Ukrayna Yumurtada Fiyat Kırdı, Türkiye'nin İhracatı Geriledi

SEVAL OCAK ADIYAMAN - Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, Ukrayna'nın Irak pazarındaki payını genişletmek için ucuz fiyatla yumurta satmasının ihracatı olumsuz etkilediğini belirterek, "Türkiye kolisini 28-30 dolara sattığı yumurtaları bugün 18-20 dolara satmak zorunda kalmasına rağmen ihracattaki gerilemeyi durduramadı" dedi.

AA muhabirine açıklamalarda bulunan Sungur, Türk yumurta sektörünün 1050 ticari işletme, 3 bin 243 kümes, 15,6 milyarlık üretim ve 351 milyon dolara ulaşan ihracatıyla sürekli büyüme eğiliminde olduğunu, sektörün yaklaşık 3 milyar lira cirosu bulunduğunu anlattı.

Sektörün yaklaşık 150 bin kişiye doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağladığını dile getiren Sungur, yumurta sektörü, canlı materyalle üretim yapan bir sektör olduğu için üretime giriş/çıkış için en az 5-6 aylık bir süreye ihtiyaç duyulduğuna, bu nedenle pazarda arz talep dengesinin oluşumunun zorlaştığına dikkati çekti.

Sungur, yumurtanın pazarda kalma süresinin 21 gün olması nedeniyle bu sürede pazarlanma zorunluluğu bulunduğuna işaret ederek, yumurta üretimindeki artışın yumurtanın pazarlanması, markalaşma, yumurtalı ürün geliştirme adımlarıyla desteklenemediği için sektörün sık sık krizlerle karşı karşıya kaldığını vurguladı.

Yumurtanın stoklanma şansı olmadığını ve Türkiye'deki yumurta ürünleri sanayisinin henüz gelişmediğini anlatan Sungur, yumurta üretimi iç tüketim ve ihracata bağlı olarak son 5 yılda yaklaşık yüzde 50 arttığını kaydetti. Sungur, yumurta üretimindeki artışın, yumurtanın pazarlanması, markalaşma, yumurtalı ürün geliştirme adımlarıyla desteklenemediği için fiyat istikrarı sağlanamadığını, bu nedenle de sektörün yeniden krizin eşiğine geldiğini ifade etti.

Sungur, son 5 yılda yumurta üretici fiyatları yüzde 41 civarında artarken, yem fiyatlarının yüzde 77 oranında yükseldiğine dikkati çekti. Yumurta sektörünün bir başka gerçeğinin üretici ve tüketici fiyatları arasında tüketici aleyhine oluşan yüzde 35-40'lık fiyat farkı olduğuna vurgu yapan Sungur, 2013 yılının ilk yarısında yumurta maliyetinin, bölgelere göre 17-18 kuruş/adet civarında seyrederken, aynı dönemde yumurtanın ortalama satış fiyatının 14-15 kuruş/adet olduğunu kaydetti. Sungur, "Ocak ayında 17 kuruş olan yumurta fiyatları haftalık düşüşlerle temmuz ayında 12-13 kuruşa kadar geriledi. Bu, günde 100 bin yumurta üretimi olan bir işletme için günlük 3 bin lira, aylık 90 bin lira zarar demek" diye konuştu.

"İlk 6 ayda 174 milyon dolarlık ihracat"

Hüseyin Sungur, yılın ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,3'lük bir artışla 174 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildiğini ancak son haftalarda en çok ihracat yapılan Irak pazarında bir daralma yaşandığını bildirdi. Sungur, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İhracatımız hem miktar olarak hem de tutar olarak geriliyor. Türkiye daha ziyade Kuzey Iraklı alıcılara yumurta satıyor, Bağdat ve diğer bölgelere onlar aracılığıyla Türk yumurtası ulaşıyor. Kuzey Irak yönetimi yumurtanın raf ömrünü 30 gün ile sınırlı tutarken, Irak Merkezi hükümeti yumurtanın 60 gün pazarda kalmasına müsaade ediyor ve daha çok Ukraynalı satıcıları tercih ediyor. Özelikle son bir ay içinde Ukrayna'nın Irak pazarındaki payını genişletmek için ucuz fiyatla yumurta satması ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Türkiye ise kolisini 28-30 dolara sattığı yumurtaları bugün 18-20 dolara satmak zorunda kalmasına rağmen ihracattaki gerilemeyi durduramadı. Türkiye, rakip ülkelerin düşük fiyatlarına rağmen Irak pazarında varlığını sürdürüyorsa bunu Türk yumurtasının kalitesine borçludur."

"Fiyat düşüşü üreticiyi krize soktu"

Yılbaşından bu yana yumurta fiyatlarında görülen düşüşlerin üreticisini yeni bir krize soktuğunu dile getiren Sungur, şunları kaydetti:

"Fiyatların normale dönme beklentisiyle aylardır zarara katlanan üreticinin dayanma gücü kalmadı, üretimden çekilmeler başladı ve birçok işletme ekonomik olarak zora girdi. Üreticiler olarak anne sütünden sonra en değerli besin olan yumurtanın ucuza üretilmesi ve ucuza satılması amacımız olmakla birlikte maliyetlerin altında satış yaparak üretimi sürdürmemiz de mümkün değil. Yumurta sektöründe sıklıkla yaşanan bu kısır döngünün önlenebilmesi için öncelikle devlet destekli kredilendirmenin üretimden pazarlamaya kaydırılması, üretici birliklerinin talebe göre üretimin miktar ve kalitesini planlayabilmesi için yasal yetkiye kavuşturulması gerekiyor. Bunun yanında üreticiler mevcut örgütlendirmelerini ticari oluşumlarla güçlendirerek ortak pazarlama ve ortak girdi temini için gerekli adımları atmak zorunda." - Ankara