Antalya Diplomasi Forumu - Filistin Dışişleri Bakanı Riyad El-Maliki

Anadolu Ajansının (AA) "Global İletişim Ortağı" olduğu Antalya Diplomasi Forumunda (ADF) "Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Sürdürülebilir Bir Gündeme Doğru" başlıklı panel gerçekleştirildi.

Nest Kongre Merkezi'nde düzenlenen panele Filistin Dışişleri Bakanı Riyad El-Maliki, Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Cezayir Dışişleri Bakanı Sabri Bukadum ve SETA Genel Koordinatörü Burhanettin Duran katıldı.

Bir çatışma durumunda sürdürülebilir kalkınmadan bahsetmenin çok zor olduğunu söyleyen Maliki, "Çatışmalar ve işgaller yaşıyorken olası sürdürülebilir kalkınmadan bahsetmek zor. Bu çok net bir şey." dedi.

Maliki, ekonomik kalkınmanın eksik olmasının da bazı özgürlüklere sahip olmayı engellediğini belirtti.

Sorunun çıkış yollarından birine değinen Maliki, özgür ortam, toplumsal cinsiyet eşitliği, eğitim, yoksullukla mücadele ve genç istihdamı gibi bileşenlerin siyasi istikrarı sağlayabileceğini dile getirdi.

Kalıcı ve sürdürülebilir bir ateşkes için "kapsamlı bir ateşkes" çağrısı

"Hamas ve İsrail arasındaki ateşkesin devam edeceğini düşünüyor musunuz?" sorusuna Maliki, şu yanıtı verdi:

"Ateşkesi nasıl sürdürebilir, nasıl kalıcı hale getirebiliriz? Bu sadece füzelerin iki taraftan atılmasını engellemekten geçmiyor, bundan daha fazlası gerekiyor. Kalıcı ve sürdürülebilir bir ateşkesten bahsetmek istiyorsak bunun kapsamlı bir ateşkes olması gerekiyor. Çünkü İsrail ve Gazze arasında bir ateşkes olması için aynı zamanda İsrail ve Batı Şeria, İsrail ve Doğu Kudüs arasında da bir ateşkes olması gerekiyor."

Çatışmayı yönetmek ve çatışmayı çözmek arasında ayrıma gidilmesi gerektiğinin altını çizen Maliki, "Biz süper güçlerin, bölgesel güçlerin ve pek çok başka gücün yıllar içerisinde buradaki çatışmayı nasıl yönettiğini gördük. Yönettiler, çözmediler. Bu bizim sorunumuz. Aynı şekilde devam edecek olurlarsa önümüzdeki 75 yıl içinde biz halen bu çatışmaların yönetiminden çözüme geçmesini bekliyor olabiliriz." diye konuştu.

Bölge ülkeleriyle deniz sınırı anlaşmasına nasıl baktığı konusunda düşüncelerine ilişkin soruya Maliki, bir öncelik sırası belirlediklerini ve bu listede Mısır'ın en başta olduğunu söyledi.

Maliki, "Güney komşumuz ile deniz sınırı konusunda bir çalışma yapmaya karar verdik. Bunu bitirdikten sonra kuzeye bakacağız." dedi.

Filistinli Dışişleri Bakanı Maliki, İsrail'le deniz sınırları konusunda müzakerelerde ciddi zorluklar yaşayacaklarını da dile getirdi.

"Bir araya gelerek çözüme odaklanmamız gerekiyor"

Cezayir Dışişleri Bakanı Bukadum da "Sürdürülebilir kalkınma konusunda komşularınızın yaşadıkları sizi nasıl etkiliyor?" sorusu üzerine, "Ev ödevinizi yapmak zorundasınız. Yaptığınız işe devam etmek zorundasınız. Bunu nasıl yapacaksınız? Stratejik hedefleriniz olacak, amacınız olacak, her ülke herkes kendi ev ödevini yapacak." yanıtını verdi.

Bukadum, gelecekte sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılacağını umduğunu belirterek, "Biz bu çatışmaların bir yerde tutulmasından bahsetmeyeceğiz, daha ziyade bunların çözülmesinden bahsedeceğiz. Ben 75 yıl daha bunun bu şekilde gitmesini istemiyorum. Bir araya gelerek çözüme odaklanmamız gerekiyor." diye konuştu.

"Kalkınma olabilmesi için önce bu çatışmaları yönetebilmeniz gerekiyor"

Irak Dışişleri Bakanı Hüseyin, "Irak'ın sürdürülebilir kalkınmasını destekleme konusunda ne gibi çalışmalar yapılıyor?" sorusuna "Savaş ya da çatışma ortamında sürdürebilir kalkınma mümkün mü? Cevap gerçekte yatıyor." cevabını verdi.

Hüseyin, "Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde iç ve dış çatışmalar mevcut. Kalkınma olabilmesi için önce bu çatışmaları yönetebilmeniz gerekiyor." dedi.

Sürdürülebilir kalkınmanın bir süreç olduğunu kaydeden Hüseyin, hem bugün hem de gelecekte güvenliğe ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.

Hüseyin, kalkınmanın temelinin güvenlik ve ekonomi olduğuna dikkati çekerek, "Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki ülkeler çok ciddi anlamda petrol gelirine dayandığı için çok şanslı ancak çok tehlikeli durumla karşı karşıya." dedi.

Ekonomik sistemin çeşitlendirilmesinin bu ülkeler açısından gereklilik olduğunu vurgulayan Hüseyin, "Sürdürülebilir kalkınma hedeflerini takip etmeniz gerekiyor. Sadece kalkınma için değil, sürdürülebilir barış için herkesin kendi ev ödevini yapması gerekiyor." ifadesini kullandı.

"Bölgeye ekonomik refahın getirilebileceği bir dönemin başlangıcında değiliz"

SETA Genel Koordinatörü Duran ise sürdürülebilir kalkınma için çözüm bulunması gerektiğini bildiklerini belirterek, "Ancak gerçekçi olmamız lazım. Şu anda tüm çatışmaların çözülebileceği ve bölgeye ekonomik refahın getirilebileceği bir dönemin başlangıcında değiliz." dedi.

İş birliğine ihtiyaç olduğunu da aktaran Duran, tüm liderler ve ülkelerin sona ermeyen vekalet savaşlarından ve başarısız devletlerden bıkmış durumda olduğunu dile getirdi.

Küresel güçlerin ilgilerini Pasifik'e çevirdiklerini, birbiriyle rekabette olmaya devam edeceğini belirten Duran, bunun aynı zamanda çatışmaların çözümü için bir şans olabileceğini kaydetti.

Duran, İsrail-Filistin sorununa ilişkin, "Bu krizi çözmek için İsrail üzerinde bir baskı yok, eğer bu baskı uygulanmazsa bu sorun çözülemez." dedi.

Sivil inisiyatiflerin önemine vurgu yapan Duran, Antalya Diplomasi Forumu'nun yeni, sürdürülebilir bir gündeme katkı sağlayabileceğini belirtti.