Analiz - Mübarek ve Oğullarının Mısır Siyasetindeki Geleceği

AYDOĞAN KALABALIK - Tunus'ta bir seyyar satıcının kendini yakmasıyla başlayan ve kısa sürede Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerini etkisi altına alan Arap Baharı sürecinde, 25 Ocak 2011'deki halk devrimiyle 30 yıllık iktidarı son bulan Mısır'ın devrik cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ile oğulları Ala ve Camal'in artık serbest olması, ülkenin ekonomik ve siyasi açıdan içinde bulunduğu durum da düşünüldüğünde "Eski aktörler sahaya döner mi?" sorusunu gündeme getirdi.

25 Ocak Devrimi'nin ardından gözaltına alınarak çeşitli suçlamalarla haklarında davalar açılan Mübarek ve oğullarının tekrar özgürlüğüne kavuşacağını, altı yıl önce kimse hayal dahi edemiyordu. Ancak 3 Temmuz 2013'teki askeri darbenin ardından yaşanan süreçte Ala ve Cemal 2015'te tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Mübarek de bu ayın başında hakkında açılan bütün davalardan beraat etmesinin ardından dün tutulduğu askeri hastaneden tahliye edilerek tekrar evine döndü.

Mübarek kardeşlerin itibarlarını tekrar kazanma çabası

Cezaevinden çıktıktan sonra katıldıkları 14 etkinlik ile medyada konu olan Mübarek kardeşler, en son Mısırlı eski milli futbolcu Ebu Terike'nin babasının vefatı dolayısıyla düzenlenen taziye merasiminde görüldü.

Mısır dışında bulunan ve terör listesine alındığı için ülkeye girişine izin verilmeyen ünlü futbolcu Ebu Terike'nin babasının cenazesine gelememesi, Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi yanlısı entelektüeller tarafından bile televizyon kanalları ve sosyal medyada sert bir dille eleştirilirken, bu zor günlerinde milyonlarca hayranı bulunan futbolcunun ailesinin yanında olmaları Mübarek kardeşlere kamuoyu nezdinde artı puan kazandırdı. Ala ve Cemal'in Mısır halkı tarafından takdirle karşılanan bu davranışları "Mübarek kardeşlerin aktif politikaya geri dönüş sinyali" olarak olarak algılandı.

Devrimden sonra halk nezdinde ciddi şekilde yıpranan Mübarek ailesinin, fincancı katırlarını ürkütmeden aralıklarla medyada gözükerek, itibarlarını tekrar kazanmaya çalıştığını söylemek yanlış olmayacaktır.

Tercihleri iş dünyası ve siyaset

Mübarek'in büyük oğlu Ala (56) daha çok yatırım alanında ve iş çevrelerinde kendini göstererek, ülkedeki yabancı sermayeli büyük firmalarla ortak iş yapmayı tercih ederken, küçük oğul Cemal (53 yaş) ise tercihini politikadan yana kullandı.

Mübarek'in partisi Vatan'a 2000 yılında üye olan Cemal, 2002'de parti politikaları sekreterliği görevine getirilerek aktif siyasete ilk adımını atmış oldu. Cemal'in adı 2007'de Vatan Partisi Genel Sekreter Yardımcısı olmasının ardından sık sık babasının yerine cumhurbaşkanlığı için anılmaya başlandı.

2011'deki halk ayaklanması sırasında ordunun Mübarek'e destek vermemesinin en önemli nedenlerinden birinin, "Mübarek'in kendisi yerine oğlu Cemal'i getirmek istemesi ve Mısır'da tekrar krallığa dönülmesi endişesi" yattığı biliniyor.

Mısır medyasında yer alan haberlere göre Mübarek ve oğulları 2011'de gözaltına alındıkları sırada, Ala'nın Cemal'e, "Bütün bunlar senin politikaya girmen yüzünden başımıza geldi." dediği belirtiliyor.

"Cumhurbaşkanlığı Sarayı için ayrılan 16 milyon dolarlık ödeneği zimmete geçirme" suçlamasıyla yargılandıkları davada 3'er yıl hapis cezasına çarptırılan Mübarek kardeşler, Ocak 2015'te tahliye edildi. Ancak tahliyeleri halkın tepkisine neden olabileceği endişeyle bir süre kamuoyuna açıklanmadı. Ala ve Cemal'in tahliye edildikleri ilk kez aynı yılın nisan ayında milletvekili Mustafa Bekri'nin babasının cenaze töreninde görüntülenmeleri ile kamuoyuna duyurulmuş oldu.

Mübarek kardeşler son dönemde piramitlere düzenledikleri geziler, katıldıkları mezuniyet törenleri ve resim sergileri ile önemli futbol maçlarının izleyici tirbünlerinde görülmek suretiyle gündeme gelmeye başladı.

Siyasete tekrar dönüş ihtimali

Sosyal medyada halihazırda Ala ve Cemal Mübarek adına açılmış onlarca hesap bulunuyor. Bu hesapların bazılarının takipçi sayısı bir elin parmaklarını geçmezken, bazılarının on binlerce takipçi olması ve beğenenlerin yüz binleri geçmesi dikkati çekiyor.

Aile avukatı Ferid ed-Dib her defasında yalanlıyor olsa da Cemal Mübarek'in tekrar aktif siyasete dönme ihtimali aralıklarla gündeme geliyor. Uzmanlar, Mübarek kardeşlerin objektiflerden genelde uzak kalmamayı tercih etme nedenini, "halk nezdinde normalleşme ve tekrar kabul görme girişimini zamana yayma girişimi" olarak değerlendiriyor.

Mübarek kardeşler yandaş mı alternatif mi?

Tüm bu gelişmeler ışığında Mısır'da ekonomi başta olmak üzere neredeyse bütün alanlarda başarısız bir görüntü sergileyen "mevcut yönetimin alternatifi Mübarek kardeşlermiş" gibi bir algı oluşmaya başladı.

Askeri darbenin ardından iş başına gelen yönetimi kayıtsız şartsız destekleyen bazı entelektüellerin, fikir değiştirerek Mübarek dönemini temenni eden türde açıklamalar yapması dikkat çekiyor.

Mübarek tarafından kurulan Vatan Partisi'nin son Genel Sekreteri Muhammed Receb'e göre, Mübarek'in oğulları istemeleri durumunda yeni bir parti kurabilir ve aktif siyasete pekala tekrar dönebilirler.

Tekrar siyasete dönmelerinin önünde yasal veya herhangi ciddi bir engel yok

Müslüman Kardeşler ve Selefi hareketler gibi İslami referanslı siyasi oluşumların iyice bastırıldığı, 25 Ocak Devrimi'nde aktif rol üstlenen 6 Nisan Hareketi gibi devrim ve değişim yanlısı hareketlerin şeytanlaştırılarak illegalleştirildiği bir ortamda, Mübarek ve oğullarının tekrar siyasete dönmesinin önünde ciddi bir engel bulunmuyor.

Mübarek'in oğulları hakkında "göstericilerin öldürülmesine iştirak etmek, Cumhurbaşkanlığı Sarayları, borsada hile yapmak, Ahram Gazetesi hediyeleri ve haksız kazanç sağlamak" olmak üzere 4'ü yolsuzlukla ilgili toplam 5 dava açılmıştı.

Mısır yasalarına göre hile ve yolsuzluk gibi mali davalardan yargılanan ve cezaya çarptırılanlar hakkında 5 yıl siyaset yasağı getiriliyor. Söz konusu yasak mahkeme kararının verildiği günden itibaren başlıyor. Dolayısıyla 3 yıl hapis yatan ve 2 yıldır da serbest olan Mübarek'in küçük oğlu Cemal'in bu süreyi tamamlamış olması hasebiyle babasının yönetimi döneminde başladığı siyaset maratonuna geri dönmesinin önünde yasal olarak her hangi bir engel bulunmuyor.

Büyük kardeş Ala'nın ise tekrar iş dünyasına dönerek kurmaya çalıştığı iddia edilen "ekonomik imparatorluk" yolundaki çalışmalarını sürdüreceği tahmin ediliyor.

Mısırlı uzmanların büyük çoğunluğu, Mübarek kardeşlerin ara sıra objektiflere poz vererek gündeme gelmelerindeki hedeflerinin şimdilik siyasi mesaj içermediğini, devrimden sonra halkla aralarında oluşan buzları eritmeyi arzuladıklarını söylüyor.

Ancak ülkedeki siyasi ortamın normalleşmesi durumunda Cemal Mübarek'in tekrar politikaya atılacağına ise kesin gözüyle bakılıyor.

- Mübarek Mısır'da kalacak mı?

Mübarek ailesine yakın çevreler, 25 Ocak Devrimi'ne kadar Mısır'ı kesintisiz otuz yıl yöneten Hüsnü Mübarek'in serbest kalmasının ardından ülkede daha fazla kalmayı düşünmediğini söylüyor.

Mübarek'in Suudi Arabistan veya Birleşmiş Arap Emirlikleri'ne gitmeyi istediği konuşuluyor.

Mübarek'e getirilen yurt dışına çıkış yasağının da "Mısır yönetimine karşı dışarıda faaliyete geçmesi" endişesi kapsamında alındığı görüşü kuvvetleniyor.