'Yeşil Kraliçe' mi Yoksa 'Vicdanlı Kapitalist' mi

Body Shop’un yaratıcısı Anita Roddick’in "Yeşil Kraliçe" mi yoksa "Vicdanlı Kapitalist" mi olduğu tartışması ani ölümünün ardından da devam etti.

Aktivist, çevreci, kadın hakları savunucusu Roddick, çevrecilerin favorisi Body Shop’u borsaya açınca ve geçen yıl L’Oreal’e satınca büyük eleştirilerle karşılaşmıştı.

HAYVANLAR üzerinde yapılan testlere savaş açıp ve doğal malzemeler kullanarak 1976’da yarattığı Body Shop kozmetik markasıyla 54 ülkede 2 bin 133 mağazaya ulaşan "Yeşil Kraliçe" lakaplı Anita Roddick, 64 yaşında beyin kanamasından öldü. İnsan hakları, kadın hakları, hayvan hakları, çevre ve adil ticarete gösterdiği hassasiyetle iş dünyasına kattığı etik değerlerle bilinen Roddick, küçük bir sahil kasabasında yarattığı markayı, 1 milyar dolar cirolu, dev bir zincire dönüştüren başarılı bir girişimci olarak anılıyor. Body Shop’un 1996’da 4 milyon imza toplayarak Avrupa Komisyonu’na ilettiği ve o güne kadarki en büyük kampanya olan "Hayvanlar Üzerinde Deneylere Son" İngiltere’de 1998’de kozmetik ürünlerin hayvanlar üzerinde denenmesinin yasaklanmasına neden olmuştu.

GAY BAŞKENTİNDEN ÇIKTI: Kocası Gordon, bir yıl boyunca at sırtında Amerika’yı gezerken, Anita iki çocuğuna bakabilmek için bahçesinde yetiştirdiği bitkilerden hazırladığı kremleri satarak geçinmeye çalıştı. Roddick’in Body Shop macerası Avrupa’nın gay başkenti olarak da bilinen Güney İngiltere’deki sahil kasabası Brighton’da açtığı ilk dükkanla böylece başladı. Body Shop kısa sürede bir efsaneye dönüştü. Bugünlerde marka 0.4 saniyede bir ürün satıyor.

SAVAŞ ZAMANI ÇOCUĞU: Yahudi soykırımında İtalya’dan İngiltere’ye göç eden bir ailenin kızı olarak 1942’de doğan Anita Roddick, İkinci Dünya Savaşı zamanında yaşanan yokluk günlerinden çok etkilendi. Her şeyi dönüştürmeyi, birden fazla kere kullanmayı ve tutumlu olmayı annesinden öğrenen Roddick, kariyerini de dünya kaynaklarını tutumlu kullanmak prensibi üzerine kurdu. Kiliseye giden çocuklarının üzerine sarmısak sürerek etrafındakileri kaçırmayı hedefleyecek kadar dine sinir olan annesi Roddick’in hayatında en çok etkilendiği kişiydi.

VİCDANLI KAPİTALİST: Body Shop’un 1985’de halka açılması hem çalışanlarını hem de bazı tüketicileri hayal kırıklığına uğratmıştı. Borsa performansına, üç ayda bir açıklanacak bilanço ve kára odaklanan bir şirketin, savunduğu değerlerden uzaklaşacağını ileri süren 5 Body Shop çalışanı aynı yıl ayrılarak Lush markasını yarattı. Lush çevresel duyarlılıklardan hiçbir zaman vazgeçmeyeceğini açıklamıştı. Body Shop’u halka açtıktan sonra Roddick "Vicdanlı Kapitalist" lakabını aldı. Geçen yıl Body Shop’un Fransız kozmetik ve kişisel bakım devi L’Oreal’e 1.3 milyar dolara satılması ise pek çok çevreci için bardağı taşıran son damlaydı. Body Shop iki yüzlülükle suçlanırken, Roddick tepkileri "L’Oreal’in içinde Troy atı olacağız" diyerek cevaplamıştı. Roddick’in ölümü bazı gazetelerde Yeşil Kraliçe’nin bazılarında ise Vicdanlı Kapitalist’in vedası şeklinde değerlendirildi.

Body Shop’un eylemleri

1986 yılında Greenpeace ile beraber ’Balinaları kurtarın’ kampanyası.

1990’da insan hakları ve çevre koruma gruplarına finansman sağlayan Body Shop Foundation isimli vakıf kuruldu.

Toplumsal, çevresel ve etik konuların ele alındığı The New Academy of Business (ticaret akademisi) kuruldu.

1996’da 4 milyon kişinin imzasını taşıyan "Hayvanlar Üzerinde Deneylere Son" dilekçeleri Avrupa Komisyonu’na iletildi.

Bu kampanya 1998’de kozmetik ürünlerinin hayvanlar üzerinde denenmesinin tüm İngiltere’de yasaklanmasıyla istenen sonuca ulaştı.

1997’de hayvan koruma grupları tarafından desteklenen İnsani Kozmetik Standartları’nı imzalayan ilk uluslararası kozmetik firması oldu.

1998’de Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi’nin 50’nci yıldönümünü kutlamak amacıyla Uluslararası Af Örgütü’yle işbirliğiyle yapılan kampanyada 3 milyon imza toplandı.

’Bush’a nefret varoluşumun nedeni’ demişti

ANITA Roddick, bir kaç yıl önce Hürriyet Gazetesi’nde yayımlanan röportajında varlık nedenini Bush’a nefreti olarak açıklamıştı. Roddick, "Aptal, sahtekar, beceriksiz... Kötülükle ilgili tüm kelimeleri yazabilirsiniz. Bush gerçek bir trajedi, Irak savaşının tek sebebi, insanlığın düşmanı. Bir eşek bile ülkeyi ondan daha iyi yönetir" diyerek tepksini dile getirmişti. Kadın haklarının ateşli savunucusu Roddick "Aile içi şiddete sessiz kalmayın" kampanyasının Türkiye ayağını,İstanbul’a gelerek başlatmıştı.

’Nefret edilen CEO’lar listesi’ vardı

ÇALIŞANLAR ve yöneticiler arasındaki gelir eşitsizliğine de dikkat çeken Anita Roddick’in nefret edilen CEO’lar listesi olduğu biliniyordu. Roddick, CEO’larla ilgili şunları söylemişti: "Amerikalı bir CEO, sıradan bir çalışandan 531 kat daha çok kazanıyor. 2000’den sonra CEO maaşları ortalama yüzde 18, çalışanlarınki yüzde 3 arttı. Disney CEO’su Eisner 2000’de 4 bin çalışanı işten çıkardı ama kendi 72.8 milyon dolar kazandı. American Express CEO’su 6 bin çalışanı işten çıkardı, kendi yüzde 22 zam aldı. Siz buna hak mı diyorsunuz?"

Türkiye’de 30 mağazası var

KUVEYTLİ perakende gurubu Shaya’nın 2003’te Türkiye’ye getirdiği Body Shop’un kısa sürede önemli bir büyüme gösterdiğini belirten Shaya Türkiye Genel Müdürü Colin O’Kane, "İlk mağazayı mayıs 2003’te Metro City’de açtık. Şu anda Türkiye’de Body Shop’un 30 mağazası var" dedi.