Almanya

AA) – 09.12.2012 – İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'nın Aşağı

Saksonya Eyaleti Lohheide beldesindeki Bergen-Belsen toplama kampında öldürülen

sekiz Türk vatandaşı Perla Behar-Behar, Iso Cory, Jacques Nahoum, Dr. Jakob

Jekutiel Neubauer, Max Neumann, Marco Ojalvo, Elyo Sarfati, Garabed Tachdijan

için yaptırılan anıt, törenle açıldı.

Türkiye tarafından 1944-1945 yıllarında hayatını kaybeden beşi Musevi, ikisi

Müslüman, biri de Ortodoks Ermeni kökenli olan sekiz Türk vatandaşının anısına

yaptırılan bronz anıt levhanın açılışı, Türkiye'nin Berlin Büyükelçisi Hüseyin

Avni Karslıoğlu tarafından gerçekleştirildi.

Anıtın açılış törenine Hannover Başkonsolosu Tunca Özçuhadar, Aşağı Saksonya

Sosyal İşler, Kadın, Aile, Sağlık ve Uyum Bakanı Aygül Özkan, Eyalet Kültür

Bakanlığı Müsteşarı Stefan Powol, Hannover ve Celle Belediye Başkanları, Eyalet

Emniyet Müdürü, Aşağı Saksonya Liberal Yahudi Toplumu Başkanı, Türk Musevi

Cemaati temsilcisi Daniel Altaras, Protestan ve Katolik Kilisesi temsilcileri,

Türk sivil toplum örgütleri başkanları ve çok sayıda davetli katıldı.

Tören, yapımcı Güneş Çelikcan'ın 2. Dünya Savaşı sırasında Türk

diplomatlarının fedakarca girişimleri sonucu Nazi zulmünden kaçarak Türkiye'ye

sığınan Musevileri konu alan "Türk Pasaportu" filminden özet görüntülerle

başladı.

-Anıtlar geçmişi hatırlatmanın yanında gelecekteki tehlikelere dikkati

çeker-

Türkiye'nin Berlin Büyükelçisi Karslıoğlu, kamp kayıtlarına göre çeşitli

Avrupa ülkelerinden getirilmiş 126 Türk vatandaşının Bergen-Belsen toplama

kampında kaldığının öğrenildiğini söyledi.

Kampta 120 bin Musevi'nin öldürüldüğünü ancak Nazi döneminde bilgilerin yok

edilmesiyle ancak 50 bin kişinin isimlerine ulaşılabildiğine kaydeden Karslıoğlu,

"Anıtı açmakla, vatandaşlarımızın burada yaşadığı acının hiçbir zaman

unutulmamasına dikkati çekmek istedik" dedi.

Anma programlarının ve anıtların geçmişi hatırlatmaktan ziyade, gelecekte

olabilecek tehlikelere de işaret etmek açısından önemli olduğunu vurgulayan

Karslıoğlu, ırkçılık ve ayrımcılığın getirdiği felaketleri hatırlatarak farklı

din ve kültürlere karşı toleranslı olunması gerektiğini belirtti.

Büyükelçi Karslıoğlu, özellikle Bergen-Belsen toplama kampında öldürülen

sekiz Türk vatandaşının nihai bilgilerine birkaç yıl önce ulaştıklarını

belirterek, "Avrupa'da bir çok büyükelçiliğimiz ve başkonsolosluğumuzun

Nazilerin baskılarına ve tehditlerine rağmen burada Türk pasaportu taşıyan Musevi

kökenli vatandaşlarımızı dünya tarihinde emsali görülmeyen büyük fedekarlıkla

kurtardıklarını biliyoruz. Bu bölgeye Avrupa'nın çeşitli ülkelerinden Türk

vatandaşları habersiz olarak aileleriyle birlikte getirilip tutulmuşlardır"

değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin Almanya'ya karşı ilan ettiği savaş nedeniyle buradaki Türklerin

rehine olarak tutulduklarının sonradan öğrenildiğini ifade eden Karslıoğlu,

"Türkiye'nin Almanya ile diplomatik ilişkilerinin 2 Ağustos 1944'de sona

ermesinden sonra, iki ülke arasında varılan mutabakat gereğince kampta bulunan

105 Musevi Türk vatandaşı, 10 Nisan 1945'te İstanbul'a gönderildi. Pazarlık

malzemesi yapılmak istenen bu insanlarımızdan sekizi bilinmeyen nedenlerle

öldürüldü. Yapılan pazarlıklar neticesinde 105 Türk pasaportlu Yahudi kökenli

vatandaşımız ise deniz yoluyla Türkiye'ye gönderildi" dedi.

Büyükelçi Karslıoğlu ayrıca haberleşmenin çok kötü olduğu Nazi döneminde

Türk pasaportu taşıyan vatandaşlardan ölenlerin tam sayısının bilinmediğini

kaydetti.

-Türk Musevi Cemaati temsilcisi Daniel Altaras-

Türk Musevi Cemaati temsilcisi Daniel Altaras ise Nazi döneminde 6 milyon

Musevi'nin öldürüldüğünü belirterek, Nazi katliamının kendileri için

unutamayacakları bir travma olduğunu söyledi.

Türkiye'nin bu konuda örnek bir tutum sergilediğini dile getiren Altars,

anıt için de Türkiye'ye teşekkür ederek, "15. yüzyılda Musevileri İspanya'dan

kurtaran Türkiye, her zaman güvenli bir liman olmuştur. İkinci Dünya Savaşı'nda

da ellerinden geldiği kadar Türk pasaportlu Yahudileri kurtarmak için çalışan

Türk diplomatlarını da hiçbir zaman unutamayız" ifadelerini kullandı.

-Uyum Bakanı Aygül Özkan-

Aşağı Saksonta Uyum Bakanı Aygül Özkan da anıtın açılmasına destek olanlara

mensubu olduğu bakanlık adına teşekkür etti ve "Anıtın açılışı, ırkçılık ve

ayrımcılığa karşı bir bütünleşmedir" dedi.

Üzerinde Türkçe, Almanca ve İngilizce "Bergen-Belsen'de katledilen Musevi

ve Musevi olmayan Türk vatandaşlarının aziz hatırasına" yazılı bronz levhanın

açılışı Musevi, Müslüman ve Hıristiyan din adamlarının okuduğu dualar eşliğinde

gerçekleştirildi.

Öte yandan açılışı yapılan anıtın, 60 yıl önce kurulan Bergen-Belsen

Müzesi'nde açılan 4. anıt olduğunu belirten müze müdürü Thomas Rehe,"Tüm

guruplar adına 1999 yılında ilk anıtın açıldığı müzemizde 2003'te Polonya,

2005'te Hollanda ve bugün de Türkiye, Musevi vatandaşları adına anıt açmıştır"

diye konuştu.

Muhabir: Bremen/ Cüneyt Karadağ

Yayıncı: Erdem Gültekin - BERLIN