İSO İkinci 500'ün Karını "Kur" ve "Faiz" Kaptı

İSO'nun hazırladığı, " Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması" raporuna göre, 2011 yılında 375 kuruluş kar, 125 kuruluş zarar etti İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) hazırladığı, "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması" raporuna göre, 2011 yılında 375 kuruluş kar, 125 kuruluş zarar etti. 2010 yılında ise 442 kuruluş kar, 58 kuruluş zarar etmişti. Borç-özkaynak makası ise 118.2'den yüzde 146.1'e yükselirken, ödenen faizler yüzde 11.1'den yüzde 14.4'e çıktı. Rapora göre, kur ve faizlerin yukarı doğru hareketlenmesi karlılığı olumsuz etkiledi.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük'ün düzenlediği basın toplantısıyla kamuoyuna açıklanan, "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2011 Araştırması" sonuçlarına göre, 2011 yılında ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu içinde 495 özel, 5'de kamu kuruluyu yer aldı. Bu kuruluşların 35'i 2010'daki birinci 500'den gelirken, geriye kalan 79'u ise 2010 yılındaki bin büyük sanayi kuruluşu dışından çalışmaya girdi. Türkiye'nin GSYİH'sı içinde İkinci 500'ün payı yüzde 0.9 olurken, bu oran birinci 500'de yüzde 9 olarak gerçekleşmişti. Böylelikle birinci ve ikinci 500 içinde yer alan bin kuruluş, 2011 yılında Türkiye GSYİH'sının yüzde 9.9'unu yarattı.

-ÜRETİMDEN SATIŞLAR ÖZELLERDE YÜZDE 16.3 ARTTI-

2011 yılında ikinci 500 özellerde toplam satış hasılatı sabit fiyatlarla yüzde 16.3 oranında artarken, bu oran birince 500 özellerde yüzde 17.3 olmuştu. İkinci 500 özellerde üretimden satışlardaki sabit fiyatlarla artış ise yüzde 16.3 olurken, bu oran birinci 500 özellerde yüzde 15.2 ile biraz daha düşük kaldı. 2011 yılında, ikinci 500 özellerde vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı, sabit fiyatla yüzde 26.9 oranında azalırken, net katma değer sabit fiyatlarla yüzde 6.7'ya yükseldi. Brüt katma değerlerdeki atış, sabit fiyatlarla yüzde 4.3 olurken, özel kuruluşlarda üretici fiyatlarıyla bürüt katma değer sabit fiyatlarla yüzde 8.6'ye çıktı.

-SATIŞ HASILATI 60.6 MİLYAR TL'YE ÇIKTI-

Satış hasılatlarına bakıldığında ise 2003 yılında 2011 yılı sabit fiyatlarıyla 36.1 milyar TL olan toplam satış hasılatı, 2011'de 60.6 milyar TL'ye çıktı. Aynı dönemde birinci 500'deki satışlar 209.7 milyar TL'den 389.3 miyar TL'ye yükselmişti. Satış gelirleri ise 5.8 kattan 6.4 katına yükseldi. İhracata bakıldığında ise ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu kapsamındaki kuruluşların 2011 yılındaki ihracatı, 9.2 milyar dolar ile Türkiye toplam ihracatının yüzde 6.8'i kadar oldu ve bir önceki 2010 yılına göre yüzde 12.7 oranında arttı. Bu oran, aynı yılda Türkiye toplam ihracatındaki yüzde 18.5 ve birinci 500 ihracatındaki yüzde 17.8'lik artışların altında kaldı. İhracata alt sektörler itibariyle bakıldığında, birinci 500'de ihracatta ilk sırayı yüzde 25.3'lük payla taşıt araçları sanayi oluştururken, ikinci 500'de ilk sırayı yüzde 26.5'lik payla dokuma, giyim eşyası, deri ve ayakkabı sektörü aldı. İkinci sırada yüzde 18.8'lik payla gıda, içki ve tükün sanayi, üçüncü sırada yüzde 13.7'lik payla metal eşya, makine ve teçhizat, mesleki aletler sanayi geldi.

-İKİNCİ 500'ÜN ÇALIŞAN SAYISI YÜZDE 6 ARTTI-

Listedeki ilk 50 kuruluşun, ikinci 500'ün üretimden satışlarında yüzde 14.1, brüt katma değerinde yüzde 13.2, dönem kar ve zarar toplamında yüzde 14.1, ihracatında yüzde 14.6 ve ücretli çalışanlar sayısında yüzde 9.8 oranlarında payı bulundu. Yabancı sermayeli kuruluş payı, 2010 yılında olduğu gibi 67'de kaldı. Bu yabancı sermaye paylı kuruluşların 67'si, üretimden satışlardan yüzde 14.2, brüt katma değerden yüzde 21.1, dönem kar ve zarar toplamından yüzde 23.5, ihracattan yüzde 16 ve ücretle çalışanlar sayısından yüzde 12 oranında pay aldı. İkinci 500'de ücretli çalışan sayısı 2011 yılında ise yüzde 6 oranında artış gösterdi.

-BORÇLAR YÜZDE 29.2 ARTTI-

Kaynak yapısına bakıldığında ise 2011 yılında, birinci 500'de olduğu gibi, ikinci 500'deki özel kuruluşların kaynak yapısında da hızlı bir bozulma görüldü. Buna göre, ikinci 500 özel kuruluşlarda toplam borçlar yüzde 29.2 oranında artarken, toplam varlıklardaki artış yüzde 17.9 ile borçlardaki yükselişe göre oldukça düşük kaldı. Böylelikle, 2010 yılında yüzde 54.2 olan toplam borçların toplam varlıklara oranı, 2011'de yüzde 59.4'e yükselerek olumsuz bir eğilim gösterdi.

İkinci 500'de özkaynak payı da yüzde 45.8'den yüzde 40.6'ya geriledi. Borç-özkaynak oranı özellerde hızlı bir yükselişle yüzde 146.1'e çıktı. Bu oran 2010 yılında yüzde 118.2 olmuştu. Birince 500'de de toplam borç-özkaynak oranı, 2011 yılında hızlı bir artış göstermişti. Borç-özkaynak makasının açılması, özellikle kur ve faizlerin artması durumundan karlılığı olumsuz etkiledi. Kar ve zarar eden kuruluş sayısına bakıldığında, ikinci 500'de 375 kuruluş kar, 125 kuruluş zarar etti.

-ÖDENEN FAİZLERİN PAYI YÜZDE 14.4'E YÜKSELDİ-

Satış karlılığına bakıldığında, 2010 yılında 5.1 olan özel kuruluşlar satış karlılık oranı, 2011 yılında, satış hasılatının yüzde 30.7 oranında artmasına karşın, dönem kar ve zarar toplamının yüzde 17.9 oranında azalması sonucu yüzde 3.2'ye geriledi. Böylelikle ikinci 500 özellerde satış karlılık oranı, 2009 hariç, birinci 500 özellerdeki oranın altında seyretti. Aktif karlılık oranı özellerde yüzde 5'den yüzde 3.5'e gerilerken, ekonomik karlılık yüzde 14.9'dan yüzde 15'lik oranla fazla değişmedi. Bu oran, ilk 500'deki yüzde 14.2'nin bir miktar üzerinde seyretti. Milli gelir açısından karın payı yüzde 27.3'den, yüzde 25.1'e gerilerken, ödenen faizlerin payı yüzde 11.1'den yüzde 14.4'e yükseldi. İkinci 500 özellerde maaş ve ücretlerin payı yüzde 61.6'dan yüzde 60.5'e geriledi. Finansman giderlerinin satışlar içindeki payı 2009'da yüzde 3.6, 2010'da yüzde 2.5'a gerilerken, 2011 yılında yüzde 4'e yükseldi.

-"FAİZ VE FİNANSMAN GİDERLERİ KARI OLUMSUZ ETKİLEDİ"-

İSO Başkanı Tanıl Küçük, faiz ve finansman giderlerine dikkat çekerek, "Görüldüğü üzere 2009 ve 2010 yılları birinci ve ikinci 500 çalışmalarımıza damgasını vuran faiz ve finansman giderlerindeki düşüşler, 2011 yılında tersine dönerek, işletmelerin karlılıklarını olumsuz etkilemiştir" değerlendirmesinde bulundu. Raporu değerlendiren Küçük, "2011 yılı birinci 500 gibi, ikinci 500 açısından da genel eğilim itibariyle satışlardaki artışların karlılığa yansımadığı bir yıl olarak görülmektedir" dedi. İSO'nun araştırma raporu sonuçlarına göre, 2011'de üretimden satışlar ve toplam satışların bir önceki yıla göre artarken, dönem kar ve zarar toplamı başta olmak üzere, karlılığa ilişkin göstergelerin nispeten bozulduğuna dikkati çeken Küçük, borçluluk oranlarının yükseldiğini ve katma değer artışının yavaşladığına vurgu yaptı.

-"TEMEL OLUMSUZLUĞUN NEDENİ KUR VE FAİZ"-

Bu nispi olumsuzluğun temel nedenini ise Tanıl Küçük, "2011'in özellikle ikinci yarısında, kurlar ve faiz oranlarının yukarı doğru hareketlenmesidir. Kurlardaki yükseliş, yabancı para cinsinden borçların TL karşılığını artırırken, kredi faizlerinin yükselmesi de finansman giderlerinin bir önceki yıla göre artmasına ve sonuçta, karlılığın düşmesine neden olmuştu. Sonuçlarımız, ikinci 500'deki sanayi kuruluşlarının 2011'deki kur ve faiz yükselişlerinden birinci 500'e kıyasla biraz daha olumsuz etkilendiklerine işaret ediyor" diye açıkladı. Türkiye'nin krizden çıkışta dikkat çekici bir başarıyı ortaya koyduğunu söyleyen Küçük, ancak sanayi kuruluşları cephesinden bakıldığında, karlılıktaki kayıpların henüz telefi edilmediğinin görüldüğüne dikkat çekti. Küçük, 2011 yılında dönem kar ve zarar toplamının, 2007'ye kıyasla sabit fiyatlarla yüzde 26.9 oranında düştüğünü kaydetti. Kaynak yaratma kapasitesinin sadece şirket ortaklarını ilgilendiren bir mesel olmadığını dile getiren Küçük, "Bu noktada beklentimiz, sanayi kuruluşlarımızın kaynak yaratmadaki sıkıntılarını hafifletecek, rekabet güçlerini artıracak yapısal adımların süratle atılmasıdır" önerisinde bulundu.

-"İSMİNİN AÇIKLANMASINI FİRMA İSTEMEDİ"-

Soruları da yanıtlayan Küçük, ikinci 500'de birinci sanayi kuruluşunun adını neden açıklamadığı yönündeki bir soru üzerine, "Öyle talep ettiği için. Bu bizim arkadaşlarımızın da dikkatini çekti ve kendisine ikinci 500'de birinci olduğu anlatıldı, buna rağmen firmanın isminin açıklanıp açıklanmamasını istediği soruldu ve cevap 'hayır' olunca açıklanmadı" yanıtını verdi.

-"KARLILIK EROZYONA UĞRUYOR"-

Karlılıkların neden düşüş gösterdiğine yönelik bir başka soruya Küçük, satış ve toplam satışta cidi artış olmasına rağmen karlılıkların düştüğünü kaydetti. Sanayicinin çok ciddi özverisinin bulunduğunu, üretimi ve istihdamı korumak adına üretimine devam ettiğini belirten Küçük, dövizdeki artışlar ve kredi faizlerinin yükselmesinin maliyetleri yükselttiğini, bu ortamda sanayicinin karlılığından fedakarlık ederek üretimine devam ettiğini vurguladı. Bu durumun 2012 ve 2013 yıllarına yansımaması için hükümet tarafından bazı adımların süratle atılması gerektiğinin altını çizen Küçük, enerji maliyetlerinin halen rekabet ettikleri ülkelere göre yüksek olduğunun altını çizdi. Maliyetlere çözüm getirilmesini isteyen Küçük, "Maliyetlere çözüm getirilmedikçe şirketlerimiz, karlılık anlamında erozyona uğruyorlar. Birinci ve ikinci 500 olarak bakıldığında, toplam bin şirketin katma değerlerde ciddi düşüş var. Bu arzu ettiğimiz birşey değil. Demek ki gerekli ölçüde yatırım yapılamıyor. Sanayi kuruluşlarımız giderek olumsuz etkileniyor" değerlendirmesinde bulundu.

-"TİCARET KANUNU İLE FİRMALARIMIZ HIZLA BORSAYA YÖNELEBİLİR"-

Halka açılma konusunu da değerlendiren Küçük, kuruluşlara, maliyetlerin aşağı çekilmesi açısından da özellikle borsayı adres olarak gösterdiklerini söyledi. Ticaret Kanunu'ndaki değişikliği de çok önemsediklerini dile getiren Küçük, "Bu bir anlamda şeffaflığı getiriyor. Biz, firmalarımızın borsaya yönelmemesini, biraz şeffaflık eksikliğinden kaynaklandığını düşünmüştük. Bu kanundaki değişiklikle firmalarımızın borsaya daha hızla yöneleceğini düşünüyoruz" dedi. (ANKA-SON)

(HMD/ORH) - İstanbul