Kiraz Fiyatında Ani Düşüş

AHMET BAYRAM - Türkiye'de erkenci kiraz üretiminin merkezi olarak gösterilen İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde ihracata yönelik yetiştirilen "Ziraat 0900" cinsi kirazın kilogram fiyatının iki günde yaklaşık 10 lira düşmesi üreticinin tepkisine neden oldu.

AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, yıllık ortalama 60 bin ton kirazın üretildiği Kemalpaşa'da hasat sezonu nisan ortasında açıldı. Parlak kırmızı rengi, iri tane yapısı, aroması ve uzun raf ömrü gibi özellikleri nedeniyle ihracat pazarında tercih edilen Ziraat 0900 cinsi ise 5 Mayıs'ta tezgahlardaki yerini almaya başladı. Erkenci ürün, pazarda 20 liradan alıcı buldu ve fiyatı son bir haftaya kadar 15-18 lira civarında seyretti. Ancak son iki günde kirazın fiyatının 8-10 liraya düşmesi üreticinin tepkisine yolaçtı.

Tüccarlar, fiyat düşüşünü, yurt içinde diğer bölgelerde de kiraz hasadının başlamasıyla pazara arz edilen meyve miktarındaki artışa ve Türkiye'nin rakibi konumundaki İspanya ve İtalya'da da üretimin başlamasına bağlarken, bazı üreticiler tüccarların aralarında anlaşıp fiyatlarını düşürdüğünü iddia ediyor.

"Tüccarların arasında anlaştığı iddiası doğru değil"

Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri Başkan Yardımcısı Cengiz Balık, AA muhabirine yaptığı açıklamada kirazda fiyatın serbest piyasa koşullarında oluştuğunu, rekoltenin, diğer meyvelerdeki üretimin, iç piyasadaki tüketimin ve rakip ülkelerdeki üretimin bu fiyatı belirleyen ana unsurlar olduğuna dikkati çekti.

Fiyatların gerilemesinin sadece ihracatla ilgili olmadığını savunan Balık, şunları kaydetti:

"İç piyasadaki tüketimin de bunda etkisi var. İç piyasada mal doyuma ulaşmıştır ya da bir tek Kemalpaşa'da değil diğer bölgelerde kiraz çıkmış olabilir. Meyve çeşidi artmış olabilir, şeftali ve kayısı piyasaya girmiş olabilir. Tüketicinin de tüketim tercihleri değişmiştir. Yeterli mal tüketilmediği için ürün de gereğinden fazla geliyorsa sahaya, arz fazla talep az ise fiyat düşer.

Türk kirazının ihracata gittiği yerlere sadece Türkiye'den değil değişik ülkelerden de mal gitmeye başladı. Bu yüzden ihracatçı da rakipleriyle mücadele edebilmek için fiyatı satabileceği seviyelere indirmiştir. Bu konuya böyle bakmak lazım. Yoksa birileri aralarından anlaştı, fiyatı düşürdü gibi birşey mümkün değil."

Balık, fiyat düşüşünün ihracata olumsuz yansımadığını, başta Rusya olmak üzere Avrupa ülkelerine normal seyrinde ürün göndermeye devam ettiklerini sözlerine ekledi.

"Bu düşüşü kimse beklemiyordu"

Kemalpaşa Bağyurdu'nda kiraz tüccarlığı yapan Mümtaz Akalın, bu yıl sezona güçlü bir başlangıç yaptıklarını, yüksek rekoltede, yağışsız bir sezonda zayiatsız bir hasat geçirdiklerini ifade etti.

Üreticilerin fiyatlardan memnunken durumun son birkaç gündür yaşanan düşüşlerle değiştiğine işaret eden Akalın, "Fiyat dengesi şu son günlere kadar gayet güzeldi. Birkaç gündür düşme var, bu da rekoltenin çoğalmasından, yurt içinde iç kesimlerde hasadın başlamasından, İtalya ve İspanya gibi rakip ülkelerde kiraz üretiminin başlamasından kaynaklandı." dedi.

Akalın, Ziraat 0900 cinsi kirazı 5 Mayıs'ta üreticiden kilogramı 20 liradan aldıklarını hatırlatarak, "Şu an ise 8-10 lira bandında, fiyatta yüzde 50'den fazla düşüş var 20 gün öncesine göre. Üretici ani fiyat düşüşünü infialle karşıladı. Bir günde böyle düşüşü hiç kimse beklemiyordu." dedi.

"Anlaşıp fiyat düşürdüler"

Bağyurdu Yaş Sebze Meyve Pazarlama Kooperatifi Başkanı Şeref Ergun ise sezon başında üreticilerin yüzünün güldüğünü, fiyatları memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Şu son 2 gündür bazı sıkıntılar oldu. Hem ihracatçı yönünden hem üretici yönünden fiyatlarda biraz düşmeler oldu. Üretici sezon bitimine kısa bir süre kala fiyat düşüşüyle karşılaştı. İhracatçılar son zamanlarda yaylalarda ve diğer bölgelerde kiraz çıkınca arz fazlası oluştu diye fiyatlarını aşağıya çektiler. Düşürülmemesi gerekirdi ama yaptılar."

Üretici Sefa Akova da sezon başından 20 liradan kiraz satarken, bugün 8 liradan ürün verdiğini belirterek, Kemalpaşa'nın erkenci avantajı yitirdiğini dile getirdi.

Üretici Mehmet Salman ise fiyat düşüşünün alıcı firmaların aralarında anlaşmalarından kaynaklandığını iddia etti.

Salman, "Son günlerde bize göre alıcı firmalar aralarında anlaşıp fiyatı aşağıya çektiler. Birer gün arayla 5'er lira indirip 2 günde kirazın fiyatını 10 lira aşağı çektiler. Böyle bir şey olamaz. Bunu doğru bulmuyoruz." diye konuştu.