Fındık Araştırma Enstitüsü hastalıklardan arınmış fidanlar üretti

Fındık Araştırma Enstitüsünce (FAE) özel korumalı serada, hastalıklardan ari ve sertifikalı fidanların üretimi ve satışı yapılıyor.

Enstitü bahçesinde Türkiye'de her unsuruyla aynı tip özelliklere sahip ve hastalık içermeyen fidanların üretimi için özel seralar kuruldu. Yaklaşık 4 yıllık çalışma sonucu üretilen sertifikalı fidanların, üreticilere satışına başlandı.

FAE Müdürü Aysun Akar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de "adına doğru" ve hastalıklardan ari standart fındık fidanı geliştirmek amacıyla 2015'te proje başlattıklarını söyledi.

Tüm Türkiye'deki fındık fidanı üretiminin bu ünitelerde yer alan temel kademelerdeki fidanlardan yapılmasını hedeflediklerini belirten Akar, ilk etapta damızlık ünite 1 ve ünite 2 seralarını kurduklarını aktardı.

Akar, bu seraların özel korumalı olduğunu belirterek, şöyle devam etti:

"Bunların içerisinde saksılarda adına doğru fidanlarımızı yetiştirdik, yılda iki defa da kontrolleri yapılıyor. Mayıs ayında numuneleri alınıyor, apple mozaik virüsü ve kök ur nematodlarından ari olup olmadığıyla ilgili enstitü analiz yapıyor, temiz olanları biz ünitelerde tutuyoruz. Birçok fidan vardı ancak analiz sonucu bir kısmı hastalıklı çıktığı için tamamen imha ettik."

Ünite 1 ve ünite 2'deki tüm fidanların şu anda "adına doğru" ve hastalıklardan ari olduğuna dikkati çeken Akar, "Ünite 1'e ön temel kademe fidanlar diyoruz, buradaki fidanlar artık bundan sonra tüm Türkiye'deki fındık fidanlarının temelini oluşturacak. Kamu ya da özel sektör artık fındık fidanında seri üretime geçtiğinde tamamen bu fidanlardan aldıkları materyalle üretecekler. Amaç her yönüyle aynı yani standart fidan elde etmek." dedi.

Akar, ünite 1'de ön temel kademedeki fidanlardan çoğaltarak yine hastalıklardan ari olanlarını tespit ettikten sonra ünite 2'nin kurulduğunu kaydederek, "Yaklaşık 10 gün önce temel kademedeki yani ünite 2'deki fidanlarımızdan özel sektörde fındık fidanı üretimi yapabilecek bazı firmalara verdik. Onların da ürettikleri fındık fidanları Fındık Araştırma Enstitüsündeki temel kademe fidanlarından olacak." diye konuştu.

- "Hastalıktan arilik dip sürgünü yöntemiyle sağlanamıyor"

Akar, tüm Türkiye'de üretilen fidanların kökeninin Fındık Araştırma Enstitüsünde özel korumalı seralarda yetiştirilmiş fidanlardan olacağını, hedefin bu olduğunu vurguladı.

Akar, amaçlarını ise şöyle açıkladı:

"Niye bunu yapmak istedik? Fındık fidanı üreticiliği ülkemizde geleneksel yöntemlerle yapılıyor. Fidan üretimi çok kolay, dip sürgünlerinden yeni fidan üretilebiliyor ancak bu yöntemin pek çok sakıncası var. Birincisi hastalık varsa yeni kurulan bahçeye bulaşıyor, ikincisi ise yüzyıllardır fındık bahçelerinde oluşan genetik varyasyondan dolayı tamamen standart fındık fidanına sahip olunamıyor. Mesela üretici tombul fındık fidanı zannediyor ama farklı bir genotip hatta farklı çeşit olabiliyor. Yani adına doğruluk ve hastalıktan arilik dip sürgünü yöntemiyle sağlanamıyor."

Özel sektörde fındık fidancılığı sektörünün gelişmesi gerektiğini belirten Akar, "Bu anlamda zaten biz damızlık ünite 1 ve ünite 2'yi kurduk. Böylelikle de özel fidancılara temel kademedeki fidanları sattık ki onlar da damızlık 3 nolu ünitelerini oluşturup oradan fidan üretimi sağlayacaklar." dedi.