Kayısı Gibi Çekirdeği de "Yok" Satıyor

"Kayısı başkenti" olarak bilinen Malatya'da kayısı ve kuru yemiş satan esnaf, mart ayındaki zirai don nedeniyle üretimin düşmesine bağlı olarak tezgahında satışa sunacak kayısı çekirdeği içi bulmakta da güçlük çekiyor. Yörede kayısı üretiminin az olması nedeniyle kayısı çekirdeği ihracatının da düşeceği tahmin ediliyor.

Malatya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Özbey, Malatya'nın Türkiye'deki 17 milyon kayısı ağacından 8 milyonunu bünyesinde barındırdığını söyledi.

"YÜZYILIN DONU YAŞANDI"

Dünyanın en iyi yaş ve kuru kayısısının Malatya'da yetiştirildiğini belirten Özbey, "Malumunuz bu yılın kayısısını yüz yılın donu vurdu. Kayısı çekirdeğimizi de don vurdu çünkü kayısı olmayınca çekirdek de olmayacak" dedi.

Kozmetik sanayi başta olmak üzere birçok sektörde kullanılan kayısı çekirdeğinin yurt içi ve yurt dışında rağbet gören bir ürün olduğunu dile getiren Özbey, kayısı çekirdeğinden çıkarılan yağdan parfüm ve krem gibi ürünler üretildiğini söyledi.

50 MİLYON DOLARLIK ÇEKİRDEK İHRAÇ EDİLİYOR

Özbey, İnönü Üniversitesinde kayısı çekirdeği üzerine araştırma yapıldığını hatırlatarak, "Araştırma neticesinde Türkiye'de ve dünyada 2 bin üründe kullanılan aktif karbon maddesi üretilmesi çalışması yapıldı. Eğer bu üretim çalışması başarıyla sonuçlanırsa Türkiye'de üretilen kayısı çekirdeğinin, özellikle Malatya'nın bu konuda söz sahibi olacağını düşünüyorum. Malatya, kayısı çekirdeği ihracatından 50 milyon dolar gelir etmekte. Bu sene kayısı da olduğu gibi kayısı çekirdeğinden gelecek dövizden de Malatya maalesef mahrum kalacak. Tabi bu da üreticimizi, Malatyalıyı, ekonomiyi ilgilendirdiği için bütün insanları birebir etkileyecektir" diye konuştu.

AVRUPA'YA GÖNDERİLİYOR

Kayısı çekirdeğinin İtalya, Almanya ve Fransa başta olmak üzere bazı ülkelere ihraç edildiğini belirten Özbey, bu yıl ürünün az olması nedeniyle bu ülkelerin kayısı çekirdeğini başka ülkelerden karşılayacağını söyledi.

Kayısının bol olduğu yıllarda yöreden 10 bin ton kayısı çekirdeği içi ihraç edildiğini kaydeden Özbey, kayısı çekirdeği içi ihracatının bu yıl bin tona düşeceğini tahmin ettiklerini belirtti.

FİYATLAR 3'E - 4'E KATLANDI

Özbey, kayısı çekirdeği içinin kavrulmuş ve sade olarak satışa sunulduğunu ifade ederek, "Mahsulümüzün kayısı gibi az olması nedeniyle eski mahsule endekslendik. Eski mahsulümüz de yetmeyecek, bunu da herkes biliyor ama yapacak bir şey yok. Tabii ki bütün herkes etkilendiği gibi tüketiciler de etkilenecek. Belki uzun vadede, belki bir yıl içerisinde yiyemeyecekler ama az da olsa bir miktar yiyecekler. Bu, hem bizim için hem tüketen insanlar için biraz sıkıntı verecek" dedi.

Kayısı çekirdeği fiyatlarına değinen Özbey, "Kabuklu çekirdeğimiz 1 liraydı şu anda 2 lira 50 kuruş, 3 lira. 5 liralık çekirdek içimiz, 15-20 liraya kadar çıkmış durumda" ifadesini kullandı.

"ÇEKİRDEK BULAMIYORUZ"

Kentte kayısı ve kuru yemiş satışı yapan Uğur Çelik ise mart ayında yaşanan zirai donun kendilerini olumsuz etkilediğini söyledi.

Rekoltenin düşük olmasına bağlı olarak kayısı çekirdeğinin de bu yıl az olduğunu belirten Çelik, "20'de biri kadar kayısı az olduğu için normal olarak kayısı çekirdeği de az. Bu, satışlarımızı da etkiledi. Ayda ortalama 200-300 kilogram çekirdek satarken, gün oluyor çekirdek satamıyoruz" dedi.

Ürünün az olması nedeniyle fiyatların yükseldiğine dikkati çeken Çelik, "Ürün bulmakta zorluk çekiyoruz. 15 liraya, 12 liraya sattığımız çekirdek şu anda 25 lira" diye konuştu.

FİYATLAR YÜKSELİNCE SATIŞLAR DÜŞTÜ

Esnaf Kenan Öztürk de hem kayısı hem de kayısı çekirdeğinde rekoltenin düşük olduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Bu sene çekirdek bulamıyoruz. Tezgahlarda çekirdeğimiz az. Özellikle de gün kurusu çekirdeği az. Gün kurusu daha doğal olduğu için çekirdeği daha çok talep görüyor. Geçen seneye göre, haftada bir çuval satıyorsak, bu sene bir ayda ya bir çuval satıyoruz ya da satamıyoruz. Fiyatlar yükseldi, satışlar düştü. Gün kurusu çekirdeğinin toptan fiyatı, bu sene 23 lira ile 25 lira arasında değişiyor. Tezgahlarda yok zaten. Biz bulamıyoruz ki tezgahlara dökelim. Geçen sene çiftçiler zorla ürün satardı, bu sene satmıyorlar, pahalı diye yanaşmıyorlar."