Fao Gıda Görünüm Raporu: Türkiye'de Tahıl Üretimi Düşecek

Orhan Aysezen- Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) Türkiye'de tahıl üretiminde bu yıl düşüş görüleceğini bildirdi. FAO aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı gelişmekte olan ülkelerin tavuk eti ihracatında güçlü büyüme sağlayacağı belirtti, "Türkiye başta Irak olmak üzere lojistik avantajından yararlandığı Orta Doğu'ya helal-sertifikalı toptan kuş ihracatına odaklanmış durumda" dedi.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO)'nın yılda iki kez hazırladığı, gıda ürünleri piyasalarına ilişkin tahminlerin yer aldığı "Gıda Görünüm (Food Outlook)" raporu yayınlandı.

Rapora göre dünyanın önde gelen buğday üreticilerinden Türkiye geçen yıl 22 milyon ton ürün elde etti. Türkiye'nin üretimi bu yıl yüzde 10.5'lik azalışla 19.7 milyon tona düşecek. Düşüşe kurak geçen sonbahar ve Nisan başındaki sert don hadisesi neden olacak. FAO "Türkiye'nin buğday ihracatı hızla azalan iç üretim yüzünden azalabilir" dedi. Buğday üretiminde ilk üç sırayı AB, Çin ve Hindistan alıyor.

Mısır, arpa, çavdar gibi kaba taneli tahıllarda da dünyanın başlıca üreticilerinden olan Türkiye'nin 14.5 milyon tonluk üretimi bu yıl 12 milyon tona inecek. Azalış yüzde 17.2'e karşılık gelecek. Arpada 7.9 milyon tonluk üretimin bu yıl 6.5 milyon tona düşeceği tahmin ediliyor. Mısır'da 2013'te 5.9 milyon ton olan üretimin bu yıl 4.8 milyon tona düşmesi bekleniyor. FAO "Özellikle Avrupa ülkeleri, Kanada, Türkiye ve Avustralya gibi büyük arpa üreticisi ülkelerin hemen tümünde daha az mahsul bekleniyor" tahmininde bulundu. Dünya arpa üretiminin bu yıl, geçen yılın yüzde 6.3 altında 136 milyon ton olması bekleniyor.

Yağ bitkileri üretiminde istikrarlı artış görülürken 2012/13 sezonunda 2.7 milyon ton, 2013/14 sezonunda ise 3.2 milyon ton üretim bekleniyor.

Sıvı ve katı yağlarda artan kullanıma bağlı olarak (2013-14'te 2.7 milyon ton) ithalatını da artıran Türkiye 2012/13'te 1.7 milyon ton ithalat gerçekleştirdi. İthalatın 2013/14'te 1.8 milyon tona çıkması bekleniyor.

Kepek ve küspede 2012'den bu yana istikrarlı süren ithalat artışı, 2013/14'te 2.1 milyon ton ithalatla sürecek. Kepek küspe kullanımı 2012'den bu yana artış gösterdi ve 2013/14'te 4.6 milyon tona yükselecek.

Şeker üretiminde küçük düşüş yaşayan Türkiye'nin 2013/14'te 500 bin ton ithalat yapması bekleniyor. Asya'da şeker üretiminin 2012/13 ile kıyaslandığında yüzde 1.3 artmasının beklendiğini bildiren FAO, "Aynı zamanda Hindistan, Çin ve Türkiye'de düşmeye başlıyor" dedi. Türkiye'de 2013/14 şeker üretiminin azalma ihtimaline değinen FAO bunun temel nedeninin yeni sezon için ekili pancar alanlarına getirilen kota kısıtlaması olduğunu Türkiye'nin şeker ithalatının artacağının tahmin edildiğini belirtti.

-ETTE TÜKETİM DE İHRACAT DA ARTACAK-

Türkiye'de hem et kullanımı hem ihracatı artacak, ithalat azalacak. Türkiye 2012'de 2.9 milyon ton et üreten Türkiye, bu yıl üretimini 3.1 milyon tona çıkaracak. İthalatta bin tonluk bir düşüş beklenirken 2013'te 394 bin ton et ihrac eden Türkiye ihracatını bu yıl artıracak ve 460 bin tona çıkaracak. Geçen yıl 2.9 milyon ton iken 2014'te 3 milyon tona yükselmesi bekleniyor.

-"TÜRKİYE KÜMES HAYVANCILIĞINDA GÜÇLÜ BÜYÜYECEK"-

Kümes hayvanı eti üretiminde 1.7 milyon tondan, 1.8 milyon tona artış bekleyen Türkiye, ihracatını da 373 bin tondan bu yıl 441 bin tona yükseltecek. FAO raporunda şöyle denildi:

"Kümes hayvanlarında dünya ticaretinin üçte ikisini gerçekleştiren dört önde gelen ihracatçı Brezilya, ABD, AB ve Çin son yıllarda satışlarında küçük artış gördü. Bunun yerine en büyük büyüme Tayland, Türkiye, Arjantin, Ukrayna ve Belarus'un içinde bulunduğu ikincil ihracatçılardan geldi. Bu gruplama içinde ilk üç ülkenin (Tayland, Türkiye, Arjantin) 2014'te güçlü büyüme kaydetmeye devam edecekleri tahmin ediliyor. İlginç bir şekilde bu ülkelerden her biri farklı bir bölgeye ya da piyasa segmentine odaklanmış durumda. Tayland temelde hazır tabaklar dâhil kemiksiz kümes hayvanı parçalarıyla Japonya ve AB'ye arzda bulunuyor; Türkiye başta Irak olmak üzere lojistik avantajından yararlandığı Orta Doğu'ya helal-sertifikalı toptan kuş ihracatına odaklanmış durumda; Arjantin, Venezuela piyasasına akın etti, son dönemlerde ise odağını diğer ülkeler yanında Çin ve Güney Afrika'ya yöneltti."

-TÜRKİYE ÖNEMLİ PEYNİR İHRACATÇISI OLDU-

Süt ve süt ürünleri üretim ve ithalatında artış bekleniyor. Geçen yıl 17.4 milyon ton süt ve süt eşdeğerini üreten Türkiye, bu yıl üretimini 17.5 milyon tona çıkaracak. İthalat 189 bin tondan 207 bin tona yükselecek. İhracat ise 505 bin tondan 487 bin tona inecek. Sütte dünyada verimlilik artışı yanında sürü boyutlarının büyümesi genişlemenin önemli motoru oldu. Pakistan ve Türkiye'de tüketici talebindeki istikrarlı artış kaynaklı üretim artışı bekleniyor.

Peynirde AB en büyük ihracatçı olmayı sürdürüyor, kendi bünyesindeki ticaret hariç tutulsa bile, dünya ticaretine peynirin yüzde 33'ünü arz ediyor. FAO peynirde önemli ihracatçı ülkeleri "ABD, Yeni Zelanda, Avustralya, Suudi Arabistan, Belarus, Mısır, İsviçre, Arjantin, Türkiye ve Uruguay" şeklinde saydı. Bu ülkelerin büyük bölümü ticaretlerini 2013'ün biraz yukarısında koruyacak.

-BALIKÇILIK-

Levrek ve çipurada Yunanistan 2013'ü, 381.3 milyon euro değerinde 84 bin 400 tonluk ihracatla kapadı. Miktar değişmezken fiyatların düşmesi nedeniyle ihracat değeri yüzde 10 düştü. FAO "Türk üreticiler sürekli olarak mücadele içindeki Yunan üreticilerinden önemli bir marjda daha ucuza satmaları mümkün olmuştur, bu hem piyasalara yerleşme ve hem de yeni piyasaların Türk arzına giderek daha fazla bakmalarıyla sonuçlanmıştır" denildi.

-ÖZETLE BU YIL DÜNYA ÜRÜN PİYASALARINDA BEKLENTİLER-

Raporda gıda piyasalarının FAO gıda fiyatları endeksinin şubat ayından bu yana yükselmesini sağlayan meteorolojik kaygılardan ve Karadeniz bölgesindeki siyasi gelirimden etkilendiği belirtildi.

Son aylarda meteorolojik koşullar ve jeopolitik gerilimlerin uluslararası piyasalardaki buğday fiyatlarını yukarı çektiği kaydedilen raporda 2015 başlarındaki arz-talep yapısının azalacak üretime karşın yeterli stoklar nedeniyle dengeli olacağı bildirildi. İri taneli tahıl rekoltesi ılımlı bir azalışa giderken stokların 2014-15 mevsimi talebini karşılamak için aşağı çekilmesi gerektiği kaydedildi.

Uluslararası pirinç ticareti 2014'te yeni rekor kıracak. Buna düşük dünya fiyatlarının geleneksel ithalatçıların daha fazla talepte bulunmalarını sağlaması yol açacak. FAO 2014'ün ikinci yarısında meydana gelebilecek El Nino kasırgasının karşı etki olasılığına dikkat çekti.

Yağ ve küspe piyasası rekor yükseklikteki yağlı tohum üretimi nedeniyle iyileşme gösterecek.

Şeker üretimi 2013-14'te marjinal düşüş göstermesine karşın yine de dünya piyasası ihtiyacını ve stokları karşılayacak. Şeker ticaretinin de geleneksel ithalatçıların daha fazla mal talebi nedeniyle önemli artış göstermesi bekleniyor.

Ette küresel üretimin 2014'te ılımlı büyümesi bekleniyor. Uluslararası fiyatlar 2011 başından itibaren tarihsel yüksek düzeylerini korudu ve farklı et türleri için farklı fiyat beklentisi oluşurken genel düşüş eklentisi bulunmuyor.

Mandıra ürünlerinde uluslararası fiyatlar Nisan'da Mart'takinden de fazla düştü ve bir yıl öncesine ulaştı. Süt üretimi birçok ülkede düzenli biçimde artmaya devam etti.

Balıkçılıkta geleneksel piyasalarda yenilenen talep ve bazı çiftlik türleri için getirilen arz kısıtlamasının toplu etkisiyle genel fiyat düzeyi yükseldi. El Nino kasırgası olasılığı Güney Amerika'daki bazı türlerin fiyatını artırabilir.