Amed 2020'ye Hazırlanıyor

"Gelin Geleceğimizi Birlikte Planlayayım" sloganıyla Diyarbakır'ı 2020'ye taşıyacak olan ve 15 başlıkta düzenlenen Amed 2015-2019 Stratejik Plan Forumları'nın ilki "Amed Ulaşım Forumu" Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu Salonu'nda yapıldı.

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi'nin "DiyarbakirBB" twitter ve facebook hesapları üzerinden toplantıya katılamayan yurttaşların sosyal medya üzerinden katılımı sağlandı ve önerileri alındı. Toplantı boyunca ortaya konulan görüş ve öneriler kayıt altına alınarak raporlaştırılıyor.

Kentin kamu kurum ve kuruluşları, meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşları ile yurttaşların katıldığı forumun açılışını Strateji Geliştirme Müdürü Fatma Tüzün yaptı. 25 kişilik Strateji Planlama Grubu adına konuşan Tüzün, seçimden 6 ay önce başladıklarını belirterek çalışmalarının ana eksenlerinin kentin mevcut durumunu tespit ettiklerini, kentin nereye gittiğini ve asıl olarak da nereye gidilmesi gerektiğini söyledi. Bu çalışmaların en önemli aşamalarından birinin de halkın katılımı olduğunu ve bu bağlamda da forumlar planladıklarını söyledi.

ANLI: 75 KİLOMETRELİK BİSİKLET YOLU YAPILACAK

Daha sonra açış konuşması yapan Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Fırat Anlı, katılımcılığın en önemli boyutunun birlikte planlamayla başladığını belirtti. Hizmet üretenler ile yararlananların birlikte aynı platformda buluştuğunu ve planlama sürecine katıldığını belirten Anlı, ulaşımın modern toplumun en çok karşılaştığı sorunlardan biri olduğunu söyledi. Eşbaşkan Fırat Anlı, ulaşım alanında birinci önceliklerinin "toplu ulaşım" olduğunu belirterek, sorunları ancak toplu ulaşımın çözebileceğini söyledi. İkinci önceliklerinin ise "yaya öncelikli ulaşım" olduğunu belirten Anlı, "Araçların hakimiyetinden çok yayaların özgürleştirildiği bir ulaşım politikasına yer vermek durumundayız" dedi. Bir diğer önceliklerinin ise "bisiklet gibi ekolojik öncelikli ulaşım" olduğunu belirten Anlı, "Bisiklet hem çevreye duyarlı hem de sağlığa yararlı bir ulaşımdır. 75 kilometrelik bir bisiklet yolu ağını bu dönem hayata geçirmeyi planlıyoruz" dedi. "Hafif Raylı Sistem"in de kendileri için en önemli başlıklardan biri olduğunu bildiren Anlı, Hafif Raylı Sistem ile ilgili fizibilite ve uygulama planları hazırlandığını, Ulaştırma Bakanlığı tarafından da onaylandığını belirtti. İller Bankası'na 250 milyon liralık kredi için başvurduklarını ve bu yöndeki başvurularını da güncellediklerini belirten Anlı, yıl sonuna kadar bu konuda somut bir sonuç almayı hedeflediklerini bildirdi. Anlı bu konuyla ilgili olarak da Çin'den gelen bir yetkili ile de görüşme yaptıklarını belirtti.

SORUNLARDAN BİRİ ULAŞIMDA ÇOK BAŞLILIK

Büyükşehir Belediyesi sınırlarının il sınırına kadar genişlemesiyle birlikte merkezdeki dört ilçeye ek olarak iki ilçenin daha ulaşımının Büyükşehir Belediyesi eliyle yapıldığı bilgisini veren Anlı, diğer ilçelerin de bu sürece katmak için çalışma yaptıklarını belirtti. Bu alanda çalışan firmaları da "rakip" ya da "ortadan kaldırılması gereken bir güç" değil, tersine "toplu ulaşım çalışmasının bir partneri ve ortağı" haline getirmeye yönelik bir çaba içinde olduklarını vurguladı. Anlı, mevzuattan kaynaklanan sorunların yanı sıra ulaşımdaki çok başlılığın da bir sorun olduğunu ve buna yönelik çalışma yaptıklarını anlattı. Anlı toplantıda yaratıcı fikirlerin ortaya çıkacağına inandığını belirterek herkesi aktif katılıma davet etti.

ÖRÇEN: ULAŞIM BİR HAKTIR

Daha sonra Makine Mühendisleri Odası Diyarbakır Şube Başkanı ve aynı zamanda Dicle Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Gurbet Örçen'in moderatörlüğünde Amed Ulaşım Forumu'na geçildi. Örçen, yaptığı girişte erişebilirlik üzerinden ulaşımın bir hak olduğunu ve bu hakkın da yerel ve bölgesel ölçekte yerel yönetimler tarafından yerine getirildiğini söyledi. Önçen, dışa bağımlı olmayan, tarihi yapıya duyarlı ve uyumlu, insan öncelikli ve modern teknolojiyi kullanan bir ulaşım gerektiğini ifade etti.

ERDEM: SORUMLULUK 600 KM'DEN 6000 KM'YE ÇIKTI

Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı'ndan Can Erdem de Diyarbakır ulaşımı "Geçmişten Günümüze Ulaşım Uygulamaları ve Çalışmaları" başlıklı bir sunum yaptı. Diyarbakır Ulaşım Ana Planı'nın 15 Km Raylı Sistem, 30 Km Otobüs Yolu, Bisiklet Yolu Projeleri, Trafik Sirkülâsyon Projeleri, Otobüs Hattı Güzergah Projeleri, Yayalaştırma Projeleri, Kent İçi Trafik İyileştirme Planları ve Projeleri'ni kapsadığını söyledi. Çalışmalarını 6.068 hanede 25.686 kişi ile yüz yüze görüşmeler yaparak yürüttüklerini belirten Erdem, 71 trafik bölgesi belirlediklerini söyledi. Plan yürütürken nüfus, öğrenci sayıları, istihdam ve sosyoekonomik göstergelere baktıklarını anlatan Erdem, sonuçta ticari taksileri dönüştürdüklerini ve 1154 araca TT plakası verdiklerini bildirdi. 84 belediye otobüsü alımı gerçekleştirerek 23 güzergahta ayda 1 milyon 40 bin yolcu taşıdıklarını ifade eden Erdem, il ve ilçe otogarları ile kırsal terminaller inşa ettiklerini anlattı. Kent merkezinde 4 ilçeyi kapsayan 109.600 hektarlık alanda yaklaşık 600 km yol ağı sorumlulukları bulunduğunu belirten Can Erdem, "Yeni yasal düzenleme ile sorumluluğumuz 17 ilçeye çıktı. Alan genişliğimiz de 13 kat artarak 1.535.500 hektara çıktı. Sorumluluk alanımızdaki yol ağı ise 600 kilometreden 6000 kilometreye çıktı" dedi. Erdem kent merkezinde otopark, üst geçit, kavşak yapımı ile ilgili bilgiler verdi.

HEDEF 17 İLÇEYİ KAPSAYACAK TOPLU ULAŞIM

Can Erdem "toplu ulaşımda çok başlılık" "trafik yoğunluğu sorunu", "yayaların ulaşım sorunu", "otopark sorunu" ve "dezavantajlı grupların ulaşım sorunu" olarak dört temel sorun belirlediklerini söyledi. Erdem, "Nereye gitmek istiyoruz/Plan ve projelerimiz" başlığında ise "15+8 kilometrelik Hafif Raylı Sistem" oluşturmayı hedeflediklerini söyledi. Bir diğer çalışmalarının ise "Kent merkezini yayalaştırma projesi" olduğunu belirten Erdem, bunu 75 kilometrelik bisiklet yolu projesinin izleyeceğini söyledi. Erdem, bu projelerini "Park et, devam et" şeklinde gerçekleştireceklerini bildirdi. Çalışmalarını otopark ve akıllı ulaşım sistemleri ile bütünleştireceklerini belirten Erdem, dezavantajlı grupların erişimine imkan tanıyacak düzenleme yapacaklarını ifade etti. Erdem kent merkezinde yaptıkları Ulaşım Mastır Planı'nı bu kez tüm ili kapsayacak şekilde Ulaşım Mastır Planı ile sürdüreceklerini ve nihayetinde 17 ilçede kamu eliyle toplu taşımayı hedeflediklerini söyledi.

OKTAR: ŞEHİRLERE YOL VE OTOPARK YETMEZ

Devlet Demir Yolları'ndan Lokomotif Depo Müdürü Şeyhmus Oktar da yaptığı sunumda Albert Einstein'in "60 dakikam olsa, 55 dakikasını düşünmek, 5 dakikasını da eylem için kullanırdım" sözüyle başladı. Planlama ve toplu taşıma olmadan şehirlerin yol ve otoparklara yetmeyeceğini fotoğraflarla gösteren Oktar, zaman tasarrufu, kazalar, karbondioksit gaz salınımı bazında karayolu, raylı sistem karşılaştırması yaptı. "Neden raylı sistem" diye soran Oktar, hava kirliliğinde elektrikli raylı sistemin payının yüzde 5, karayollarının payının yüzde 85 olduğunu, gürültü kirliliğinde ise karayolu araçlarının 72-92 desibel, karayolundaki ağır vasıtaların 103 desibel, saatte 150 kilometre hızla çalışan raylı sistemin ise sadece 45-65 desibel gürültü yarattığını söyledi. Oktar İş Sağlığı Güvenliği Kanunu gereğince sağlık açısından gürültünün üst sınırının 87 desibel olduğunun da altını çizdi.

RAYLI SİSTEM SUDAN UCUZ

Raylı sistem ile diğer ulaşım sistemlerinin kullandığı enerjiyi de kıyaslayan Şeyhmus Oktar, taşımacılıkta raylı sisteme göre otobüslerin 1.4, otomobillerin 6.8, uçakların 5.4, kamyonların 7.5 kat daha fazla enerji tükettiğini söyledi. Oktar, Devlet Planlama Teşkilatı'nın verilerine dayanarak 1 kilometre yol yapım maliyeti konusunda da yaptığı kıyaslamada düz arazide duble yol 1.9, otoyol 6, raylı sistem ise 1.4 milyon dolar maliyeti bulunduğunu söyledi. Oktar, engebeli arazide ise duble yolun 4, otoyolun 12, raylı sistemin ise sadece 3 milyon dolar olduğunun altını çizdi. Oktar verileri sıralarken karayolu için kamulaştırma, raylı sistem için metronun hariç olduğunun notunu düştü.

ULAŞIM OKULU İÇİN LOBİ YAPILMALI

Şeyhmus Oktar, Dağkapı-Üniversite arasında eğim dolayısıyla raylı sistemin olamayacağını, bunun teleferik ile tamamlanabileceği önerisini yaptı. Atatürk Stadı'nın yer altı ve üstünde otopark yapılması önerisini yapan Oktar, Sur içinde belirli saatlerde elektrikli nostaljik tramvay veya elektrikli otobüs çalıştırılabileceğini önerdi. Bölgede Ulaştırma Meslek Yüksekokulu açılması için lobi çalışması yapılması gerektiğini de öneren Oktar, ilkbahar ve yaz sezonunda ücretsiz şehir turu yapan iki katlı turistik otobüsün kentin kimliğine prestij kazandırabileceğini söyledi.

SİVİL TRAFİK MÜFETTİŞİ OLUŞTURULMALI

Makine Mühendisleri Odası Şube Sekreteri Süleyman Aydın ise yollardaki ücretli otopark uygulamasını eleştirerek, ulaşımı etkileyen yollardaki müdahalelerde geç kalındığını söyledi. Tüm Bel Sen Diyarbakır Şubesi adına konuşan Üzeyir Evrenk ise toplu taşıma otobüslerinin doğalgaza entegre edilmesi gerektiğini, protokolle görevlendirilmiş sivil trafik müfettişlerinin oluşturulması gerektiğini söyledi. Forum, diğer katılımcıların görüş ve önerileri ile devam etti.