Adıyaman'da Samsat Depremlerinde Ağır Hasar Alan Bin 884 Bina, "Vatandaşlar Boşaltmadı" Gerekçesiyle Yıkılmamış

TAMER ARDA ERŞİN

Kahramanmaraş merkezli depremlerin büyük yıkıma neden olduğu Adıyaman'da 12 bin 485 yapının imar affından yararlandığı, 2017 ve 2018 yıllarındaki Samsat depremlerinde ağır hasar alan bin 884 yapının ise "Vatandaşlar tarafından boşaltılmadı" gerekçesiyle yıkılmadığı ortaya çıktı.

Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle büyük yıkım yaşanan Adıyaman, Samsat'ta 2017 ve 2018 yıllarında meydana gelen depremlerde de ağır hasar görmüştü. Dönemin Adıyaman Çevre ve Şehircilik İl Müdür Yardımcısı Kadir Kandemir'in 2020 yılında hazırladığı raporda, Kahta merkez ve köylerinde enkazı kaldırılacak bina sayısı 4 bin 734 olarak belirlenirken toplam yıkılan ve enkazı kaldırılan bina sayısının 2 bin 850 olduğu belirtildi. Rapora göre; söz konusu hasarlı binaların yıkımı ve enkazının kaldırılması için 2 milyon 800 bin lira bedelle ihaleye çıkıldı. Binaların bir kısmı yıkılırken kalan bin 884 binanın yıkım ve enkaz kaldırma işlemi, "vatandaşlar tarafından boşaltılmadığı için" yapılamadı. Raporda, "Geri kalan binalar vatandaşlar tarafından boşaltılmadığı için yıkım ve enkaz kaldırma ihalesi 4 Ekim 2019 tarihi itibarıyla tasfiye edilmiş olup ihale sonlandırılmıştır" denildi.

Raporda, 2017 ve 2018 yıllarında meydana gelen Samsat depremlerine ilişkin şu değerlendirme yer aldı:

"4 BİN 734 YAPI AĞIR HASARLI"

2 Mart 2017 ve 24 Nisan 2018 tarihinde, merkez üssü Samsat olan iki deprem meydana gelmiştir. Bu depremlerde Samsat ilçe merkezi ve köyleri, Kahta ilçe merkezi ve köyleri ile Adıyaman köyleri için etkililik oluru alınmıştır. Samsat depremlerinde toplam 13 bin 222 adet yapının kesin hasar tespiti yapılmış olup 2 bin 912 adet konut, 976 ahır, 607 adet depo ve 148 adet iş yeri olmak üzere toplam 4 bin 734 adet yapı ağır hasarlı olarak tespit edilmiştir. Bu depremde 2 bin 430 vatandaş hak sahibi olmuştur. Bu vatandaşlardan 394 kişiye, ihale ile Samsat merkez afet konutu yapışmıştır. 62 vatandaş EYY (evini yapana yardım) yöntemi ve 108 kişi ise hazır konut kredisi kullanarak konut sahibi olmuştur. Henüz konut sahibi olmayan bin 904 hak sahibi vatandaş kalmıştır. 2017 depreminde toplam 28 ve 2018 depreminde ise toplam 19 tane kamu binası, ağır hasarlı olduğundan yıktırılmıştır.

"GERİ KALAN BİNALAR VATANDAŞLAR TARAFINDAN BOŞALTILMADIĞI İÇİN YIKIM VE ENKAZ KALDIRMA İHALESİ 4 EKİM 2019 TARİHİ İTİBARIYLA TASFİYE EDİLMİŞ OLUP İHALE SONLANDIRILMIŞTIR"

2017 ve 2018 yıllarında meydana gelen Samsat depremi nedeniyle ağır hasar gören binaların yıkım ve enkaz kaldırma ihalesi 2 Kasım 2018 tarihinde yapılmış ve 2 milyon 800 bin lira bedelle ihale edilmiştir. İhale kapsamında Adıyaman merkez köyler, Samsat merkez ve köyleri, Kahta merkez ve köylerinde ağır hasar gören binaların yıkımı ve enkazlarının kaldırılması işi yapılacaktır. Toplam yıkılacak ve enkazı kaldırılacak bina sayısı 4 bin 734, toplam yıkılan ve enkazı kaldırılan bina sayısı 2 bin 850. Geri kalan binalar vatandaşlar tarafından boşaltılmadığı için yıkım ve enkaz kaldırma ihalesi 4 Ekim 2019 tarihi itibarıyla tasfiye edilmiş olup ihale sonlandırılmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan gelen yazı üzerine yıkılmayan binalar ile ilgili olarak 4 Mayıs 2020 tarihinde yeniden yaklaşık maliyet hazırlanarak AFAD Başkanlığı'ndan ödenek talebinde bulunulmuştur."

ELAZIĞ DEPREMİNDE DE TABLO FARKLI DEĞİL

Raporda, Elazığ depreminin Adıyaman'ı nasıl etkilediği ise şöyle açıklandı:

"24 Ocak 2020 tarihinde Elazığ ili Sivrice ilçesinde meydana gelen depremde ilimiz Sincik ve Gerger için 12 Aralık 2020 tarihinde afet etkililik oluru alınmıştır. 13 Şubat 2020 tarihinde Gerger ilçe merkezinde 4 mahalle ve 45 köy ile Sincik ilçe merkezinde 7 mahalle ve 24 köyde kesin hasar tespit çalışmalarına başlandı. 5 Mart 2020 tarihinde çalışmalar sona erdi. Gerger'de toplam 7 bin 197 adet yapının kesin hasar tespiti yapılmıştır. 479 adet konut, 348 adet ahır, 7 adet depo ve 10 adet ticarethane olmak üzere toplam 847 adet yapı ağır hasarlı olarak tespit edilmiştir.

SİNCİK'TE 434 BİNADA AĞIR HASAR

Sincik'te toplam 5 bin 150 adet yapının kesin hasar tespiti yapılmıştır. 226 adet konut, 202 adet ahır, 5 adet depo ve 1 adet ticarethane olmak üzere toplam 434 adet yapı ağır hasarlı olarak tespit edilmiştir. Hasar tespit askı listeleri 26 Mart 2020 tarihinde Gerger ve Sincik Kaymakamlığı'na gönderilmiş olup 8 Haziran 2020 tarihinde itiraz süresi bitmiştir. Müdürlüğümüz en kısa zamanda itiraz hasar tespitine başlayacaktır.

KORONA NEDENİYLE BİNALARA GİDİLEMEDİ

Bu depremde toplam 10 adet yapı yıktırılmıştır. Bu depremde toplam 13 adet kamu binası ağır hasarlı olarak tespit edilmiştir. Ayrıca il merkezi ve diğer ilçelerde 40 adet teknik personelle 3 bin 411 adet ihbara esas dilekçe incelenmiş ve sonuçlandırılmıştır. 312 tanesine ise Covid nedeniyle gidilememiştir."

AFET RİSKLİ YAPILAR DA YIKILMADI

Rapora göre; Adıyaman'da Afet Riskli Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında 2020 yılında riskli tespiti yapılan bina sayısı bin 143, konut sayısı bin 951, iş yeri sayısı 421 ve toplam bağımsız birim sayısı da 2 bin 372 olarak belirlendi. Toplam 2 bin 372 bağımsız birim yıkılmasına karşın, riskli olduğu bildirilmesinin üzerinden 100 gün geçmesine rağmen yıkılmayan yapının ise 16 olduğu rapordaki verilerde yer aldı. 16 binanın 4'ünün kapsam dışına alındığı, 6 yapının da kontrol beklediği bilgisine de raporda yer verildi.

HATAY'DA 55 KAÇAK YAPI ŞİKAYET EDİLDİ

Depremin yerle bir ettiği Hatay'da ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü İmar ve Planlama Şube Müdürlüğü'nün 2016 yılı verilerine göre 55 kaçak yapı şikayeti oldu. Bu yapıların 15'i yurttaşlar, 14'ü eski BİMER, 8'i Alo 181 ve 18'i de kurumlar tarafından şikayet edildi.

HATAY'DA 71,7 BİN İMAR AFFI BAŞVURUSU

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 20 Temmuz 2018 tarihli açıklamasında, imar affı düzenlemesi kapsamında 2,5 milyonu aşkın başvuru yapıldığını, 133 bin 64 yapı için 'yapı kayıt belgesi' verildiğini açıklamış ve "İmar barışına en çok ilgi İstanbul, İzmir ve Konya'dan geldi. Bu kapsamda İstanbul 484 bin 875, İzmir 242 bin 604, Konya 156 bin 613 başvuru sayısıyla ilk 3'te yer aldı. Bu illeri sırasıyla Kocaeli 124 bin 639, Bursa 123 bin 39, Ankara 93 bin 344, Gaziantep 76 bin 605, Hatay 71 bin 738 ve Antalya 70 bin 739 başvuru ile takip etti. Başvuruları 31 Ekim'e kadar almaya devam edeceğiz" demişti.