Anayasa Mahkemesi'nden 'Mülkiyet Hakkı' Kararı

ANAYASA Mahkemesi, Ordu'da bir firmanın ırmak ağızından çıkardığı kum ve çakıl taşı malzemelerine İl Özel İdaresi kararıyla el konulması ve yüklenici firma tarafından açılan davanın reddedilmesiyle ilgili bireysel başvuruda, 'mülkiyet hakkının ihlal edildiği'ne karar verdi.

2005 yılında Ordu İli ve İlçelerini Geliştirme Vakfı (Or-Ge) ile özel bir mühendislik firması arasında, Turnasuyu ve Melet Irmağı ağızlarının temizlenmesi için kum ve çakıl taşı malzemelerinin çekilmesi konusunda protokol yapıldı. Ordu Valiliği'nin de onaylandığı protokol üzerine bölgede çalışma başlatıldı.

MALZEMELERE EL KONULDU

Ancak o dönemki İl Özel İdaresi'ne bağlı İl Encümenliği, 2006 yılında firmanın protokol hükümlerine aykırı davrandığı gerekçesiyle faaliyetini durdurdu. 2008 yılında ise İl Özel İdaresi, firmanın 'sözleşme ile kendisine verilen hakkı kötüye kullandığı, işletme ruhsatı olmadan faaliyet gösterdiği, basiretli bir işadamı gibi davranmadığı' gibi gerekçeleri öne sürerek çıkarılan ve stokta bekletilen 233 bin 800 metreküp malzemeye de el koydu. Ayrıca yine çıkarılan malzeme bedelinin beş katı olan 11 milyon 690 bin lira idari para cezası kesildi.

PARA CEZASI HUKUKA AYKIRI BULUNDU

Bunun üzerine firma sahibi E.K. uygulanan idari para cezasının iptali istemiyle Ordu 1'inci Sulh Ceza Mahkemesi'ne dava açtı. Mahkeme 2010 yılında, 'Şirketin ruhsatının olmamasının, ruhsat vermeye yetkili İl Özel İdaresi ve Vali tarafından bilinmemesinin mümkün olmadığını belirterek, ruhsatsız malzeme alındığı gerekçesiyle idari para cezasının uygulanmasının iyi niyet kurallarıyla da bağdaşmayacağına kanaat getirdi. Buna göre kesilen idari para cezasını hukuka aykırı bularak kaldırılması yönünde karar verdi. Karara yapılan itiraz da Ordu Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 2011 yılında reddedildi.

MALZEMEYE EL KONULMA KARARI ONANDI

Ancak firma, idarenin yaptığı 'mahzemeye ey koyma' işleminin iptali için 2008 yılında Ordu İdare Mahkemesi'ne açtığı davayı kaybetti. Danıştay 8'inci Dairesi de 2009 yılında bu kararı bozdu. Danıştay dosyayı yerel mahkemeye geri gönderdi. Bunun üzerine mahkeme 2011 yılında 'Kararda hukuka aykırılık bulunmamıştır' denilerek aynı yönde karar verdi. Bunun üzerine Danıştay 8'inci Dairesi, 2012 yılında yerel mahkemenin kararını onadı ve ret kararı kesinleşti.

ANAYASA MAHKEMESİ'NE BAŞVURDU

Tüm bu gelişmelerden sonra firma sahibi 'çıkarılan malzemeye el konulma işleminin iptali' için açılan davanın gerekçesiz şekilde reddedildiği ve 'adil yargılanma hakkının ihlal edildiği' gerekçesiyle 2014 yılında Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu.

'MÜLKİYET HAKKI İHLAL EDİLDİ' KARARI

Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili Burhan Üstün, mahkeme üyeleri Hicabi Dursun, Hasan Tahsin Gökcan, Kadir Özkaya ve Rıdvan Güleç'in 29 Eylül 2016'da yaptığı inceleme ve değerlendirmeler sonunda başvurucu lehine oybirliği ile karar verildi. Anayasa Mahkemesi, kamu makamlarının özensiz tutum ve işlemleri sonucu başvuruya konu el koyma işleminin başvurucu üzerinde aşırı bir yük sebep olduğunu tespit ederek, 'mülkiyet hakkının ihlal edildiği' kararını verdi. Ayrıca uğradığı zararın tazmini için genel mahkemelere dava açma yolunu gösterdi.

Söz konusu karar, Adalet Bakanlığı'na da gönderildikten sonra 20 Ekim 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayınlandı.

- Ordu