Ağaç Yediuyuru Nedir? Yediuyur İsmi Nereden Gelir?

Yediuyurlar, cüsse olarak en iri olan fındık faresidir.Orman yediuyuru, ağaç yediuyuru, çökelez veya hasancık, kaya uyuru, orman faresi, ağaç faresi olarak da bilinen ve kemirgenler sınıfına dahil edilen, ülkemizde nesli tükenme tehlikesi altında bulunan bir canlıdır. Glis glis, Dryomys laniger ve Dryomys nitedula ülkemizde görülen türleridir.

Mammalia sınıfı, Rodentia takımı, Gliridae familyası, Glis cinsine mensup, G. Glis türüdür. Binominal adı, Glis glis'dir.Yediuyurlar, yiyecek, kürk ve ilaç olarak kullanmak üzere 13. yüzyıldan beri avlanmakta ya da yetiştirilmektedir. Fakir Slovenya köylüleri için protein kaynağı, Romalı askerler için çok özel bir çerez olmuştur. Slovenya halkı yediuyurlar için festival yaparlar, onları derin çukurlarda ya da özel kafeslerde beslerlerdi. Romalı askerler uzun süren seferlerinde yediuyurları yanlarında taşıdıkları kavanozların içinde cevizlerle beslemişler ve kaldıkları kamplarda besin olarak yemişlerdir. Bundan dolayı, yenilebilir fındıkfaresi ( edible dormause ) da denilmektedir.

Yediuyur, fare ile karıştırıldığında çoğu zaman yok edilmektedir. Oysa fareden ziyade daha çok sincabı andırır ve yer altında değil sadece ağaç ve kaya oyuklarında yaşayan zararsız bir canlıdır. Ülkemizde; Marmara, Trakya ve Karadeniz'de yaşadıklarına dair kayıtlar mevcuttur. Sakarya, Bursa ve Bolu illerimizde de yaşadıkları bilinmektedir. En çok Edirne- Bulgaristan arasındaki bölgede özellikle Istranca Ormanlarında yaşadığı bilinir. Orman yediuyuru'nun nesli dünya genelinde de tehlike altında ve dünyada sadece 24 farklı noktada yaşadığı biliniyor. Ayrıca; Urfa, Gaziantep ve Ağrı gibi illerimizde muhtemel yaşam alanlarıdır.

Özellikle ormanların bilinçsiz bir şekilde tahrip edilmesi, tarım ilaçları ve insanlar tarafından katledilmeleri yine insanlar tarafından kürkleri için avlanmaları nedeniyle ülkemizde nesli yok olma tehlikesi altında olan bir memelidir. Ağaç yediuyuru, yılın yedi ayını uykuda geçirebilen bir türdür. Ayrıca uyku esnasında genelde yedili gruplar halinde uyuduklarından bu ismi aldığı söylenmektedir.

Genel olarak bitki tohumları, meyveler, küçük kemirgenler ve yumurtalar ile beslenir. Yediuyurlar ağaçlarda yaşayan, hayatını dallar üzerinde geçiren hayvanlardır. Yediuyurlar tam bir ne bulursa yiyendir ( Omnivor, hepçil ). Kök, yaprak, ceviz, fındık, palamut, diğer meyveler, tomurcuk, ağaç kabuğu ve bazen böcek, leş, yumurta, küçük kuşlar ve kuş yavruları ile beslenirler. Bazı bölgelerde meyve ağaçlarına ve üzüm bağlarına ciddi şekilde zarar verebilmektedirler.

Beslenmede en aktif oldukları dönem ekim ayı öncesi uykuya yatmadan önceki dönemdir. Özellikle eylül ayında tam anlamıyla çılgınca beslenirler. Normal ağırlıkları 100 – 200 gram arasında değişen yediuyurlar, kış uykusuna yatmadan önce 300 gram'a kadar ulaşabilirler.

En önemli doğal düşmanları; atmacalar, kartallar, yılanlar ile tilki ve sansarlardır.

Orman yediuyurları ortalama 30 cm boylarında ve 150-200 gram ağırlıklarında minik canlılardır. Genel olarak yaşlı ağaçların kovuklarına yuva yaparlar ve geceleri avlanmayı tercih eden canlılardır. Yılda iki defa yavrulama yapabilirler ve her defasında 4-5 yavru dünyaya getirebilirler. Tarım ürünlerine ve insanlara ciddi derecede zarar veremezler.

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de sınırlı bir yayılışa sahip olan Yediuyur, (Glis glis, Dryomys laniger ve Dryomys nitedula ülkemizde görülen türleri.)

YEDİUYUR İSMİ NEREDEN GELİR?

Kemiriciler takımının üyesi olan Yediuyurların diğer yöresel adları Hasancık, Orman Faresi, Kaya Uyurudur. Genelde ağaçlarda yaşayan Yediuyurlar, 7 ay kış uykusunda kaldıklarından dolayı bu ismi almışlardır. Bunun yanında bazı bilim adamları, 7 tanesinin bir araya gelip kış uykusuna yatmasından dolayı bu adı aldığını belirtirler.