Petrol ve Gazın Yolculuğu Türkiye'ye Kazandırıyor

GÖKSEL YILDIRIM - Türkiye, mevcut uluslararası boru hatları ile hem ihtiyaçlarını karşılayıp gelir sağlıyor hem de enerji kaynaklarının transferine aracılık ederek stratejik önemini artırıyor. Türkiye, hayata geçirilecek uluslararası boru hattı projeleriyle de Orta Asya, Hazar ve Orta Doğu bölgelerindeki zengin doğal gaz ve petrol rezervlerini Avrupa'nın ana tüketim merkezlerine ulaştıran en önemli enerji köprülerinden biri olacak.

Türkiye, dünya hidrokarbon rezervlerinin yüzde 70'inden fazlasına sahip olan Hazar Havzası, Orta Doğu ve Güney Akdeniz ülkelerine komşu konumda bulunuyor. Türkiye, bu önemli avantajını, hem söz konusu kaynaklardan enerji ihtiyacının bir kısmını karşılayarak hem de bu zengin kaynakları dünya pazarlarına ulaştıracak boru hattı projeleri geliştirerek en üst düzeyde değerlendirmek istiyor.

Bakü-Tiflis- Ceyhan ve Kerkük- Yumurtalık petrol boru hatları ile Bakü-Tiflis Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı ile bu konumunu sürdüren Türkiye, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) ile bu rolünü güçlendirmeyi hedefliyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, AA muhabirine yaptığı açıklamada, doğusunda enerji kaynakları açısından ihracatçı, batısında ise ithalatçı ülkelerle çevrili konumdaki Türkiye'nin, büyüyen ekonomisi ile büyük bir enerji pazarı, jeostratejik konumu itibariyle "Doğu-Batı/Kuzey-Güney Enerji" güzergahlarının kesişim noktasında yer aldığını söyledi.

Türkiye'nin, geliştirdiği ve içerisinde yer aldığı uluslararası enerji projeleriyle sert çıkar çatışmalarının yaşandığı bu alanı kendisi ve tüm taraflar için kazançlı bir hale dönüştürebildiğini dile getiren Yıldız, şunları kaydetti:

"Bu başarının temelinde Türkiye'nin, enerji projelerini ve stratejisini savaşın değil, istikrar, refah ve barışın gerekçesi olarak oluşturması ve uygulaması yatmaktadır. Aslında birbiriyle çatışan bu 'büyük güç' odaklı projelerin gerçekleşebilirliği sadece Türkiye merkezli sistemlerle mümkündür. Türkiye, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı ve Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı projelerinin hayata geçirilmesiyle Kafkaslar'da kurduğu etkinliğin benzerini, TANAP Doğal Gaz Boru Hattı'yla Balkanlarda tekrarlama şansına kavuşacak; Hazar ile Adriyatik'i enerji nakil hatlarıyla birleştirecek. Savaş ve istikrarsızlıkların gölgesindeki Orta Doğu coğrafyasına barış ve istikrarın gelmesini isteyen Türkiye'nin bu hedefinde Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı'nın daha verimli çalışması ve yeni geliştirdiği projeler önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye, uluslararası enerji projeleri ile kendi enerji arz güvenliğinin yanı sıra bir yandan ihracatçı ülkelerin 'pazar ve güzergahlarını' çeşitlendirirken, diğer yandan ithalatçı ülkeler için de kaynak çeşitlendirmesine yapıcı katkı sağlamaktadır."

Türkiye üzerindeki petrol akışı

Türkiye'den geçen 2 bin 373 kilometre uzunluğundaki uluslararası petrol boru hatlarıyla geçen yıl yaklaşık 385 milyon varil petrol taşındı.

Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı Sistemi, Irak'ın Kerkük ve diğer üretim sahalarından elde edilen ham petrolü Ceyhan (Yumurtalık) Deniz Terminali'ne ulaştırıyor. İki hattan oluşan sistemin yıllık taşıma kapasitesi yaklaşık 71 milyon tona karşılık geliyor.

Sistemin 579 kilometrelik kısmı Irak, 1297 kilometrelik kısmı ise Türkiye'de bulunuyor. Sistemin toplam uzunluğu 1876 kilometreye ulaşıyor.

Geçen yıl Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı ile taşınan ham petrol miktarı 135 milyon varil olarak gerçekleşti.

Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı

Hazar petrolünü İstanbul ve Çanakkale boğazlarındaki mevcut yoğun tanker trafiğini artırmadan güvenli bir şekilde dünya pazarlarına sunan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı'nın uzunluğu 443 kilometrelik kısmı Azerbaycan'da, 249 kilometrelik kısmı Gürcistan'da ve 1076 km'lik kısmı Türkiye'de olmak üzere toplam 1768 kilometreyi buluyor. BTC Ham Petrol Boru hattı, Azerbaycan'ın Bakü şehri yakınındaki Sangaçal Terminali'nden başlayıp, Gürcistan'dan geçerek Türkiye'nin Akdeniz kıyısında yer alan Ceyhan Terminali'nde son buluyor. Hat günlük 1 milyon varil taşıma kapasitesine sahip bulunuyor. Hattan geçen yıl yaklaşık 250 milyon varil petrol taşındı.

BTC'den 2006 yılında devreye girdiğinden bu yana 1,8 milyar varil petrol taşındı. Projede TPAO'nun yüzde 6,5 hissesi bulunuyor. Türkiye hattan bugüne kadar 12 milyar dolarlık gelir elde etti.

-TANAP

TANAP, Türkiye ve Avrupa'nın doğal gaz arzına, Azerbaycan Şah Deniz-2 sahası ve ilave kaynaklardan doğal gaz tedarikiyle büyük katkı sağlayacak.

Giriş noktası Azerbaycan, Türkiye sınırı Türkgözü girişi olan 56 inçlik hattın, Avrupa'ya çıkış noktası Yunanistan sınırları olacak. TANAP için öngörülen 4 aşamanın ilki 2018'de ilk gaz akışıyla gerçekleşecek. 2020'de yıllık 16 milyar metreküp olacak kapasitenin, 2023'te  23 milyar metreküp, 2026'da ise 31 milyar metreküp seviyesine kadar ulaşması hedefleniyor.

Türkiye Ulusal İletim Hattı'nın batı girişini besleyerek, batı bölgesi arz güvenliğini kuvvetlendirecek olan TANAP, Türkiye ve Avrupa için tanımlanmış doğal gaz kapasitesiyle arz güvenliğini desteklerken, Azerbaycan'ın sahip olduğu doğal gaz kaynaklarının yeni pazarlara ulaştırılması gibi büyük kazanımları da beraberinde getirecek. - Ankara