"Savaş uçaklarına mühimmat yükleyecek robot sistemi" geliştiriliyor

HALUK YÜKSEL - Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş (TAI Tusaş) ile 2012 yılı sonunda imzaladığı alt yüklenici sözleşmesiyle Boeing ve Airbus uçakları için sac şekillendirme parçaları üreten Bursa'da kurulu YEPSAN Savunma Sanayi ve Havacılık A.Ş, savaş uçaklarına mühimmat yüklemek için yazılımı ve mühendislik çalışmaları tamamen yerli olacak bir robot sistemi geliştiriyor.

Depodaki mühimmatı raftan doğrudan alıp insan eli değmeden uçağa kadar götürerek mekanizmaya takacak robot sisteminin üretimine, gelecek yıl başlanabilecek.

YEPSAN Savunma Sanayi ve Havacılık A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Baş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 25 Aralık 2012'de TAI Tusaş ile alt yüklenici sözleşmesi imzaladıklarını hatırlatarak, bu protokolün, TAI'nin sac şekillendirme grubu parçalarının büyük çoğunluğunun üretimini kapsadığını söyledi.

Baş, bu çerçevede Ankara'da Başkent Organize Sanayi Bölgesi'nde (OSB) 18 bin metrekare alanda 5 bin 500 metrekare kapalı bölüme sahip fabrika inşa ettiklerini, tezgah yatırımlarını tamamladıklarını ve gelecek ay ortalarında üretim faaliyetine başlamayı planladıklarını belirterek, şu ana kadar 9 milyon doları aşkın bir yatırım harcaması yaptıklarını, yatırımın toplam maliyetinin 12 milyon doları bulacağını bildirdi.

Yatırımlarının yüzde 80'inin, Boeing ve Airbus uçaklarının parça imalatını kapsadığına işaret eden Baş, havacılık alanındaki yatırımlarının, savunma sanayisinde faaliyet gösteren şirketlerin de ilgisini çektiğini vurguladı.

- "Çok yakın zamanda, 2014 yılının içinde"

Baş, TAI'nin referansı sayesinde savunma sanayiinde faaliyet gösteren kamu kurumlarından biriyle "kaynaklı parçaların imalatı, alüminyum, demir çelik, paslanmaz çelik, birleştirmeli parçalar ve komple parçaları" kapsayan bir sözleşme imzaladıklarını anlatarak, farklı müşterilere farklı ürün gruplarında tekliflendirme yaptıklarına dikkati çekti. Bunlardan birinin, uçak motorlarını sökme ve indirme platformu olduğu bilgisini veren Baş, şöyle devam etti:

"Savunma sanayimizin öncü kuruluşlarından birisinin üst düzey yöneticileri bu platformu inceledi. 'Bu platformu yapabilen firma, bizler için uçaklara mühimmat yükleme platformu da yapabilir' diyerek, bizde bu yönde bir kanı oluşturdular ve bizden teknik çalışma istediler. Biz de teknik bir çalışmaları yaptık, kendilerine sunduk. Fiyatlandırılmasını talep ettiler, kendilerine teklifimizi ilettik. İhale süresi ne olur ve yahut da anlaşma metodu nasıl olur onu bilemiyoruz, 'çok yakın zamanda, 2014 yılı içinde herhalde olabilir' diye düşünüyorum. Bu sürecin sonunda savaş uçaklarına mühimmat yükleme platformunun üretimini gerçekleştirmiş olacağız."

Baş, uçak motoru yükleme indirme platformunda olduğu gibi burada da bazı konularda iddialı olduklarını vurguladı.

Bu sistemin, depodaki rafından direkt mühimmatı alacağını, uçağa kadar götüreceğini ve insan eli değmeden yükleme mekanizmasına mühimmatı takacağını dile getiren Baş, şunları kaydetti:

"Uçak motoru kaldırma indirme platformu sayesinde 8 saatlik işlem süresini 2 saate indirmiştik. Malum olduğu üzere Afyon'da bir patlama meydana gelmiş, askerlerimizin ölümüne yol açmıştı. Bunun önüne geçebilmek için işte bunun gibi depolardan malzemeyi alıp doğrudan yükleme yapabilecek bir sistemin geliştirilmesi söz konusu oldu. Burada da iş tamamen insan kontrolünden çıkıyor. Biz de sistemin mühendislik çalışmalarını yaptık. 'İnşallah biz bunu yapıp başaracağız' diye düşünüyoruz."

İşi insan kontrolünden çıkarıp otomasyon sistemiyle gerçekleştirmeyi amaçladıklarını, böylece yapılan her işlemin bilgisayar ortamında kayıt altına alınacağını ifade eden Baş, "Bu, sadece mekaniksel bir işlem ve makine geliştirmesi değil, bir otomasyon işlemi" değerlendirmesinde bulundu.

- HÜRKUŞ'un iniş takımı ve yakıt deposunun üretimi için çalışma

Baş, Agusta helikopterleri için simülatör anlaşması yaptıklarına da değinerek, "Agusta helikopterinin bir modeli için Katar'a helikopter simülatörü imal ediyoruz. Teslimatı, kamu kurumlarından biri üzerinden yapacağız. Yine denizaltıların elektronik beyinlerinin kabinlerini yaptık. 3 adet kabin teslimatını gerçekleştirdik" diye konuştu.

Hava Kuvvetleri Komutanlığı için seri üretimine karar verilen ve 29 Ağustos'ta uçuş testlerine başlanan Türkiye'nin ilk temel eğitim uçağı HÜRKUŞ'un, iniş takımları ve yakıt depolarının üretimiyle ilgili bir çalışmalarının olduğunu da bildiren Baş, bu konuyla ilgili Almanya, Slovakya, Polonya ve Ukrayna'da faaliyet gösteren şirketlerle görüşmeler yaptıklarını ve bu konuda başarılı bir sonuca ulaşacaklarına inandığını ifade etti.

Baş, ayrıca dünyada imalatını sadece İsviçre ve ABD'nin yaptığı uçak ve helikopter camlarının Türkiye'de lisanslı olarak üretilmesi için de uğraş verdiklerini, bu çerçevede İsviçre'deki firmayla temasa geçtiklerini belirterek, "Sadece HÜRKUŞ değil, '2023'te ilk testi yapılacak, 2030'da bizim semalarımızda uçacak' değimiz kendi savaş uçak projemizin ön hazırlığıdır bu" ifadesini kullandı.

- Fransız havacılık firmasıyla 3 milyon avroluk anlaşma

Airbus, Boing ve Bombardier uçakları için üretim yapan bir Fransız firmasıyla da sac şekillendirme parçaları ve panel üretimi konusunda bir anlaşma yaptıklarını belirten Baş, şu bilgileri verdi:

"Bizim Ankara'daki yatırımlarımızdan onlar da haberdar olmuşlar. İlk önce yazışmaları başladı. 2,5 aylık süre sonunda yazışmalar tamamlanarak görüşme masasına oturduk. Yaptığımız görüşmeler sonunda, ilk etapta yaklaşık 3 milyon avroluk bir işlem hacmine ulaşacak çalışmalara başlayacağız. Yaşamış olduğumuz bu gelişmeler yaptığımız yatırımların tamamlayıcısı oluyor. Böylece Ankara'daki yatırımlarımız da gerçek değerini bulmuş oluyor."

Muhabir: Haluk Yüksel

Yayınlayan: Doğan Sarıtaş