Kredi Kartına Taksit Sınırlandırması

SÜMEYYE DALKILINÇ - İstanbul Üniversitesi Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü Yard. Doç. Dr. Kadir Tuna, kredi kartı taksitlerine sınırlama getirilmesine ilişkin, "Alınacak tedbirlerin makro ölçekte hanehalkının borçlanma riskini yönetmesi açısından katkısı büyük olacak" dedi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Tuna, Orta Vadeli Plan'da (OVP) tasarrufların artırılması yönünde alınmış birçok tedbirin göze çarptığını ve bu kapsamda bol taksitli dönemin kapanacağını kaydetti.

Taksit sınırlandırmasının mikro ölçekteki tedbirlerin başlangıcı olacağını anlatan Tuna, özellikle bankaların son yıllarda kullandırdığı düşük miktarlı uzun taksitli kredilerin artışının dikkat çekici olduğunu dile getirdi.

2010 itibarıyla bireysel kredi kartı alacaklarının yüzde 44,4'ü taksitli alacaklardan oluşmaktayken, 2013 yılı eylül ayında bu oranın yüzde 57,7'ye yükseldiği bilgisini veren Tuna, Türkiye'de ihtiyaç kredisi ve kredi kartı kullanımının ihtiyaç olmaktan çıkıp uzun taksitlerin tercih edildiği, gündelik ihtiyaçların finanse edildiği finansman aracı haline geldiğini söyledi.

Alınacak tedbirlerin bankalar ve perakende sektörü üzerindeki etkilerini görmek gerektiğini anlatan Tuna, tüketicilerin dikkatli olması gereken önemli bir konunun senetli satışlar olduğunu kaydetti.

Elektronik eşya ve mobilyada getirilen taksit sınırlandırılmasının senetli satışların artmasına neden olabileceğini vurgulayan Tuna, "Tüketiciler alacağı ürünün fiyatından daha çok uzun taksit imkanı olup olmadığına baktığı için kredi kartı kullanımından senetli satışlara doğru kayma riski bulunuyor" dedi.

Taslakta gözden geçirilmesi gereken konunun kredi kartlarında nakit çekimler için belirlenmiş olan 9 ay sınırı olduğunu ve bu oranın halen yüksek olduğunu anlatan Tuna, şunları kaydetti:

"Kredi kartı kullanıcıları nakit avansı zorunlu durumlarda kullanmak yerine uzun taksit avantajını fırsat bilerek sürekli kullanmayı tercih ediyor. Dolayısıyla nakit avansı kullanım esaslarının gözden geçirilmesinde yarar bulunmaktadır. Alınacak tedbirlerin makro ölçekte hanehalkının borçlanma riskini yönetmesi açısından katkısı büyük olacak. Harcama tarafındaki kısıcı tedbirler bankaların karlılığın etkileyecektir. Çünkü tüketicilerin senetli satışlar yerine tercih edeceği diğer bir yol kredi kartıyla taksitlendirme yerine 36 ay vadeli tüketici kredisi kullanmak olacaktır. İhtiyaç kredisi kullanımında artış olabilir. Ancak ihtiyaç kredisi kullanımın kredi kartı kullanımından maliyeti yüksek olduğu için tüketicilerin tercihi bu yönde sınırlı olabilir. Beklenenden yüksek de olabilir. Gelişmeleri takip etmek gerekecek. Kredi kartlarının çok yoğun kullanıldığı ve hızla büyüyen internet üzerinden satışlarda azalma beklenebilir."

"Kontrollü yapılmayan kartlı harcamalar, kişilerin gelir-gider dengelerini olumsuz etkileyebiliyor"

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Hüseyin Doğan ise taksitli satışların ülkenin bir gerçeği olduğunu ve çoğu tüketicinin bütçesini kredi kartı harcamalarıyla dengelediğini söyledi.

Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre 2012 yılında 54,3 milyon adet olan kredi kartı sayısının yüzde 5 artışla 2013'ün 3. çeyreğinde 56,6 milyona yükseldiğini hatırlatan Doğan, "Kimi zaman kontrollü yapılmayan kartlı harcamalar, kişilerin gelir-gider dengelerini olumsuz etkileyebiliyor" dedi.

Bu açıdan hükümetin harcamalara yönelik tasarruf önlemi alma hassasiyetini anlamakla beraber perakende sektörünün olumsuz etkilenmemesi, ticaretin ivmesinin düşmemesine yönelik bir yapının kurgulanmasını Türkiye ekonomisi açısından daha doğru bir yaklaşım olarak değerlendirdiklerini vurgulayan Doğan, "Kartlı ödeme sistemi içerisinde gıda alışverişi yüzde 7, akaryakıt ise yüzde 12'lik bir dilimi kapsıyor. Moda perakendesi harcamaları da yüzde 10 oranında bulunuyor. Toplamda yaklaşık yüzde 20'lik bir dilimin taksit sistemi dışında bırakılması, diğer sektörlerin taksitli satış oranlarını olumsuz etkiler. Gıda dışı perakendeye 9 taksit olanağı sağlansa da, bizler de bu düzenlemeden kısmi etkilenebiliriz. Aslında temel hedef, tüketiciyi sistem dışına çıkarıp kayıt dışına itmeden kişinin harcama bilincini geliştirmek, kendi geliriyle orantılı harcama yapmasını sağlamak olmalıdır" şeklinde konuştu.

"Son kararın beyaz eşya sektörünü soğutacağını düşünmüyorum"

Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Başkanı Özcan Aydilek de sektörün daha önceki vadeli satışlarının 12-18 ay arasında olduğunu anımsatarak, "Bunun biraz aşağı çekilmesi bizi çok fazla etkilemez diye düşünüyorum. 12 ay bizi çok fazla zorlamaz, beyaz eşya için makul bir seviye diye düşünüyorum" dedi.

BDDK'nın son kararının beyaz eşya sektörünü soğutacağını düşünmediğini vurgulayan Aydilek, elektronikte olduğu gibi taksit sınırlaması 6-9 aya indirgenseydi bunun sektörü olumsuz etkileyebileceğini kaydetti.

Böyle bir durumda sektörün satışlarının kredi kartından senet satışlarına kayabileceğini aktaran Aydilek, sektörün de böyle bir şey istemeyeceğini dile getirdi.

KİM Marketler Zinciri Genel Müdürü Hamit Akçay da gıda perakendesinin ekonominin barometresi konumunda olduğunu söyledi.

Ekonomideki değişimlerin yansımasını doğrudan ve en hızlı gıda perakendeciliğinde gözlemlendiğini aktaran Akçay, son 3 yıldır gıda perakendecisi olarak hane halkının toplam gelirlerindeki artışlarına rağmen harcanabilir gelirlerinin çok daraldığını gözlemlediklerini kaydetti.

Türkiye ekonomisinde yaşanan olumlu gelişmelerin hane halkının gelirlerini gözle görülür bir oranda artırdığını vurgulayan Akçay, sözlerine şöyle devam etti:

"Fakat bu artış gıda perakendesine aynı oranda yansımamıştır. Başta konut ve araç kredileri sebebiyle olmak üzere Türk ailesi borçlu durumda. Bu sebeple hane halkının gelirleri başta borçlara ve kredi faizlerine akmaktadır. Anlaşılan hükümet buradaki tehlikeli gidişatı gördüğü için frene basmak istemektedir. Gıdada taksitin kaldırılması toplam borç seviyesini bir miktar azaltacak etkiyi yapabileceğini düşünmekteyim, ancak bu etki sınırlı düzeyde olacaktır. Öte yandan gıdada alışverişin taksitlendirilmesinin kaldırılması ilk bir iki ay toplam gıda alışverişlerinde çok kısmi düşüşlere neden olabilir ancak ilerleyen aylarda bu düzenleme gıda perakendecilerine hiçbir negatif etki oluşturmayacaktır. Tüketici öncelikle kredi kartı ile gıda alışverişini yapacak kalan limitleri ile de taksitli gıda dışı alışverişini yapacaktır."

Hamit Akçay, hükümetin bu kararı ailelerin bütçe planlamasını daha dikkatli yapmasına ve temel ihtiyaçlarına yapacağı harcamaları daha ön plana almasına yardımcı olacağını dile getirdi.

Aile bireylerinin önce temel gıda harcamalarını yapacağını, daha sonra diğer ihtiyaçlarına yöneleceğini anlatan Akçay, gıda perakendeciliği bakımından bu durumun olumsuz bir durum olarak algılanmaması gerektiğini sözlerine ekledi.

Avva Yönetim Kurulu Başkanı Volkan Atik de uzun yıllardır Türkiye'de taksitli satış geleneği olduğunu ve taksitli satışlarla ilgili bir sisteme geçilip düzenleme yapılması gerektiğini kaydetti.

"Akaryakıt ve gıdaya sıfır taksit uygulamasını doğru ve yerinde bir karar olarak görüyorum" diyen Atik, bu ürünlerin anlık tüketildiğini, oysa hazırgiyim ve dayanıklı tüketim mallarının çok daha uzun bir süre kullanılabildiğini, bu bakış açısıyla da orada 9 -12 aya kadar olan taksit uygulamasını desteklediğini dile getirdi. - İstanbul