Hazar Forumu

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, dünyada uluslararası ilişkilerin enerji kaynaklarıyla beraber şekillendiğini belirterek, "Enerji gerginliğin gerekçesi olduğu kadar saygınlığını yitirmekte, barışın gerekçesi olduğu ve ortak paydaya konduğu kadar da saygın bir başlık olmaktadır" dedi.

Bakan Yıldız, Hazar Strateji Enstitüsü tarafından organize edilen Hazar Forumu'nun açılışında yaptığı konuşmada, bir ihtiyacın oluşabilmesinin yalnızca üretici ülkelerden değil aynı zamanda tüketici ülkelerden de geçtiğini, enerji kaynaklarının az sayıdaki ülkede bulunmasının daha farklı bir bakış açısını elzem kıldığını ifade etti.

İlişkilerin değerini bulduğu ve bulmadığı ülkeler olduğuna işaret eden Yıldız, "Burada ülkeler tercihlerini yapmak durumundadır. Bu tercih strateji ile fizibilite arasında salınmaktadır. Stratejik proje üretebilmenin bedelleri var, o ülkelere yüklediği borçlar var. Her stratejik proje fizibıl olmayabilir ama buna rağmen kurduğunuz ortaklık ve model bunu lüzumlu hale getirir. O yüzden sistem boşluğu affetmeyeceğine göre dünyada uluslararası ilişkiler enerji kaynaklarıyla beraber şekillenmektedir. Enerji gerginliğin gerekçesi olduğu kadar saygınlığını yitirmekte, barışın gerekçesi olduğu ve ortak paydaya konduğu kadar da saygın bir başlık olmaktadır. Bizler Türkiye olarak coğrafyamızdan kaynaklanan avantajları barışın bir gerekçesi olarak kullanmaya gayret ediyoruz" diye konuştu.

-Güney Akım, TANAP, Nabucco West, ITGI ve TAB gibi diğer projelerle çelişiyor mu-

Özellikle Arap Baharı'yla beraber bölgede ulusallaşan politikalar üretildiğine dikkati çeken Yıldız, "Peki, bu ortak enerji projeleri, bu ulusallaşan politikaların arasından nasıl sıyrılacak-" sorusunu yöneltti.

Türkiye'nin kurumsal hafızası ile beraber bütün bunları dikkate alarak hemen hemen üzerinden geçebilecek bütün projeleri pozitif manada değerlendirdiğini vurgulayan Yıldız, yarın Güney Akım'ın temel atma törenine gideceğini hatırlattı.

Güney Akımın, şu anda Türkiye'nin ortak olduğu ve yürüttüğü TANAP, Nabucco West, ITGI ve TAB gibi diğer projelerle rekabet oluşturuğu iddiasına değinen Yıldız, "Ama biz buna rağmen bu projelerin içerisinde bu pozitif modda bulunmanın gerekliliğine inanıyoruz" dedi.

-"Ortak projeler üzerinde bazı kurumsal hafızaların gölgesi var"-

Dünyada özellikle Avrupa orijinli global krizin bazı projeleri tehdit ettiğini belirten Yıldız, "Çünkü her ulus kendi iç bütçesini oluşturmakta daha muhafazakar davrandığı için bu uluslararası projelerdeki katkılarını zaman zaman esirgemektedirler. Dünyada 1,4 milyar insan hala elektrikle tanışmamış durumda. Yani yapacak çok şey var. Özellikle çevreye rağmen değil çevreyle beraber yürütülecek projeler var. Bizim şu anda bir başka başlıkla beraber bulunduğumuz bir ortamda söylemlerimizi değiştirmemiz lazım. Yani çevreye, enerjiye, ihtiyaçlara, ülkelerin büyümelerine cevap verebilecek ortak bir söylemde bulunmamız gerekiyor" şeklinde konuştu.

Yıldız, Türkiye'nin, dünyanın büyüme hızından daha hızlı büyüdüğüne dikkati çekerek, "Türkiye ihtiyaçlarını karşılamak durumunda, bu son derece tabi. Ama bölgede her ne kadar ülkeler birbiriyle proje geliştiriyor olsa da bazı kurumsal hafızaların bu projelerin üzerindeki gölgesini gözardı etmemek lazım" değerlendirmesini yaptı.

Türkiye'nin doğusundaki kaynakların batısındaki tüketim noktalarıyla buluşturulmasının öncelikle proje bazında oluşması gerektiğini ifade eden Yıldız,

"Bu tür projeleri gerçekleştiremeyenler, zihni birlikteliği de kesinlikle sağlayamazlar. O yüzden Türkiye'nin medeniyetler buluşmasıyla alakalı yürüttüğü çalışmaların, buradaki yürüttüğümüz enerji çalışmalarından bağımsız olmadığını bir kez daha söylemek isterim" diye konuştu.

-"Ortadoğu'da ve bölgemizde Türkiye'siz bir coğrafya düşünülemez"-

Bölgenin petrolünün ve doğalgazının 2035 yılında hala ağırılığını koruyacağını vurgulayan Yıldız, her ne kadar yenilenebilir enerji kaynaklarından bahsedilse de doğalgaz, petrol ve kömürün dünyanın en önemli enerji kaynağı olmaya devam edeceğini söyledi.

Yıldız, "O zaman hem ulusların özellikle enerji politikalarındaki eğilimlerinin değişimini uygun bir şekilde yönetmek hem de dünyanın çevreye olan borcunu ödemek gerekiyor" dedi.

Özellikle bazı ülkelerin stratejik proje geliştirmek adına stratejik davranmaya daha çok borçlu olduğunu anlatan Yıldız, Ortadoğu'da ve bölgede Türkiye'siz bir coğrafya düşünülemediğine göre Türkiye'nin yürüttüğü projelerin de bu gözle değerlendirilmesinde büyük fayda olduğunu dile getirdi.

İlişkilerde şeffaflığın gücünü kullandıklarını belirten Yıldız, "Lehimize ve aleyhimize oluşabilecek her türlü konuyu masanın üzerine yatırıyoruz. Çünkü gelişen dünyada bilgi eksikliği diye bir şey yok. O zaman bize göre gizli ile gerçeği, o ülkenin yöneticileri ve siyasi iradecilerinin buluşturması lazım" dedi.

-"AB enerji faslını açmadı ama biz onların probleminin çözümünün bir parçasıyız"-

Avrupa Birliği'nin enerji başlığını açmamasına rağmen Avrupa Birliği'nin özellikle doğalgazdaki probleminin çözümünün bir parçası olmak adına Türkiye'nin yürüttüğü projeler olduğuna dikkati çeken Yıldız, şunları kaydetti:

"TANAP bunlardan önemlisidir ve Azeri kardeşlerimizle geliştiridiğimiz bir projedir. Bu tür büyük projelerin tehditleri ve fırsatları bitmez. Ama Nabucco'yla beraber başlattığımız bu çalışmanın, özellikle Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru hattı ile Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattıyla beraber rüştünü ispat etmiş bu ilişkilerin mutlaka buradaki doğalgaz boru hattını da gerçekleştireceğine inanıyoruz.

TANAP'la Türkiye'yi geçen bu hattın Bulgaristan üzerinden Avusturya'ya mı, yoksa Yunanistan üzerinden İtalya'ya mı gideceği ile alakalı Şah Deniz-2 konsorsiyumu bir karar verecek. Türkiye bu kararın içerisinde olmayacak ama hangi proje geliştiriliyor olursa olsun o projeye katkısını koyacak."

Atlantik Konseyi Zirvesi'nin ardından Hazar Forumu'nun da İstanbul'da yapılmasının birbirini destekleyen önemli başlıklar olduğunu dile getiren Yıldız, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve hükümet olarak bu tür forumlara kamu çalışanlarıyla katıldıklarını ve sonuçlarını dikkatle takip ettiklerini de sözlerine ekledi.

Muhabir: Mücahid Eker

Yayıncı: Zekeriya Gülün - İSTANBUL