Rapor: Yapısal dönüşümün hızlandırıcısı "iklim" olabilir

TSKB Ekonomik Araştırmalar'ın, makro ekonomi odağında Covid-19 etkilerine ilişkin hazırladığı "Pandemi Sonrası Daha Yeşil Bir Dünyaya Yelken Açmak" başlıklı raporda, "iklimin" yapısal dönüşümün hızlandırıcısı olarak ele alınabileceği vurgulandı.

TSKB Ekonomik Araştırmalar Departmanı'ndan Feridun Tur, Şakir Turan, Cihan Urhan ve Cem Avcıoğlu tarafından hazırlanan raporda, toparlanma sürecinde önemli adımlar atılmasına karşın, aşılması gereken belirsizlikler ve eşitsizliklere de dikkat çekildi.

Dünyadaki düzensiz toparlanma içinde oluşan enflasyonist eğilimlerin Türkiye'yi olumsuz etkilerken, belirsizliklerin ekonomi politikalarında manevra alanını sınırladığının altı çizilen raporda, makro dengelerde iyileşme için iç talebin bir süre daha soğuması gerektiği belirtilirken, son yıllardaki deneyimler makroekonomik politika tedbirlerinin kalkınma politikalarıyla güçlendirilmesi gerektiğinin önemini teyit edildi.TSKB Ekonomik Araştırmalar Baş Ekonomisti Burcu Ünüvar raporun giriş yazısında, ülkelerin birbirine ne kadar bağlı olduğunu hatırlamanın ve sorumlu politikalar geliştirmenin ne denli önemli olduğunun altını çizerek, şöyle dedi: "Türkiye ekonomisinin küresel ekonomi ile entegrasyonunun ve dışa açıklığının yüksek olması önemli birer avantaj. Kısa ve orta vadede dış ticarette, rekabetçiliğimizin artırılmasına yatırım yapmak, önemli bir gündem maddesi olacak. "Bu sebeple iklim krizine karşı sorumluluk bilinci ile Türkiye'nin iş yapma ortamını iyileştirmenin tam zamanı diye düşünüyoruz. Böylesi bir yaklaşım, ülkeye dış tasarruf girişini destekleyerek büyüme ve istihdam piyasalarında iyileşmeyi tetikleyebilecektir. "Pandemi kaynaklı negatif iktisadi gelişmelerin özellikle kadınlar ve gençler üzerinden istihdam piyasalarını zedelediği küresel ekonomide, Türkiye istihdam piyasalarının da dönüşüme ihtiyacı bulunuyor. "Yapısal dönüşüm gerektiren bu tarz süreçlerin etkileri orta vadede netleşeceği için, dönüşümü en erken ve en planlı şekilde başlatmak önem taşıyor. "Pandemiden çıkmak için uzun bir yokuşu tırmanmak gerekse de  doğru politika adımları ile gerçekleştirilecek bu tırmanışın sonrasında göreceğimiz manzara hepimiz için daha iyi olacak."İmalat sanayisine yönelik güçlü talebin pandemi döneminde de sürdüğüne işaret eden rapora göre, salgın sürecinde Türkiye'de, ülke özel ve sektörelnedenlerle ara mallarının üretiminde geçici duraksamalar meydana geldi: "Diğer yandan taşımacılık maliyetlerinde kayda değer artışlar yaşandı. 2020 yılının ikinci yarısında Çin'den Avrupa'ya yapılan taşımacılıkta konteynır maliyeti yüzde 250 yükselirken, 2021 yılının ilk 5 ayı toplamında yüzde 60 ilave artış kaydedildi. "Tedarik sürelerindeki uzama ve firmaların bazı ürünlerde stok yapmaya yönelmesi mal fiyatlarındaki baskıyı artırdı. "Bu nedenle 2020 yılının ikinci yarısında yüzde 26 artan emtia fiyatlarında 2021'in ilk 5 ayında yüzde 24 ilave artış oldu. "Bu gelişmeler enflasyon kaygılarını artırırken, 2021 Şubat-Mart aylarında gelişmiş ülke tahvil faizlerinde yükselişi ve riskli varlıklarda yeniden fiyatlamayı tetikledi. "Politika yapıcıların faizleri uzun süre düşük tutacaklarına bu sayede de finansal piyasalardaki tansiyonu kısmen hafiflettiklerine işaret eden raporda, piyasa ile politika yapıcıların, enflasyonun kalıcılığı konusundaki görüş ayrılıkları belirsizliğini artırmasının, görünüm üzerindeki aşağı yönlü risklerin önemini korumasına yol açtığı belirtiliyor."Raporda, 2020 yılının ilk yarısında düşük çift haneli seviyelerde seyreden tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) enflasyonunun, 2020 sonunda yüzde 14.6'ya yükseldiğine işaret edilerek, şöyle denildi: "2021 yılının geçtiğimiz 5 ayında iç talepte soğumanın sınırlı kalması ve birikimli maliyetlerle tüketici enflasyonu Nisan 2021'de yüzde 17'yi aştı. "Ayrıca küresel tarım fiyatları başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yükseliş, yukarı yönlü baskıyı artırıyor. "Kısa vadede iç talepteki soğumanın sürmesi ve döviz kurlarındaki oynaklığın azalması ile maliyet geçişkenliğinin sınırlanabileceğini vurgulayan raporda, orta vadede iklim dostu tarımsal üretim ve gıda güvenliği başta olmak üzere yapısal politikaların enflasyonla mücadelede öne çıkması gerektiğinin altı çiziliyor. "Son yıllardaki deneyimler ışığında büyüme ve istihdam politikalarına ek olarak enflasyonla mücadele ve dış dengesizlikleri azaltmada kullanılacak araçların kalkınma politikalarıyla güçlendirilmesi gerektiğine vurgu yapılıyor."Küresel düzeyde salgın koşullarından en fazla etkilenen sektörlerden biri olan turizm sektörüne de değinilen raporda, salgının getirdiği ekonomik koşullar ve devam eden salgın endişeleri toparlanma hızını azaltan unsurlar olarak ön plana çıkıyor. Yurt içi aşılama çalışmaları ve kaynak ülkelerle gerçekleşen ikili görüşmelerin yakın vade performansında belirleyici olacağı belirtilen raporda ulusal ve uluslararası kuruluşların tahminlerinin sektörde 2019 seviyelerine dönüş için 2023'ü işaret ettiği de vurgulandı. (Grafik)