşık yüz elli aydının katılımıyla ''İstanbul'da Yaşayan Arap Aydınlar Çalıştayı'' düzenlendi.

. Ulusal ve uluslararası medya kuruluşları da çalıştayın açılış sürecini takip etti.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığı tarafından ilim, kültür sanat ve edebiyat alanlarında fikir alışverişi gerçekleştirmek, ortak projeler üretmek ve entelektüel birikimin çeşitliliğini arttırmak amacıyla düzenlenen Çalıştaya, 13 farklı ülkeden aralarında eski bakanlar, siyasiler, bürokratlar, akademisyenler, edebiyatçılar, şairler, vakıf ve dernek başkanları, müzisyenler ve gazetecilerin bulunduğu yüz elli aydınlar katıldı.

Çalıştayda, İstanbul'da yaşayan Arap dünyasından aydınlarla ortak projeler gerçekleştirmek, Arap aydınların kültürel birikimlerini Türkiye'nin ve İstanbul'un entelektüel hayatına daha fazla dahil etmek için bilgi alışverişi yapıldı.

Programın açılış konuşmasını İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanı Rıdvan Duran yaptı.

Beraber neler yapılacağını tartışmak için istişare meclisinde bir araya geldiklerini aktaran Duran, "Sorunlarınıza karşı çözümler üretebilmek adına, Türkiye'nin kültür, bilim hayatına katkı vermek adına önerilerinizi not alacağız. Bundan sonra değişik vesilelerle gerçekleştireceğimiz projeleri konuşma adına tekrar bir araya gelmeyi ümit ediyoruz." dedi.

İBB Başkanı Mevlüt Uysal, İstanbul'da Yaşayan Arap Aydınlar Çalıştayı'nda konuşulanlar sonucunda ortaya çıkan tablonun, İslam dünyasında yaşananlara bir çözüm, bir çıkış yolu göstereceğine inandığını belirterek, "Eğer biz bunu yapmazsak, öğrenilmiş çaresizlik konumuna düşeriz. Şu an yaşadığımız sıkıntılar bize miras olarak kalabilir. Siz aydınların ortaya koyacağı tavır, halkımızın, İslam coğrafyasındaki ümmetin, öğrenilmiş çaresizlik psikolojisinden çıkmasında belki en önemli en yetkili duruş olacaktır." diye konuştu.

Türkiye'de yaşayan Araplar'ı kardeş olarak gördüklerini dile getiren Aktay, "İstanbul'daki Araplar'ın Türk kardeşleriyle bir araya gelmesi büyük bir fırsattır. Nasıl Medine'de muhacirler güzel bir örnek yaptılarsa, medeniyetin çıkışını oluşturdularsa eminim sizin buraya hicretiniz de inşallah aynı şekilde yeni medeniyetler çıkaracaktır. Bu medeniyet, tüm Müslümanlar'ın sorunlarını çözecektir." şeklinde konuştu.

İstanbul'da Arap aydın kitlesinin bir araya gelmesinin önemli olduğunu vurgulayan İlim Yayma Vakfı (İYV) Mütevelli Heyeti Başkan Vekili Bilal Erdoğan

, istişare maksadıyla bir araya geldiklerini dile getirerek, "Müslümanlar olarak bizi sun'i sınırlarla veyahut çeşitli kimlik unsurlarıyla bölen, dil, ırk, meşrep ve mezhep tarzı sınırları kaldırıp bir araya gelip meseleleri aramızda istişare etmemiz gerektiğini devamlı Batı'ya, Yahudi'ye, masona, devamlı şuna buna suç atmayıp, oturup 'Biz ne yapıyoruz?' bunu konuşmamız gerektiğini düşünüyorum. Bugün hakikaten İslam dünyası büyük bir medeniyet krizi yaşıyor. Medeniyetimiz Batı medeniyetine bir alan boşalttı. Batı medeniyeti yükselirken İslam medeniyeti maalesef geride kalmış oldu." dedi.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Mevlüt Uysal, AK Parti Siirt Milletvekili Prof. Dr. Yasin Aktay ve İlim Yayma Vakfı (İYV) Mütevelli Heyeti Başkan Vekili Bilal Erdoğan katılımcılarla hatıra fotoğrafı çekildi.

Protokol konuşmalarının ardından basına kapatılan çalıştay 2 gün sürdü. Gerçekleşen 5 otutumda 45 katılımcıya yaklaşık 10'ar dakikalık konuşma süresi tanındı. 15 kişilik moderatör ekibi de konuşmacıların dikkat çektiği önemli hususları ve masadaki diğer katılımcıların katkılarını not aldı.

-Çalıştayı düzenleyen İBB'ye teşekkür

Sözlerine başlarken çalıştayın düzenlenmesinden duydukları memnuniyeti dile getiren katılımcılar, başta İstanbul Büyükşehir Belediyesi olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür etti. Bu ve benzeri programlarının mutadlaşması ve farklı alanlarda da düzenlenmesinin önemi defaatle vurgulandı. İBB'nin bu çalıştayının diğer illerde de düzenlenmesinin güzel sonuçlar doğuracağı kaydedildi.

-Türkiye'nin misafirperverliği

Birçok katılımcı, Türkiye'nin başta Suriye, Irak, Filistin ve Mısır'dan gelen kardeşleri olmak üzere dünyanın her yerinden gelen mazlumlara kucak açmasını takdirle karşıladığını ifade etti.

-Türkiye tecrübesi

Katılımcılar arasındaki eski bakan ve bürokratlar, milenyumdan sonra Türkiye'de yaşanan değişimler ve gelişmeler, atlatılan badireler ve elde edilen kazanımlara yakinen şahitlik ettiklerini belirterek, kendi ülkeleri için gereken ibretleri ve örneklikleri aldıklarını söyledi.

-Araplardaki Osmanlı ve Türkiye algısı

Çalıştayın en dikkat çekici ortak vurgularından biri, Osmanlı'nın dağılmasının ardından ulus devletlere dönüşen Arap coğrafyasındaki ülkelerin fiziki olarak İslam ümmetini birbirinden kopardığı ve bu suni sınırların artık işlevselliğini kaybetme evresine ulaştığıydı. Son yüzyılda Arap ülkelerinde ulus devlet anlayışıyla oluşturulan Türkiye ve Osmanlı algısının yanlış olduğu ve bu algının değiştirilmesi için Arap aydınlarının kendilerine düşen görevleri en iyi şekilde yerine yetirmeye hazır olduklarını belirtildi.

-Dil problemi

Türkiye'de yaşayan Arapların en kısa sürede Türkçe öğrenmeleri gerektiği ve Türklerin de (inaçlarının temelini oluşturan Kuran-ı Kerim'in dili olması hasebiyle) Arapça'ya daha fazla eğilmelerinin karşılıklı iletişim ve intibak sürecini kolaylaştıracağı üzerinde duruldu.

-Kültür Merkezleri

Türk-Arap ortak projesi olarak İstanbul başta olmak üzere Arapların yoğun yaşadığı illerde birçok farklı alanı da kapsayacak şekilde Türk-Arap Kültür Merkezleri açılmasının kültürlerarası etkileşimi ve intibak sürecini hızlandırmada önemli rol oynayacağı teklif edildi.

-Tercüme faaliyetleri

Katılımcılar, hem kendi çalışmaları hem de diğer Arap aydınlarının özellikle Türkiye'yi ve Osmanlı'yı ilgilendiren farklı alanlarda yazmış oldukları eserlerin Türkçe'ye kazandırılmasını ve Türkçe'den Arapça'ya yapılacak tercümelerle de Arapların yaşadıkları Türkiye'yi ve tarihini öğrenme hususunda etkin olacağı kanaatini serdetti.

-Yayıncılık faaliyetleri

Birçok Arap ülkesinde düşünce ürünü teliflerin ve yayıncılık faaliyetlerinin farklı gerekçelerle sansür edilmesinden şikayet edildi. Türkiye'nin özgür ortamının yayıncılık ve kitap fuarları gibi etkinliklerle Arap dünyasının merkezi haline gelebileceği ihtimali üzerine duruldu.

-Medya merkezi kurulması

Katılımcılar tarafından, Arap dünyasındaki medyanın mevcut olumsuz durumu ve baskı altında olduğuna işaret ederek, daha önce BAE gibi ülkelerin Arap gazeteciler için alternatif olduğu ifade edildi. Ancak gelinen süreçte adı geçen ülke ve diğer ülkelerin Arap halklarının sesi olacak medya kuruluşlarına veya gazetecilere pek uygun olmadığı zikredildi. Bunun da Türkiye'nin Arap medyasına merkez olma potansiyeli taşıdığı ve bu konuda atılacak adımların Türkiye'nin kamu diplomasisine de faydalı olacağı önerildi.

-Yaşadıkları sorunlar

İki gün süren çalıştay boyunca söz alan 45 katılımcı duygu ve düşüncelerini söyleme imkanı buldu. Türkiye'de yaşarken karşılaştıkları sorunları da dile getirme fırsatı bulan katılımcılar, Türkiye'den beklentilerini ve çözüm önerilerini de İBB yetkililerine sundular.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanı Rıdvan Duran, çalıştayın çok verimli geçtiğini aktararak, iletilen notları aldıklarını ve bir çoğunu gerçekleştirmek istediklerini söyledi.

Çalıştayın en önemli konularından birinin ortak sivil toplum kuruluşlarının oluşturulması olduğunu anlatan Duran, "Kültür hareketi daha çok sivil toplum kuruluşları üzerinden yürüyor. Bunun üzerine de yoğunlaşacağız." dedi.

Konuşmasının ardından 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nü kutlayan Duran, katılımcılara günün anısına hediye takdim etti. Ayrıca katılımcılara SETA'nın Arapça yayınlarının yanısıra Anadolu Ajansı'nın Arapça yıllığı da dağıtıldı.

Türkiye'de Arapça olarak edebiyat alanında faaliyette bulunan yazar ve şairlerin eserlerinin Türkçe olarak basımının Türk edebiyatına zenginlik katacağına vurgu yapılan çalıştayda, son 2 yüzyıldaki Türk-Arap ilişkilerinin tarihçiler tarafından oluşturulacak komisyon tarafından yazılması ve Türkçe Arapça olarak kitaplaştırılması, Türkiye'de yaşayan Arap akademisyenlerin bilimsel birikiminin Türk üniversitelerine kazandırılmasına ilişkin projeler geliştirilmesi, Arap aydınların Türk bilim sanat insanlarıyla biraraya gelebilecekleri ortak zemin oluşturacak bir kültür merkezi kurulması, iki dilde yayın yapan süreli yayın faaliyeti yapılması, Arap entelektüellerinin Türkçe öğrenmesine yönelik çalışmaların yapılması gibi öneriler öne çıktı. Çalıştay komitesi, öne çıkan ve genel kabul gören önerileri somutlaştırmak üzere benzer içerikte istişare toplantıları düzenleme kararı aldı.