Afganistan'da uyuşturucu bağımlıları imkansızlıklar içinde tedavi arayışında

BİLAL GÜLER/SAYED KHODAİBERDİ SADAT - Uyuşturucuya erişimin kolay; tedavi, ilaç, yiyecek, sıcak su, ısıtma ve temizliğe ulaşımın zor olduğu Afganistan'daki en büyük hastanelerinden birinde yüzlerce uyuşturucu bağımlısı Afgan, imkansızlıklar içerisinde tedavi edilmeyi bekliyor.

Başkent Kabil'de, ülkenin uyuşturucu bağımlılarına hizmet veren en büyük hastanesi 1000 yataklı İbn-i Sina Uyuşturucu Bağımlıları Tedavi Hastanesi, kapılarını AA'ya açtı.

Hastaneye girer girmez sıvaları dökülmüş ve rengi solmuş duvarları ile bakımsız binalar dikkati çekiyor.

Binalarda kalorifer bulunmadığı gibi hastaları ısıtacak herhangi bir soba da yok.

Yemekler az ve soğuk

Koğuş sisteminin uygulandığı hastane, hapishaneyi andırıyor.

Hijyen sorununun da belirgin bir şekilde göze çarptığı hastanede koğuşlar, yataklar, battaniyeler, banyolar ve tuvaletler pislik içerisinde.

Hastanede, düzenli akan sıcak suyun olmayışı nedeniyle hastalar yıkanamıyor. Kimi hastalar, kirlilik nedeniyle bitlendiklerini belirtiyor.

20 gündür hastanede olan Abdulbasir Abdulhakim, "Bir battaniyemiz var. Akşamları hava soğuk oluyor. Bitler her yanımızı sardı. İyi kötü ilaç da yok." dedi.

Bazı koğuşlara girer girmez ağır bir koku kendini güçlü bir şekilde hissettiriyor.

Hastalar gecenin soğuğunu eski, incelmiş ve kirli battaniyelere sarınarak geçiriyor.

Yemeklerin yetersiz olduğu hastanede, çoğu hasta hiçbir zaman doymadığını dile getiriyor.

Yaklaşık 1 aydır tedavi gördüğünü belirten Ahmed Ziya Hayderi, "Banyolar her gün açık ancak su çok soğuk. Doğru düzgün izin de vermiyorlar. 1 ay boyunca bir defa banyo yaptım." diye konuştu.

Kahvaltıda bir bardak süt ile bir parça ekmek verilen hastanede, öğle ve akşam yemeklerinde ise genellikle fasulye ve pilav çıkıyor.

19 yaşındaki Hamid Ahmedi, yemeklerle ilgili "Ekmeği cebime koyuyorum, daha sonra yiyorum. Hastayız, aç kalıyoruz. Hastanenin maddi imkanları çok sınırlı." ifadelerini kullandı.

45 günlük "tedavi sürecinden" geçiyorlar

Afganistan'da uyuşturucu bağımlıları, Taliban tarafından bazen şehrin köprü altı gibi metruk bölgelerinden zorla toplanarak hastaneye getiriliyor.

Bazen de aileler hastaneye kendileri başvuruyor.

Hastaneye yeni gelen bir hasta, kayıt işlemlerinin ardından tedavi sürecine hazırlanıyor.

Önce kıyafetleri değiştirilen hastanın, daha sonra saçları kesiliyor ve banyo yaptırılıyor.

Bağımlıların çoğu işsiz ve dar gelirli ailelere mensup, kimisi ise sokakta yaşıyor. Durumu iyi olanlar, uyuşturucu maddeyi ailelerinin parasıyla alıyor. Maddi durumu iyi olmayanlar ise evlerindeki değerli eşya ve takıları satarak uyuşturucu alıyor. Sokakta yaşayanlar ise hırsızlık, dilencilik yaparak ya da kağıt ve pet şişe toplayıp satarak uyuşturucu maddeyi temin ediyor.

Yetkililer, hastanenin imkansızlıklar içerisinde olduğunu belirterek her ne kadar bu kötü şartlarda hizmet verseler de ortalama 45 gün süren tedavi sürecinin çoğu hastaya fayda sağladığını ifade ediyor.

Personel sayısı düşürüldü

Hastane Müdürü El Hac Mevlevi Abdulnasır Munkad, ekonomik sorunlar nedeniyle personel sayısını 500'den 360'a indirdiklerini ve personele 3 aydır maaş ödeyemediklerini söyledi.

Munkad, çok sayıda yerli ve yabancı yardım kuruluşunun hastaneyi ziyaret ettiğini ancak henüz herhangi bir yardımda bulunmadıklarını söyledi.

Çok fazla ihtiyaçlarının olduğunu belirten Munkad, "İlaç, gıda ve diğer malzemelere ihtiyacımız var. Havalar soğudu, yakacak odun ve kömüre ihtiyacımız var. Bu durumda hastalarımıza ne yedirsek de yeterli olmuyor." dedi.

İyileşmek istiyorlar

Hastalar, bağımlılıkları yüzünden toplumda saygınlıklarını yitirdiklerini ve bu nedenle iyileşmek istediklerini ifade ediyor.

Üç yıldır bağımlı olan, 33 yaşındaki eski asker Abdulfettah Behrami, "Ailem, çocuklarım ve yakınlarım için bırakacağım. Güzel bir yaşam çevresi olmuyor. İyileşeyim ki dost ve arkadaşlarımın yanında olayım." dedi.

"İlaç yok, serum yok"

28 yaşındaki inşaat işçisi Abdulhamid Vefadar ise 34 gündür hastanede tedavi gördüğünü ve ilk güne göre kendini daha iyi hissettiğini dile getirdi.

Ancak Vefadar, düzenli ilaç tedavisi görmediklerini, krize girdiği zaman kendini soğuk suyun altına attığını belirterek "İlaç yok, serum yok. Bir paket 'parasetamol' veriyorlar tamam. İlaç budur diyorlar. İki gündür dişlerim ağrıyor, 'git kardeş burada binlerce hasta var' diyorlar." ifadelerini kullandı.

Çok ağrı çektiğini kaydeden Vefadar, şöyle konuştu:

"Ancak şu an iyiyim. İlk 17-18 güne kadar canım çekiyordu (uyuşturucu) ancak şu an istemiyorum. Acı çekerek bu aşamaya geldim. İlaç yoktu. İlaç olmaması nedeniyle 32 gün boyunca uyuyamadım. Sabahlara kadar acı çektim. Acı tuttuğu zaman sağa sola gidip geliyordum ya da suyun altına atıyordum kendimi. Uykum gelsin diye. Yine de uyuyamıyordum."

Uyuşturucuyla mücadele için uluslararası yardım ihtiyacı

BM verilerine göre, uluslararası afyon ticaretinin yüzde 80'i Afganistan'dan kaynaklanıyor.

Taliban, uyuşturucular dahil her türlü "keyif verici" maddenin ticaretini yasaklamasına rağmen ekonomik kriz ve yoksulluk darboğazındaki halk için afyon ekimi en büyük gelir kaynaklarından biri olmaya devam ediyor.

Taliban, gelişmiş ülkelerden Afgan çiftçisine alternatif olacak gelir kaynakları geliştirilmesi için maddi yardım istiyor. Ancak özellikle Batı ülkeleri Taliban'ın yönetime gelmesinin ardından kestikleri mali yardımları yeniden başlatmamakta ısrarcı bir tutum sergiliyor.

Diğer taraftan, kuraklık faktörü ile modern sulama sistemleri ve tarım yöntemlerinin olmayışı Afgan halkının durumunu iyice zorlaştırıyor.