Fındıkta Rekolte Tartışması Büyüyor

Olgunlaşma döneminin son günlerini yaşayan ve toplama işlemine yaklaşık 20 gün sonra başlanacak olan 2014 ürünü fındıkta, Haziran ayında çotanak sayımı yöntemiyle gerçekleştirilen rekolte tahminlerindeki farklılık sektörde tartışma yarattı.

Bakanlık komisyonunun 411, Fiskobirlik’in 430, Ziraat Odaları Birliği’nin 417, ihracatçı birliklerinin 514, Trabzon Ticaret Borsası’nın 600 bin ton olarak tahmin ettiği rekolte rakamları arasındaki büyük farklılığın giderilmesi için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’in devreye girmesi istendi.

"SPEKÜLASYONLARA NEDEN OLUYOR"

Trabzon Ticaret Borsası (TTB) Meclis Başkanı Mehmet Cirav, fındık rekolte tahminleri arasındaki büyük farkın üreticide yüksek fiyat beklentisi yaratacağını ve piyasada spekülasyonlara neden olacağını ileri sürerek, suçun Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nda olduğunu öne sürdü.

Mehmet Cirav, 7 yıl öncesine kadar yıllık rekolte tahminlerinin sektörle ilgili kuruluşlar tarafından ayrı ayrı ve büyük farklılık gösterecek şekilde yapıldığını, bunun da piyasada kaosa sebep olduğunu hatırlatarak, şöyle devam etti:

"Bu nedenle tüm kuruluşlar anlaşarak Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’nın başkanlığında tek komisyon oluşturulmasına karar verdik. Sektördeki her aktörün bir üye vereceği bu komisyon Haziran ayında çotanak sayımı yöntemiyle rekolte tahmini yapmaya başladı. Ancak bu komisyonun son yıllarda yaptığı tespitlerle gerçekleşen rakam arasında büyük farklılıklar oluşmaya başlayınca eski sorunlar yine ortaya çıktı."

HERKES FARKLI TAHMİNDE BULUNUYOR

Mehmet Cirav, bu yıl fındıkta tarihi üretim beklendiğini ancak Mart ayının sonunda yaşanan don hadisesinin fındığa hasar verdiğini hatırlatarak şunları söyledi:

"Ancak, bu hasar bazı çevrelerin ifade ettiği gibi 2004’deki don hadisesi kadar etkili olmadı. Buna rağmen rekolte tespiti için Tarım Bakanlığı’nın başkanlığında illerde ayrı ayrı görevlendirilen komisyonlar çotanak sayımı şekliyle Haziran’da rekolteleri tespit edip açıkladılar. 2014 rekoltesini de toplam 411 bin ton olarak beyan ettiler. Fiskobirlik 430 bin, ihracatçılar ise, 514 bin diyorlar. Biz 600 bin tona yaklaşacağını iddia ediyoruz. Bu rakamlar ister istemez spekülasyonlara sebep oluyor. Üreticiyi yüksek fiyat beklentisine sokuyor."

GEÇEN YIL BÜYÜK YANILGI YAŞADILAR

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’nın geçen yıl 542 bin ton olarak açıkladığı rekoltede büyük bir yanılgı yaşandığını da vurgulayan Mehmet Cirav, şöyle devam etti:

"Ama gerçekleşen rakamlar neredeyse 670 bin tonu buldu. Arada 130 bin tonluk bir fark var. Rekolte tahminlerinde yüzde 20-25 gibi bir yanılma olmaz. Olsa olsa yüzde 1-3 arasında olur. Haziran ayında fındık dalda net olarak bellidir.Yanılgının az olacağı şekilde detaylı inceleme ve tarama ile tahmin yapılmalıdır. Bizim fındık fiyatlarının düşük olacağı yönünde bir algı yaratmamız söz konusudur. Kaldı ki büyük fındık ithalatçıları zaten kendileri bizden daha detaylı tespit yaparak, neyin ne kadar olduğunu biliyor ve ona göre pozisyon alıyorlar."

Düşük rekolte tahmin ve açıklamalarına itibar edilmemesi gerektiğini, Türkiye’nin zaten 2013’de olduğu gibi 300 bin ton iç fındığa tekabül eden 600 bin ton kabuklu fındığı ihraç edebildiğini, 100 bin tonu aşkın fındığın da iç piyasada tüketilebildiğini hatırlatan Mehmet Cirav, "Yani artık 600 bin tonluk üretim talebi karşılamıyor. Üstelik stoklar da boş. Bu durumda şimdide bir rakam söylemek doğru değil ama fiyatlar düşmez. Sonuçta zaten fiyatlar piyasadaki arz talebe göre oluşacaktır" dedi.

BAKANI GÖREVE ÇAĞIRDILAR

Trabzon Ticaret Borsası tarafından son yıllarda rekolte tespitindeki yanlışlıkların belirtilerek, yapılması gerekenlerle ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı M. Mehdi Eker’e gönderdiği raporda şu ifadeler yer aldı:

"Ülkemizin önemli tarımsal ihraç ürünlerinden fındıkta, piyasa hareketlerine etkisi olan rekolte tahmini konusunda son yıllarda büyük sapmalara ve yanılgılara sebep olacak çalışmaların yapıldığını gözlemekteyiz. Rekolte tahmini konusunda geçmişte yapılan yanlışların ortadan kaldırılması ve gerçeğe yakın tespitlerin yapılması için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın önderliğinde, tüm kesimlerin iştiraki ile başlatılan çalışmalarda son yıllarda tekrar eskinin yanlışları uygulanmaya başlanmıştır. Tek seferde ve Haziran ayında çotanak sayımı şekliyle yapılan rekolte tespitlerinin gerçeğe uygun olmadığı anlaşılmaktadır. Örneğin geçtiğimiz yıl, yani 2013 rekoltesi önce 572 bin ton tahmin edilip, sonra da 542 bin ton olarak revize edilmiştir. Oysa borsalarda tescil edilen rakamlara göre 2013 rekoltesi 660 bin tonun üzerine çıkmıştır. Bu gerçekten yola çıkarak, 2014 fındığı için Haziran ayında yapılan çalışmalarda rekolte 30 Mart’ta meydana gelen don olayı da değerlendirilerek 390 bin ton civarında belirlenmiştir. Bu tahminin gerçekçi olmadığı bilinmektedir. Yüzde 4-5 oranında bir yanılma kabul edilebilir. Ancak, yüzde 20-25 oranına kadar varan bir yanılgıya sebep olan rekolte tespiti üzerinde detaylı bir şekilde düşünmek ve bu derecedeki bir yanılgının ortadan kaldırılması için çalışma yapmak gerekir. Fındık rekolte tahmini ile ilgili olarak daha geniş alanı kapsayan profesyonel bir anlayış ve uygulama yapılması şarttır. Böyle bir çalışmanın finansmanın da sektörle ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından da karşılanabileceğini belirtir, gereğini arz ederiz."

SEVİNÇ: İHRACATI KARŞILAYACAK FINDIĞIMIZ VAR

Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (KFMİB) Başkanı Edip Sevinç de, fındık hasadı öncesinde rekolte ile ilgili bilgi kirliliği oluşturulduğuna dikkat çekerek, şöyle dedi:

"Ülkemizde maalesef belli kesimler tarafından her yıl fındık rekoltesi düşük gösterilmeye çalışılıyor. Geçen yıl Ziraat Odaları rekolteyi 484 bin ton olarak çok düşük açıklamıştı. 2013 yılı ürünü olarak borsalara Mayıs ayı sonu itibari ile tescil ettirilen fındık miktarı 650 bin tonu aşmıştır. Bu da kimlerin ne kadar yanıldıklarını apaçık göstermektedir. Biz birlik olarak 21 Temmuz pazartesi günü rekolte konusunda yaptığımız çalışmaları kamuoyu ile paylaşacağız. Ülkemizde ihracatı karşılayacak kadar fındık vardır. Ama daha fazlasını yapabilmemiz gerekir. Bunun için de mevcut yaşlı bahçeler yenilenmeli, gençleştirme ve iyi tarım uygulamaları yapılarak verim ve kalite arttırılmalıdır."