Tüik Başkanı Aydemir (2/son): Büyümede Revizyon Yapacağız

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Birol Aydemir, büyüme verileri konusunda bir revizyon yapacaklarını açıklayarak, "Tek tek konular üzerinde revizyon mu yapalım? Yoksa bunları biriktirip birden mi yapalım diye kendi aramızda tartışıyoruz" dedi Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Birol Aydemir, büyüme verileri konusunda bir revizyon yapacaklarını açıklayarak, "Tek tek konular üzerinde revizyon mu yapalım? Yoksa bunları biriktirip birden mi yapalım diye kendi aramızda tartışıyoruz" dedi.

Aydemir, düzenlediği basın toplantısında gündeme ilişkin açıklamalarda bulunurken, kurum istatistiklerine yönelik yapılan eleştirilere cevap verdi. Aydemir, ürettikleri 130 başlık altındaki temel istatistiklerini, Avrupa Birliği Eurostat'a göndermek durumunda olduklarını söyledi. Onların da verileri metodolojisi, zamanlılığı, kapsamı, ver kaynağı, tutarlığı gibi konularda incelediklerinin altını çizen Aydemir, "Yani biz "kendimiz istediğimiz gibi metodolojiyi değiştirdik, dönemini değiştirdik, böyle yaptık.' Böyle bir yetkimiz yok bizim. Çünkü biz Eurostat'ın temel kurallarına uymak zorundayız" dedi.

-"RAKAMIN NE ÇIKTIĞI İLE İLGİLENMEYİZ"-

Bazen metodolojiyi değiştirdiklerini söyleyen Aydemir, "Metodolojiyi değiştirdiğimiz vakit, "ya işte TÜİK rakamları iyi göstermek için metodolojiyi değiştirdi Mesela bugün turizm istatistiklerini açıklıyoruz. Biz turizm istatistiklerini rakamları iyi göstermek için değiştirmedik. Biz metodolojik olarak bir eksikliğimizi giderdik. Yapmamız gerekeni yaptık. Yapmamız gerekenin sonunda rakam X çıkar Y çıkar. Türkiye İstatistik Kurumu olarak biz, rakamın ne çıktığı ile ilgilenmeyiz. Biz, doğru bir metodoloji ile doğru bir veriye zamanlı olarak tutarlı üretip üretmediğimize bakarız. Yoksa enflasyon, turizm gelirleri veya milli gelir düşük çıkmış, yüksek çıkmış gerçekten buna bakmayız bile. Biz sadece metodolojimiz doğru mu? Eksikliğimiz var mı? Bunlara bakarız. Bizim yükümlülüğümüz bunlara bakmak zaten" dedi.

-"SORULARIN ŞEKLİNE BİRE KARAR VERİLİYOR"-

İstatistik verilere ilişkin kanunun 18.maddesine göre, resmi istatistiklerin üretimi sırasında kullanılacak istatistik yöntemleri, tanımları, sınıflamaları, standartları, ulusal ve uluslar arası normlara uygun olarak belirleme zorunluluğu getirdiğine dikkati çeken Aydemir, "Bu madde üzerinde başka yorum yapmak bence gerekli değil diye düşünüyorum" dedi. Bütün sınıflama ve metodolojiyi uluslar arası standartlara göre yapmak durumunda olduklarını belirten Aydemir, "Bugün herhangi bir veriyi alın ki uluslar arası standardı olmasın. Ödemeler dengesinden, milli gelirden, işgücünden, sanayi üretiminden yoksulluğundan bütün istatistiklerde uluslar arası kuruluşların ya Avrupa Birliği, OECD, BM ,Dünya Sağlık Örgütü, Uluslar arası Çalışma Örgütü'dür hepsinin bir kuralları var. Hatta ve hatta Avrupa Birliği'nde, ben size şunu söyleyim soruların şekline bile karar veriliyor. "Bu soruları soracaksın, bu şekilde soracaksın' diyor. Mesela tüketici güven endeksini biz değiştirdik. Orada tamamen metodoloji değişikliğine gittik ve AB'ye yüzde 100 uyumlu bir hale getirdik" açıklamasında bulundu.

-"VERİNİN NASIL ÜRETİLDİĞİ, NE DEDİĞİNDEN DAHA FAZLA TARTIŞILIYOR"-

TÜİK olarak asıl yapmak istediklerinin bu standartlarda üretip yayınladıkları verilerin ne dediğinin tartışılması olduğunu dile getiren Aydemir, "Biz de maalesef şunu görüyoruz, üzülüyoruz. Verinin nasıl üretildiği, verinin ne dediğinden daha fazla tartışılıyor. Halbuki verinin ne dediği konusunda daha fazla zaman harcamamız gerekir diye düşünüyorum. Bizim dediğimiz ürettiğimiz verilerin kullanılmasıdır. Ürettiğimiz bütün istatistiklerin metodolojisi konusunda Eurostat'ın, IMF'nin incelemelerine tabiyiz" dedi.

-"IMF HATALI OLDUĞUMUZ SÖYLEDİ, İNCELEME SONUCU "KENDİLERİNDEN KAYNAKLANDIĞINI KABUL EDİP GİTTİLER"-

İstatistikler güvenilirliği konusunda IMF'den de bir örnek veren Aydemir, konuşmasını söyle sürdürdü:

"IMF, geçen yıl bizim milli gelirdeki mevsimsel düzeltme konusunda hata yaptığımızı düşünmüş. IMF Türkiye Temsilcisi geldi "Sizin hata yaptığınızı düşünüyoruz' dedi. Bunu da sıkılarak söyledi. Ben de "Uzmanlarınız var, gönderin bakalım' dedim. Bu iş için uzmanlar geldi IMF'den. Geldiler, incelediler ve sonuçta kendilerinden kaynaklanmış olduğunu kabul edip gittiler. Hiçbir şey değiştiremeden sonunda "Doğru yapıyorsunuz' deyip gittiler."

-TÜRKİYE'NİN İSTATİSTİK YAPISI-

Verilerin toplamasında ise sıkıntılar yaşandığını ifade eden Aydemir, "Bizim il düzeyinde milli gelir üretmemizi beklemeyin. Üretemeyiz çünkü mümkün değil. Çünkü biz hangi ilde hangi işletme var, kaç kişi çalıştırıyor, ne kadar üretim yapıyor. Bu bilgiye sahip değiliz ki! Bu bilgiye sahip olmadan bizim il düzeyinde milli geliri nasıl verebiliriz ki?" diye sordu. Aydemir, Türkiye'nin istatistik yapısını toplu olarak iyileştirmeden tek başına TÜİK'i iyileştirerek belirli bir noktaya gitmenin çok zor olduğunun altını çizdi. TÜİK'in istatistiklerle kadın, gençlik, çevre, KOBİ'ye ilişkin istatistiklerini bu yıl da güncelleyerek devam edeceklerini açıklayan Aydın, 2013 yılında ise bunlara girişimcilik, yaşlar, çocuk ve aile istatistikleri ekleyeceklerini açıkladı.

Soruları da yanıtlayan Aydemir, sektörlerdeki şirket sayısını bilmediğini söylediğinin hatırlatılması üzerine, "Bu ne kadar zamanda ve ne yapılırsa düzelir?" yönündeki bir soruya, "Zaten temel sıkıntımız bu. Bunu düzenlemeye çalışıyoruz. Bütün kurumlar kayıtlarında standart sınıflamaları kullanırsa bu sorunu çözme konusunda bir adım atmış oluruz. Kurum olarak, bir yazı gönderdik ve bu standartları kullanmalarını istedik. Kamu kurumlarının bu kayıtları tutumlarını istiyoruz. Çözüm için proje geliştirdik. Bu proje bittiğinde sorun çözülecek" karşılığını verdi.

-"CEBELLEŞİYORUZ BİLGİ ALALIM DİYE..."-

Kurum olarak veri toplama konusunda sıkıntıların yaşandığını ifade eden Aydemir, "Biz veri alamıyoruz. Biz şirketlere iki, üç defa gidiyoruz bunun için. Maliye Bakanlığı ile Sosyal Hizmetler Kurumu bize veri paylaşmakta o kadar cimriler ki, bizimle gerekli verileri paylaşsalar gitmemize gerek yok. bile. Biz istatistik kurumu olarak onlarla bilgi paylaşamayız ama onlar paylaşabilirler. Maliye, 'vergi mahremiyetine giriyor', Sosyal Hizmetler de 'kişi mahremiyetine giriyor' diyor. Veri vermede bizimle çok işbirliği yapmıyor cebelleşiyoruz bilgi alalım diye" açıklamasında bulundu.

-"BÜYÜMEDE REVİZYON YAPILACAK"-

Aydemir, bir gazetecinin, "Büyümeyle ilgili bir revizyon düşünüyor musunuz?" şeklindeki bir sorusuna karşılık, "Büyüme ile ilgili bir revizyon yapacağız bu konuda geride kaldık. Tek tek konular üzerinde revizyon mu yapalım yoksa bunları biriktirip birden mi yapalım diye kendi aramızda tartışıyoruz. İş-Kur'daki resmi kayıtlı işsizlerin sayısı istatistik kurumlarının bulduğundan daha yüksek. Yöntem ve hesaplama farklılıkları var. Biz metodolojimizden gayet eminiz, bunlar arasında fark olması doğaldır. Çünkü metodolojik fark vardır" yanıtını verdi.

-"ALTININ BÜYÜMEYE ETKİSİ YOK"-

Aydemir, iş gücüyle ilgili değişiklik yapacaklarını, geçen yıl Şubat ayındaki toplantıda söylediklerini hatırlatarak, "Bakan beyler bunu sizden sonra duydu. Biz kamuyla paylaşamadan bilgileri Bakanlarla paylaşmıyoruz. Hele hele Sayın Ali Babacan'ın kişiliğine aykırıdır bu. Basın ve siyasi otorite aynı anda bilgi sahibi oluyorsunuz. Bu arada kültür ile ilgili bir çalışma yapılıyor. Turizm gibi kültürle ilgili de bir revizyona başladık" dedi. Aydemir, altının büyümeye etkisinin olup olmadığı sorusu üzerine, "Altının büyümeye etkisi yok" diye karşılık verdi. Türkiye'de nüfus verilerine ilişkin bir başka soruya Aydemir, "Türkiye'nin nüfusu bu şekilde giderse yaşlanacak. Avrupa ülkelerinin karşılaştığı bu sorunlarla yüzleşip gerekli tedbirleri alalım mı almayalım mı? Bunun tartışılmasına zemin oluşturuyoruz" dedi. Turizm gelirlerinde yapılan revizyonların cari açığı düşürücü etkisinin 1.7 milyar dolar değil, 2.2 milyar dolar olduğunu açıklayan TÜİK Başkanı, bu etkinin nasıl oluştuğunu şöyle açıkladı:

-TURİZM GELİRLERİNDE REVİZYON CARİ AÇIĞI 2.2 MİLYAR DOLAR ETKİ ETTİ-

"Yurt dışından buraya turist getiren acentalara anket yaptık dört dönem. Yerli ulaşım aracı kullanıldığında Türkiye'ye kalan oran ne, yabancı ulaşım aracı kullandığınızda kalan oran ne, bütün bunları sorduk. Bunları sorarak Türkiye'ye paket turdan kalan payı bulduk. Bu yüzde 40 olarak belirlenmiş. Zaten tartışma buradan başlamış ve Türkiye'ye daha fazla kaldığı belirtilmiş. Paket turla getirdiğiniz her kişiden aldığınız her 100 TL'nin 40 TL'si bu ülkede kalıyor varsayımı ile turizm geliri hesaplanıyordu. Bu 2001 yılındaki bir hesaplamaya dayanıyordu. Biz bunu karar verecek halimiz yok. Bütün verileri aldık ve yeni bir paket tur oranı hesapladık. Şu anda ortalamada her paket turdan elde edilen 100 TL'nin 54 TL'si bu ülkede kalıyor, 46 TL'si dışarıda kalıyor. Yani yaklaşık 2.2 milyar dolar cari açığı düzeltecek bir turizm geliri oluşuyor." (ANKA/SON)

(HMD/OE) - İstanbul