300 Milyon Dolarlık Sektör: İnsan Kaçakçılığı

Serdar Açıl - Türkiye'de geçen yıl 44 bin 415, 2010'da ise 32 bin 667 yasa dışı göçmen yakalandı.

Polis Akademisi Başkanlığı bünyesindeki Uluslararası Terörizm ve Sınıraşan Suçlar Araştırma Merkezi'nce (UTSAM), TÜBİTAK'ın da desteğiyle, 2009-2011 yılları arasında 14 ilde yaklaşık bin 500 göçmen ve 106 kaçakçı ile yüz yüze görüşülerek hazırlanan "Türkiye'de Yasa Dışı Göç ve Göçmen Kaçakçılığı" raporu tamamlandı.

Rapora göre, geçen yıl Türkiye'de 44 bin 415, 2010'da ise 32 bin 667 yasa dışı göçmen yakalandı. Geçen yıl yakalananların 9 bin 800'ü Burma, 5 bin 357'si Filistin, 3 bin 843'ü Afganistan, 2 bin 226'sı Pakistan, bin 966'sı Somali ve bin 594'ü de Türkiye uyruklu. Yasa dışı göçmenler arasında Azerbaycan ve İran uyruklularda bulunuyor.

Yasa dışı göçmenlerin yüzde 88'i erkek. Göçmenlerin yüzde 9.6'sı 0-18, yüzde 49.3'ü 19-25, yüzde 21.2'si 26-30, yüzde 18.7'si 31-45 ve yüzde 1.3'ü de 46-80 yaşları arasında. Ortalama yaş ise 26.

Göçmenlerin yüzde 69.5'i bekar. Her dört göçmenden biri okuma yazma bilmiyor. Göçmenlerin yüzde 40'ı ilkokul, yüzde 20'si ise ortaokul mezunu. Göçmenler arasında üniversite mezunu yok denecek kadar az.

Kaçakların önemli bir kısmı işsiz. Yakalananlardan yüzde 13'ünün işçi, yüzde 3'ünün ise çiftçi olduğu belirtiliyor.

Göçmenlerden yüzde 74'ü para kazanmak ve daha iyi şartlarda yaşamak için, yüzde 5.4'ü savaş nedeniyle, yüzde 2.7'si siyasi nedenlerle ve yüzde 2.7'si de yurt dışındaki ailesinin yanına gitmek için ülkesinden ayrıldığını belirtiyor.

Göçmenlerin yüzde 47'si Yunanistan, yüzde 12'si İtalya, yüzde 8'si Almanya ve yüzde 5'i de Fransa'ya gitmeyi hedeflediğini anlatıyor.

- 703 kaçakçı yakalandı -

Türkiye'de 2000 yılında yakalanan yasa dışı göçmen sayısı 94 bin 514 iken bu sayı 2003 yılına kadar azalarak 56 bin 219'a indi. Yakalanan göçmen sayısı daha sonraki yıllarda inişli çıkışlı seyrin ardından 2009'da son 10 yılın en düşük seviyesi olan 34 bin 345'e geriledi. Bu düşüş 2010'da da devam etti. Ancak 2011 yılında 44 bin 415 göçmenin yakalanmasıyla sayı tekrar yükseldi.

Türkiye'de 2005 yılında Burma uyruklu 33 kaçak yakalanırken önceki yıl 4 bin 531, 2011'de ise 9 bin 800 kişi yakalandı. Kaçak Filistinli sayısı ise 2007 yılında 8 bin 313 kişiyle en yüksek seviyeye çıkarken 2011'de 5 bin 357'ye düştü.

Kaçak Somalili ise 2001'de 136'dan 2007'de 3 bin 921'e yükseldi, geçen yıl ise bin 966'ya geriledi.

Azeri sayısı 2 bin 426'dan bin 68'e, İranlı sayısı da 3 bin 514'den 958'e düştü. Kaçak Türk sayısı da 2001'de 5 bin 304'ten geçen yıl bin 594'e geriledi.

Türkiye'de 2010'da 990, geçen yıl 703 kaçakçı gözaltına alındı. En fazla kaçakçı ise bin 305 kişiyle 2008'de yakalandı. Kaçakçıların büyük çoğunluğu Türk vatandaşı. Türk vatandaşlarını, Irak, İran, Pakistan ve Afganistan uyruklular takip ediyor. Göçmen kaçakçıları arasında 35 Yunan da var. Kaçakçıları daha çok 30-40'lı yaşlardaki erkekler oluşturuyor. Kaçakçıların yüzde 78'i evli, yüzde 58'i ilkokul mezunu.

-300 milyon dolarlık sektör-

Göçmen kaçakçılığı düşük bir masrafla büyük kazanç sağlandığı için kaçakçılık türleri arasında en çok tercih edilenlerden biri.

Göçmenlerin büyük bir kısmı kaçakçılara bin ila 5 bin dolar ödediklerini, bir bölümü ise 5 bin ila 20 bin dolar arasında para verdiklerini söylüyor. Kaçakçılar ise daha büyük rakamları telaffuz ediyor. Rapora göre bir organizasyonun yasa dışı göçmen başına kazandığı miktar yaklaşık 10 bin dolar.

Türkiye'de geçen yıl yakalanan yasa dışı göçmen sayısından yasal yollarla ülkeye gelip sürenin bitiminde çıkmayan yabancılar ile kaçakçılardan yardım almadığını ifade edenlerin sayısı çıkarıldığında geriye yaklaşık 30 bin kişi kalıyor.

Rapora göre göç ve göçmen kaçakçılığında dönen tahmini para yıllık yaklaşık 303 milyon 520 bin doları buluyor. Bu rakam tamamlanamamış yasa dışı göçten ortaya çıkan miktarı yansıtıyor. Yakalanamayanlar da hesaplandığında rakamın daha da büyük olduğu değerlendiriliyor.

Yayıncı: Ertuğrul Cingil - ANKARA