Şanlıurfa'da üretilen renkli pamuk, maliyeti azaltıp katma değeri artıracak

Türkiye'nin önemli tarım kentlerinden Şanlıurfa'da üretilen kahverenginin farklı tonlarında ve açık yeşil renkteki pamukla, tekstilde maliyetlerin yarı yarıya azaltılması hedefleniyor.

Harran Üniversitesi (HRÜ) Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Haliloğlu, Prof. Dr. Osman Çopur ve Doç. Dr. Vedat Beyyavaş tarafından bir süre önce "Doğal Renkli Pamukların Harran Ovası Koşullarında Performanslarının Belirlenmesi Projesi başlatıldı.

Yurt içi ve yurt dışından temin edilen renkli pamuk tohumları, mayıs ayında HRÜ Osmanbey yerleşkesindeki deneme alanına ekildi. 14 renkli hat ve 2 kontrol beyaz pamuk çeşidinin ekimi yapılarak çalışmalara başlandı.

Yaklaşık 6 aylık bir çalışmanın ardından kahverenginin farklı tonları ve açık yeşil tonunda pamuklar yetiştirildi. Elde edilecek sonuçlara göre doğal renkli pamukların bölgede yaygınlaştırılması ve sanayide kullanılması için çalışmalar yürütülecek.

HRÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Haliloğlu, AA muhabirine, yaklaşık 2 yıl önce deneme amaçlı başlattıkları çalışmada çok güzel sonuçlar elde ettiklerini söyledi.

Projenin bölgede örnek teşkil ettiğini belirten Haliloğlu, "Çalışmamızda doğal renkli olan bu pamukların bölgedeki performansını belirlemeye çalıştık. Bunları mevcut çeşitlerle yarıştırıyoruz. Burada gerek lif özellikleri ve gerekse verim bakımından bunları birbirleriyle kıyaslayacağız ve bölge için ideal olanları tespit edeceğiz." dedi.

Doğal renkli pamuklar daha dayanıklı

Bölgede doğal renkli pamuk yetiştirilmesi için ilk defa bu kadar detaylı bir çalışma yapıldığına dikkat çeken Haliloğlu, şöyle konuştu:

"Bu doğal renkli pamuklar aynı zamanda çevreci pamuklardır. Doğal renkli pamuk yetiştiricileri daha az pestisite ihtiyaç duymaktadırlar. Renkli pamuklar birçok hastalığa ve zararlıya karşı dayanıklıdırlar, ayrıca kurağa ve tuza karşı da oldukça toleranslı. Pamuklu giysiler sağlıklı olmasından dolayı giyim sanayisinde tercih ediliyor. Pamuktan elde edilmiş ipliğin ve kumaşın boyanması insan cildinde bazen alerjiye ve birkaç yıkamadan sonra ise renk solmasına neden olmaktadır. Bunlar doğal renkli oldukları için renk solması hemen hemen yoktur. Renkli pamuk genotiplerinin verim ve kalite bakımından beyaz pamuklara göre biraz geri planda olması, üretimde çiftçilerde bir isteksizliğe yol açmakta. Çırçırlanıp iplik haline getirildikten sonra bildiğimiz gibi bunlardan kumaş yapılıyor. Bunun yanında boyama esnasında ortaya çıkan atık sular gidip çevreyi kirletmiyor."

Tekstil maliyetlerini yarı yarıya azaltacak

Doğal renkli pamukların renkli life sahip oldukları için kumaş üretiminde boyanmaya ihtiyacının olmadığına vurgu yapan Haliloğlu, şunları kaydetti:

"Tekstil üretiminde boyama, su, enerji ve atık madde en pahalı aşamadır. Boyama aşamasının elimine edilmesi maliyeti yarı yarıya azaltabilir ve zehirli boya atıklarının olumsuz etkilerini ortadan kaldırabilir. Bu renkli pamuklar işlenip, kumaş haline getirilip, daha sonra kazak, pantolon veya bebek giysisi gibi şekle sokulduğu zaman çok daha yüksek fiyata satılıyor. Amerika'da bu doğal renkli pamuklardan yapılan ürünler 300-350 dolara satılabiliyor."

Çiftçilere ekim için tohum verilecek

Doğal renkli pamuğun diğer pamuk çeşidinden farklı özelliklere sahip olduğu anlatan Haliloğlu, şöyle devam etti:

"Doğal renkli pamuk tiplerinin boyları da farklı. Burada farklı genotipler olduğu için boylarına baktığımızda farklı boylardaki genotipleri görürüz. Bir çeşidin boyu 2 metreyi geçerken, diğerinin boyu 80 santimetre olabiliyor. Buradaki amacımız bu bölge için ideal olanı tespit edip, melezleme ıslahı programına alıp, bunların rengini mevcut olan çeşitlere aktarma şansını yakalayabilirsek çok daha güzel olacak. Hem çok yüksek verimli hem de lif kalitesi iyi yeni hatlar bulunursa mükemmel bir sonuç olacak. Konuyu öğrenen bazı çiftçilerimiz gelip bizden ekim için tohum istediler. Önümüzdeki dönemlerde ekmeyi planlıyorlar. Bir miktar tohumu çiftçilerimize verip, çiftçi gözüyle bunun nasıl olacağını belirleyeceğiz. Genellikle çok ince mikroner değerlerine sahip doğal renkli pamuklar, çok yumuşak bir tutuma ve parlaklığa sahiptirler. Yumuşaklığı, yıkama sonrası renginin solmaması ve çevre dostu olma özellikleri sayesinde pazarda kendine uygun bir yer bulmasını umut ediyoruz."