Hazar Forumu

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Eski Savunma Bakanı Robert Gates, patriotların Suriye sınırına yerleştirilmesiyle ilgili NATO ile yürütülen çalışmanın, bu bölgedeki çatışmaların ne kadar tehlikeli hale geldiğini gösterdiğini belirterek, "Suriye krizi Avrasya Bölgesi'nin ve de NATO'nun karşılaştığı en büyük çatışma meselelerinden biri olmuştur" dedi.

Hazar Strateji Enstitüsü tarafından organize edilen Hazar Forumu'nun açılışında konuşan Gates, ABD'nin Türk devletini bölgesindeki anahtar ülkelerden biri ve küresel sistem içerisinde Endonezya, Hindistan, Brezilya gibi güçlü olan ülkelerden biri olarak gördüğünü belirtti.

Gates, "Tarihsel olarak baktığımızda Türkiye'nin önemli roller üstlendiğini görüyoruz bu bölgede. Şimdi de Hazar Bölgesi'nde, Orta Doğu'da ara bulucu olarak milliyetçilikten uzak, herkesin çıkarlarını göz önünde bulundurarak, terörizme karşı duruşuyla özel bir rol oynadığını söyleyebiliriz" diye konuştu.

Bölge coğrafyasına bakıldığında taşıma yollarının biraz zaaf gösterdiğini, bunun aslında 20. yüzyılda olduğu düşünüldüğünde, çözülmesi aciliyet gösteren bir durum olduğunu söyleyen Gates, "Batı ile doğunun daha iyi bağlanması gerekiyor" dedi.

Avrasya bölgesinde karşılaşılan en önemli meselelerin aslında iki önemli konuya dayandığına işaret eden Gates, bunların Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Arap Bahar'ı olduğunu kaydetti.

Gates, Hazar bölgesindeki 5 ülke Rusya, Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve İran'ın deniz sınırları ve denizlerin paylaşımı açısından son yıllarda bir anlaşmaya varamadıklarını ve bu konudaki anlaşmazlıkların devam etiğini hatırlattı.

ABD'nin tüm Hazar Bölgesi'nde barışın tesis edilmesi, terörizme karşı mücadele ve uyuşturucunun yayılmasının önlenmesine yönelik yaklaşımına değinen Gates, "Hazar Denizinde deniz güvenliğinin sağlanması ve bunun NATO ile birlikte yürütülmesi çalışmaları ABD'nin çalışmaları arasında. BM ve Azerbaydan arasında gerçekleştirilen Ekim ayındaki yaklaşım, bölgeye ne kadar önem verildiğini gösteriyor. Güney koridoru Azerbaycan'da gerçekleştirilecek koridor, gerek Türkiye'nin gerekse Avrupa'nın bu anlamdaki ekonomik gelişme anlamında süreçlerine ciddi katkıda bulunacak" şeklinde konuştu.

-Suriye sınırına yerleştirilecek patriot füzeleri-

Arap Baharının Ortadoğu'da oluşturduğu süreçte, demokratik süreçlerin başlaması, hukukun üstünlüğünün gündeme gelmesi ve sivil toplumun gündeme gelmesinin önemli üç konu arasında olduğunu belirten Gates, "Tabi ki eşit yaklaşımların belirlenmesi, seçimlerin eşit bir şekilde gerçekleştirilmesi ülke içi problemlerdir ve bunlar zaman içerisinde başarıya erişecektir" dedi.

Gates, bölgedeki önemli bir meselenin de çeşitli isyanlar ve çatışmalar, özellikle kendini Ortadoğu ve Afrika'da gösteren ve Arap Baharı denen, uzun vadeye yayılan süreç olduğunu dile getirdi.

Bu süreçte Batı'nın özellikle ABD'nin Ortadoğu ülkeleri ile yeni bir misyonla haşır neşir olması gerektiğini gördüğünü dile getiren Gates, "Çünkü kendi ülkesindeki insanlardan yeni bir politikanın belirlenmesi noktasında bir baskının olduğunu gördü. Tabi ki esas olarak tartışmaların gittiği yön bir sonraki meselenin ne olacağı" diye konuştu.

Türkiye'de de aynı tartışmaların devam ettiğini vurgulayan Gates, sözlerini şöyle tamamladı:

"Tabi ki dış mihrakların, mesela Suriye konusunda etkileri vardır ve burada çeşitli muhalefet noktalarının da etkili olduğunu söyleyebiliriz. Bunun dışında aşırıcı unsurların süreç içinde olduğunu biliyoruz. Bundan dolayı, patriotların Suriye sınırına yerleştirilmesiyle ilgili NATO ile yürütülen çalışma bu bölgedeki çatışmaların ne kadar tehlikeli hale geldiğini gösteriyor.

Suriye krizi Avrasya Bölgesi'nin ve de NATO'nun karşılaştığı en büyük çatışma meselelerinden biri olmuştur. Bu, net bir şekilde görülmüştür. Kilit güvenlik meseleleri açısından düşünecek olursak, soğuk savaştan sonra karşılaşılan en kritik meselelerden birisidir. Irak savaşının etkileri zamanla ortadan kalktı diyebiliriz. Suriye meselesinin, global ölçekteki çatışma, güvenlik unsurları açısından tartışılması söz konusu olunca, ABD'nin vaz geçilmez bir ülke olduğunu görüyoruz. Aynı şekilde NATO ve İran bunun önemli tarafları, dikkate alınması gereken tarafları. Özellikle İran'ın nükleer programını düşündüğümüz zaman."

Muhabir: Ziya Altunbaş

Yayıncı: Zekeriya Gülün - İSTANBUL