AMERİKA'DAN SONRA AKDENİZ İÇİN KORKUTAN UYARI -2

BOĞAZİÇİ Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Başkanı Adil Tek, ABD'deki ani hava değişikliklerini ve Türkiye'de gerçekleşme olasılığını Demirören Haberi Ajansı'na (DHA) değerlendirdi.
Adil Tek, Akdeniz'de deniz suyu sıcaklıklarının 30 derecelerin üzerinde olduğunu Eylül ve Ekim ayları için önümüzde riskler bulunduğunu belirterek, "Yüksek sıcaklıklar var, denizde özellikle. Kuzeyden gelecek en ufak bir soğuk havada, bu sonbahar mevsiminde orta Akdeniz üzerinden gelecek sıcaklıklar var, o sistemler Akdeniz'de fırtınaları ve kuvvetli yağışları, sel felaketlerini beraberinde getirecek. Bunlar yaşanacak gözüküyor." dedi.
Adil Tek, Türkiye için ise, "Ama Amerika'daki gibi bir anda bir günlük 30 derecelik düşüşler bizim ülkemizde yaşanmıyor. Çünkü biraz daha etrafımız denizlerle çevrili, deniz suyu havanın sıcaklığını biraz daha emiyor, daha fazla yükselmesini engelliyor" diye konuştu.
Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD), meteoroloji uzmanları Colorado eyaletinde Denver şehrinde hava sıcaklığının bir günde 30 dereceye kadar soğuyacağını, hatta bu ani sıcaklık düşüşüyle birlikte şehirde kar yağması bile beklendiğini söylemilşlerdi ABD'nin Montana ve Colorado eyaletlerinde birçok şehirde polar vortex (kutup girdabı) ile kısa sürede sıcaklık 30-33 derece birden düştü. Düşüş sonrası iki eyalet kar yağışı sonrası beyaz örtüyle kaplandı
Uzmanlar bu doğa olayını, deniz suyu sıcaklığının 26 derece üzerine çıkmasının tetiklediğini, ve sıcak-soğuk hava dalgasının çarpışması sonucunda olduğuna dikkat çekiyor. Türkiye'de daha önce 2000 yılında benzer bir olay yaşanırken, bir günde İstanbul'da hava sıcaklığı 25 derece kadar düştü. Bu doğa olayı yani sıcak ve soğuk hava dalgasının çarpışması sonucunda atmosfer kendini dengelemeye çalışıyor. Bu dengeleme sırasında ise şiddetli yağışlar ve fırtınalar meydana geliyor,
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Başkanı Adil Tek, 'Özellikle Akdeniz'de deniz suyu sıcaklıkları 30 derecelerin üzerinde. Eylül, Ekim ayları için önümüzde riskler bulunuyor. Yüksek sıcaklıklar var, denizde özellikle. Kuzeyden gelecek en ufak bir soğuk havada, bu sonbahar mevsiminde orta Akdeniz üzerinden gelecek sıcaklıklar var, o sistemler Akdeniz'de fırtınaları ve kuvvetli yağışları, sel felaketlerini beraberinde getirecek. Bunlar yaşanacak gözüküyorö uyarısında bulundu.
Demirören Haber Ajansı'na (DHA) bu hava olayını ve Türkiye'de olma olasılığı konusunda değerlendirmelerde bulunan Adil Tek, 'Tahminler de aslında bunu doğruluyor. Sadece Amerika'da tek bir yerde değil, Amerika'nın o bölgede bulunan pek çok eyaletinde gün içerisinde hızlı bir şekilde düşüyor olacak. Kuzeyden gelen çok soğuk bir hava var. Bunu besleyen mekanizma var tabi ki, en önemli mekanizmalardan birisi de atmosferik sirkülasyonlar, yüksek basınç alanları, alçak basınç alanları, Zaten sıcaklıkların düşmesindeki en önemli etkilerden bir tanesi de o dinamik ve termik dediğimiz yapıların aynı anda bir arada bulunması. Amerika'nın güney kesimlerinde çok sıcak bir hava var ve kuzeyde, pasifik tarafında oluşan çok kuvvetli bir yüksek basınç bu yukarıdaki kuzey soğuk havayı gün içerisinde çok hızlı bir şekilde Amerika'nın güney eyaletlerine kadar indirecek, hatta Meksika'ya kadar yaklaşacak. Ama Meksika'daki değerler bu eksi değerlere kadar inmeyecek ama kuzeye yakın eyaletlerde sıcaklıklar eksilere kadar inecek. Buralarda kar yağışı olma olasılığı bulunuyor. Ama bu hava ertesin gün ya da akşam saatlerine doğru tekrar Amerika'nın doğu kıyılarına doğru çekilmeye başlayacak ve kuzeye çekilecek. Aslında bunun fizik bir mekanizması, atmosferik bir mekanizması var. sıcak havayla soğuk hava yer değiştiriyor. Aslında kuzeyde sokulan çok kuvvetli bir soğuk var, güneyde çok sıcak bir hava var, yani iki uç arasında aşırı bir sıcaklık ve yükseklik farkı var. Atmosfer normalde kendini dengeye getirmeye çalışır. Örneğin; yüksekten akan suyun alçağa doğru gitmesi yani dengeye gelmeye çalışır. Buradaki soğuk havanın sokulmaya çalışmasının sebebi de güneyde çok sıcak havanın bulunması,ö
'GİTTİKÇE ARTAN SICAKLIKLAR VAR"
Adil Tek,şöyle devam etti:
'Aslında Eylül ayına artık girdik. Bu bölgelerde tropikal siklonların oluşma dönemi artık. Eylül, Ekim ayları boyunca da bu tropikal siklonları göreceğiz. Çünkü sıcak bir yazdan çıkıyoruz, kuzey yarım kürede, dünyanın eğim açısının değişmesinden dolayı da yavaş yavaş havalar kuzey yarım kürede soğumaya başlayacak. Bu Amerika'da biraz daha kuzeyde daha fazla soğuk olduğu için etki oluştu. Gün içerisinde de olup, Amerika'daki etkisini terk edecek. Küresel iklim değişikliği birçok olayı tetikliyor tabii ki. Ama bir meteorolojik atmosferik olayı küresel iklim değişikliği diyebilmek için öncelikle olayın birkaç kere tekrar etmesi lazım. Üst üste koyup, o değişiklikleri, ekstrem uç bir değer, uç bir durum, gün içerisinde sıcaklığın bu kadar değişmesi, bunların sıklığının artması lazım. Ama bunu tek başına değerlendirdiğinizde küresel iklim değişikliği ile ilgili bir şey söyleyemezsiniz. Ama bunun gibi birkaç tane üst üste koyarsanız evet küresel iklim değişikliğinde kaynaklanıyor diyebilirsiniz. Zaten gittikçe artan sıcaklıklar var. Güneydeki sıcaklık artışının ne değerlere vardığını görmek lazım. Amerika'nın güneyinde gerçekten uç değerler oluştu mu' Şu an o değerleri bilmiyorum ama tahmin ediyorum uç değerlerin oluştuğu. Biraz daha güneye indikçe sıcaklıklar 40 derecelerin üzerine çıkmış olabilir."
'SICAKLIĞIN DÜŞTÜĞÜ BÖLGEDE ÇOK KUVVETLİ FIRTINA HABERLERİ GELECEK"
'Amerika, Sibirya farklılıklar gösterir. Çünkü büyük bir karasal kütle var orada." diyen Adil Tek, "Onun üzerindeki değişimler, atmosferik koşullar daha farklı. Çok kuvvetli yüksek basınçların oluşması karalar üzerinde daha kolay. Bizim ülkemize doğru gelirsek bizdeki kütlelere çok büyük değiller, okyanus değiller. Amerika kıtasını komple düşündüğünüzde devasa bir karasal kütle var. Buradaki atmosferik koşullar daha farklı, bizdekinden daha farklı şekilde arz ediyor. Orada uç değerler, gece ve gündüz sıcaklıkları arasındaki farklar daha fazla olabiliyor karasal iklim koşullarından dolayı. Eylül ayı artık kuzey yarım kürede tropikal siklonların çok sıklıkla karşılaşılacağı bir yer. Sıcaklığın düştüğü bölgede çok kuvvetli fırtına haberleri gelecek" şeklinde konuştu,.
TÜRKİYE'DE DE YAŞANDI
Adil Tek, sözlerini şöyle sürdürdü:
'Şu anda Amerika'nın güneyinde sıcak olan bölgede çok kuvvetli rüzgarlar, fırtınalar var. beraberinde yağışlar da oluşuyor. O yağışların da yine sel felaketi olasılığı çok yüksek. Yaz mevsiminden çıktık, yüksek sıcaklıklardan dolayı büyük kıtalarda, Amerika, Pasifik'te, Atlantik'te tropikal siklonlar çok meydana gelecek. Onların dışında eşik değer dediğimiz 26 derecelik bir deniz suyu sıcaklığı eşik değerimiz var. Deniz suyu sıcaklığı 26 derecenin üzerine çıktığı zaman daha çok bu tropikal siklonlar meydana gelemeye başlıyor. Ülkemize gelirsek, özellikle Akdeniz'de deniz suyu sıcaklıkları 30 derecelerin üzerinde. Eylül, Ekim ayları için önümüzde riskler bulunuyor. Yüksek sıcaklıklar var, denizde özellikle. Kuzeyden gelecek en ufak bir soğuk havada, bu sonbahar mevsiminde orta Akdeniz üzerinden gelecek sıcaklıklar var, o sistemler Akdeniz'de fırtınaları ve kuvvetli yağışları, sel felaketlerini beraberinde getirecek. Bunlar yaşanacak gözüküyor. Ama Amerika'daki gibi bir anda bir günlük 30 derecelik düşüşler bizim ülkemizde yaşanmıyor. Çünkü biraz daha etrafımız denizlerle çevrili, deniz suyu havanın sıcaklığını biraz daha emiyor, daha fazla yükselmesini engelliyor. Büyük kıtasal alan değiliz. Bu da Amerika'da yaşanan büyük sıcaklık geçişlerinin bizim ülkemizde yaşanması çok olası gözükmüyor. Ama daha önceki yıllarda yaşanmış değerlerde bir gün içerisinde sıcaklığın 25 derece düştüğü günler var. Örneğin; 2000 yılında Temmuz ayında meydana gelen İstanbul'da rekor sıcaklığın kırıldığı 42.7 derece olarak Kandilli Rasathanesi'nde ölçtüğümüz bir değer var. Onun ertesi günü minimum sıcak değeri 13 derecelere kadar düşmüş. Yaklaşık 25 derecelik düşüşler bizde de yaşanmış. Ama bu yaz aylarına denk geliyor"
EYLÜL, EKİM, KASIM'DA AKDENİZ'DE AŞIRI YAĞIŞ
Tek, 'Kış mevsimine doğru olan, kar yağışı oluşturacak çok yüksek düşüşler gözükmüyor bir gün içerisinde. 17-18 derecelik düşüşler var, bunları yaşadık ama 30 derecelik düşüşler çok ekstrem bir düşüş. Amerika için de aslında bu çok ekstrem bir düşüş küresel iklim değişikliğinin bunda etkileri muhakkak vardır ama bunu söyleyebilmek için bunun gibi birkaç değere daha ihtiyaç olması gerekiyor. Biz aşırı selleri daha çok yaz aylarında yaşadık. Karadeniz'in doğusunda sıcaklık değerleri 26 derecenin üzerine çıktı. Eşik değeri aşmış durumda. Karadeniz'in batısı o kadar sıcak değil. Oraya gelen akarsular, havzalar Avrupa'nın özellikle doğusunun havzası komple Karadeniz'e akıyor. Oralardaki sıcaklığın çok fazla artmasına önlüyor. Doğu Karadeniz'in havzası deniz suyunu soğutacak kadar yeterli seviyede değil. Burada biraz da dağların etkisinden dolayı en ufak bir serin havada kuvvetli seller meydana geliyor. Gelelim bu sonbahara, Akdeniz'de böyle bir durum söz konusu. Deniz suyu sıcaklıkları 30 derecenin üzerine çıktı. Eylül, Ekim, Kasım aylarında kuzeyden gelecek en ufak bir serin havada buralarda aşırı yağış, sel felaketi haberlerini sıkça yapacaksınız. Beraberinde fırtına da oluşuyor çünkü sıcak ve soğuk hava bir araya geldiğinde o akışın olması için fırtına oluyor. Atmosfer dengeye gelmeye çalışıyor. Bütün mekanizma atmosferin dengeye gelmeye çalışmasıyla oluşuyor." dedi.
SOHBAHAR SICAK GEÇECEK
Adil Tek, sonbaharda Türkiye'de mevsim normallerinin üzerinde sıcaklıkların olacağına dikkat çekerek, 'Daha az yağışsız, yağış olmayacak değil, ortalamaların altında kalacak gözüküyor. Marmara, Karadeniz genelinde Eylül ayı için böyle. Ekim-Kasım ayları için de yine öyle. Bu Eylül sıcak geçecek, normallerin üzerinde olacak geçecek şu anki ilkim modellerimiz bunları söylüyor. Ekim-Kasım aylarında yine sıcaklık modelleri normallerin üzerine çıkacağını, yağışların ortalamaların altında kalacağını, İstanbul açısından, bir metropol açısında baktığımızda da su problemlerini önümüzde getiriyorö şeklinde konuştu.
'BU KORONA İÇİNDE MAHVOLURUZ HERHALDE"
Ani sıcaklık düşüşü olasılığı ise vatandaşları tedirgin etti. Emine Çolak, 'Mahvoluruz herhalde. Ne yapabiliriz bilmiyorum vallahi, bu korona içinde mahvoluruz herhalde. Yazlıkları da kaçsak maalesef" dedi. Erhan Duray ise, 'Bireysel olarak o anda yapılacak ne varsa o anki reflekslerle onu yaparım. Zaten doğalgazla ısındığımız için o direkt devreye girecek. Evde mevcut neyimiz varsa devam edeceğiz" şeklinde konuştu.
Faik Salman ise Türkiye'de hava sıcaklıklarının aniden düşeceğine inanmadığını belirterek, 'Düşerse millet mahvolur ya. Birden 30 derece sıcaklık düşerse ne olur' Çok mantıksız olur bence. Olmaz, bizim Türkiye'de öyle bir şey olmaz. İnanmıyorum ben Türkiye'de öyle bir şey olacağına" diye konuştu.