350 Yıllık Caminin Yerinde Bugün Meyhane ve Gece Kulübü Var

Vakıf malı olan ve ‘Vakıf malları, ancak vakfedildikleri amaç doğrultusunda kullanılabilir’ şeklindeki kanun maddesine rağmen Tek Parti döneminde (1931) kasıtlı olarak ödenek verilmediği için kadro dışı bırakılan ve 10 yıl sonra 4 bin 10 liraya Şükrü Bıkmaz adlı şahsa satılan Katip Mustafa Çelebi Camii’nin yerine inşa edilen binada faaliyet gösteren meyhane ve gece kulübü sokaktan geçenlerin yüreğini sızlatıyor. Çevrede oturan vatandaşlar yaklaşık 350 sene ibadet edilen caminin yeniden ihya edilmesini istiyor.

İnşa edildiği tarihte vakfedilen Katip Mustafa Çelebi Camii’nin statüsünün değiştirilmesi veya satılması 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’na aykırı olmasına rağmen, 1935 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce çıkarılan 2845 sayılı kanunla caminin satışına onay çıktı.

Nihayet daha yüzlerce cami gibi Katip Mustafa Çelebi Camii de İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı yaptığı 1941 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 4 bin 10 lira bedel karşılığı Şükrü Bıkmaz adlı şahsa satıldı. Camiyi satın alan Bıkmaz, tarihi mabedi yıktırarak yerine üç katlı bina yaptırdı. O bina bugün ‘Zarifi’ adıyla meyhane ve gece kulübü olarak kullanılıyor.

“VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DURUMA EL ATMALI”

Araştırmacı Yazar Müfid Yüksel, asırlarca ibadethane olarak kullanılmış, vakfiyesi olan ve mahalleye ismini vermiş bir caminin yerinde bugün meyhane ve gece kulübü olmasının kabul edilemeyeceğini belirterek, “Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün, eski vakıf, arsa ve dini tesis alanı olanlarının tekrar satın alınıp kamulaştırılmasına imkan sağlayan bir kanun var.

Yani Vakıflar Genel Müdürlüğü bu binayı bir bedel karşılı satın alabilir. Bu yeri kamulaştırabilir ve tekrar himayesine alarak dini tesis alanı inşasının önünü açabilir. Ruhsat ile ilgili işlemler nedeniyle bu caminin ihyasına yönelik atılım yapması gereken kurumlar, Büyükşehir ve Beyoğlu Belediyeleridir. Bir de Vakıflar Genel Müdürlüğünün ciddi olarak duruma el atması gerekiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığının da iş yerine verdiği ruhsatı iptal etmesi gerekiyor” dedi.

“BABAM CAMİNİN FOTOĞRAFINI GÖRMÜŞ”

Beyoğlu’nda 50 yıldır oturduğunu ifade eden Yılmaz Ciğerci, “Meyhanenin olduğu yerin daha önce cami olduğunu biliyorum. Babam buranın altında yatır olduğunu söylerdi bize. Cami olduğu, karşısındaki çeşmeden de belli oluyordu. Eskiden binanın karşısında bir çeşme vardı. Benim çocukluğum o çeşmede geçti, üstüne çıkar atlardım. Buranın tekrar ihya edilip cami yapılmasını isterim. Babam buranın cami olduğuna dair bir Alman vatandaşında siyah beyaz fotoğraf görmüş’’ dedi.

Mahallede sahaflık yapan Oktay Çetinkaya ise, "Bu bölgeyi çok detaylı gösteren Pervititch haritalarını incelediğimde buranın camii olduğunu gördüm. Eskiden birkaç mahalle sakini de bana burada cami olduğunu söylemişti. Caminin yıkılması çok büyük bir kayıptır. Burada cami olsa şimdi bambaşka bir havası olurdu. Cami olarak kalmasını isterdim” diye konuştu.

Cami yerine yapılan binadaki işletme sahipleri yurt dışında olduğu için görüntülü olarak röportaj veremediklerini belirterek şunları söyledi:

‘‘Biz bu binanın çok eski ve Zarifi ailesi ile alakalı bir tarihi olduğunu biliyoruz. Sonuçta bir bina satın alırken 100 yıl önce burada ne var diye o kadar inceleyemedik. Bizim bilgimiz köklü Rum ailelerinden olan Zarifilerin yoksul Rumlara vakfettiği tarihi bir bina olduğunu biliyoruz.”

BELGELERDE KATİP MUSTAFA ÇELEBİ CAMİİ

Katip Mustafa Çelebi Camii, Başbakanlık Osmanlı Arşivi 536 numaralı dosyada, 1906 yılında Osmanlı Devleti tarafından verilen, caminin arkasına Zarifi ailesi tarafından yaptırılacak olan dikimhane binasına ait izin belgesi bulunmaktadır. Belgede caminin bulunduğu kısım kırmızı ile boyanmış ve yapılacak olan dikimhane inşaatında caminin arsasına dokunulmaması şartı belirtiliyor.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi 516 numaralı dosyada, caminin hasar görmüş yerlerinin yenilenerek inşasına dair düzenleme belgesi bulunmaktadır. 1927 tarihli Pervititch Sigorta haritalarında ‘DJAMI’ (camii) olarak yer aldığı görülüyor.

CAMİ, EMSALİ GİBİ İHYA EDİLMEYİ BEKLİYOR

Sirkeci Garı’nın yanındaki Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii de geçmişte yıkılarak meyhaneye yapılmıştı. 1980’li yıllara kadar meyhane olarak kullanılan bu cami, çevredeki vatandaşların ve esnafın istekleri doğrultusunda dönemin Başbakanı Turgut Özal’ın talimatı ile ihya edilmişti.

Vatandaşlar tarafından Katip Mustafa Çelebi Camii de yıkılan ve yerine meyhane yapılan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii gibi ihya edilmesi bekleniyor. 

AHMET FARUK SARIKOÇ