Eylül Ayı Bankacılık Sektörü Genel Görünümü

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankacılık sektörünün toplam kredilerinin 2012 yıl sonuna göre 195,7 milyar lira artarak Eylül 2013 itibarıyla 990,4 milyar lira seviyesine ulaştığını ve 1 trilyon liraya yaklaştığını bildirdi

BDDK, "Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünümü Raporu"nu yayımladı. Buna göre, önceki raporlama döneminde 49 olan banka sayısı, Eylül ayında Bank Of Tokyo Mitsubishi UFJ Turkey AŞ'nin faaliyet izni almasıyla birlikte 50'ye yükseldi. Eylül ayı itibarıyla bankacılık sektörü 11 bin 767 şube ve 212 bin 554 personel ile faaliyetini sürdürüyor.

Risk iştahının azaldığı ve gerek yurt dışı gerekse yurt içi piyasalarda faiz yükselişinin belirleyici olduğu 2013 yılı ikinci ve üçüncü çeyreklerinde piyasa faiz oranlarındaki artışa bağlı olarak başta kredi faizleri olmak üzere mevduat ve fonlama maliyetlerinin yükseldiği belirtilen raporda, bununla birlikte son dönem gelişmelerin sektörün aktif yapısında olumsuz bir etki yaratmadığının altı çizildi. Raporda, başta kredi ve zorunlu karşılık hesaplarındaki artışın etkisiyle yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,2, ikinci çeyrekte ise yüzde 7 büyüyen bankacılık sektörünün büyüme hızının üçüncü çeyrekte de yüzde 7,9 ile devam ettiğine dikkat çekildi.

Raporda, bankacılık sektörünün toplam kredileri 2012 yıl sonuna göre 195,7 milyar lira artarak Eylül 2013 itibarıyla 990,4 milyar lira seviyesine ulaştığı ve 1 trilyon liraya oldukça yaklaştığının altı çizildi. Bu yılın mayıs ayında Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) açıklamaları sonrası artan volatilite ve ağustos ayında TCMB'nin borç verme faiz oranını yüzde 7,75'e yükseltmesine paralel olarak faiz oranlarında bir miktar yükselme görüldüğü hatırlatılan raporda, söz konusu artışın, kredi hacmindeki büyümeyi bir miktar sınırlandırdığının altı çizildi.

2010 yıl sonu itibarıyla bireysel kredi kartı alacaklarının yüzde 44,4'ünün taksitli alacaklardan oluşmasına karşın 2013 yılı eylül ayı sonunda söz konusu oran yüzde 57,7'ye yükseldiği bildirilen rapora göre, aynı dönemde ağırlıklı ortalama taksit sayısı ise 2010'da 6,6'dan 2013 eylülde 6,9'a yükseldi, bireysel kredi kartı sahiplerinin yüksek taksit sayısıyla daha fazla taksitli alışveriş yaptıkları görüldü.

Takipteki alacak artışı sürüyor

Kredi türleri itibarıyla, 2012 yılında genelde tüm kredi türlerinde gözlenen takipteki alacak artışının 2013 yılının üçüncü çeyreğinde de devam ettiği ifade edilen raporda, öne çıkan unsurlar şöyle:

Önceki çeyrek ile karşılaştırıldığında takipteki alacaklarda en fazla artış 888 milyon lira (Yüzde 10,4) ile bireysel kredilerde gözlenirken, takipteki KOBİ kredileri 777 milyon lira (yüzde 10,7), takipteki kurumsal/ticari krediler 207 milyon lira (Yüzde 2) artış gösterdi.

Menkul değerler portföyü 2013 yılında artmasına karşın, zorunlu karşılık hesaplarındaki artış ve kredi kullandırımlarının da etkisiyle menkul değerlerin toplam aktifler içindeki payı azalmaya devam ediyor. Aralık 2011'de yüzde 23,4 olan menkul değerlerin toplam aktiflere oranı 2012 yıl sonunda ilk defa yüzde 20'nin altına gerileyerek yüzde 19,7'ye, haziran 2013 döneminde yüzde 17,9'a, eylül 2013 itibarıyla ise yüzde 17,5 seviyesine geriledi.

Diğer taraftan, piyasalarda görülen volatilite ve faiz oranlarındaki artış, menkul değerlerde satılmaya hazır portföyden VKET portföye sınıflandırma değişikliklerine neden oldu. Türk bankacılık sektörünün yabancı kaynakları içinde eylül 2013 itibarıyla yüzde 61,8 ile en fazla paya sahip olan mevduat 902,7 milyar lira düzeyine ulaştı. Bu yılın üçüncü çeyreğinde Yabancı Para (YP) tasarruf ve ticari ve diğer kuruluşlar mevduatında artış gözleniyor.

Bankaların gerçek ve tüzel kişi mudileriyle yaptıkları FX/TL swap işlemlerindeki artış ve tüzel kişilerin YP pozisyon kapatma yönündeki eğilimlerinin DTH artışında etkili olduğu değerlendiriliyor. Eylül 2013 itibarıyla yüzde 113 olan Türk bankacılık sektörü mevduatın krediye dönüşüm oranı Avro Alanı (Yüzde 111) ortalamasına yakın.

Yurt dışı bankalardan alınan borçlar arttı

Küresel ekonomiye dair belirsizliklerin ve sermaye akımlarındaki oynaklığın sürmesine rağmen gelişmiş ülkelerde uygulanan ekonomik aktiviteyi destekleyici politikalar ve Türkiye'de yaşanan makroekonomik gelişmelerin etkisi ile son yıllarda artış eğiliminde olan küresel piyasalardan sağlanan fonlar, 2013 yılının dokuz ayında da artış seyrini sürdürdü.

Sektörün yurtdışı bankalardan temin ettiği borçların toplamı, yılsonuna göre yüzde 18,3 oranında (20,4 milyar dolar) artış göstererek eylül 2013 itibarıyla 132,2 milyar dolara yükseldi. Bankaların yurt dışı bankalardan temin ettiği fonların yaklaşık beşte biri kendi risk gruplarından elde edildi. Sektörün özkaynakları bir yıllık dönemde yüzde 12,3 (21 milyar lira) oranında artarak, eylül 2013 dönemi itibarıyla 189 milyar lira düzeyine ulaştı.

Özkaynaklardaki artışın temel nedeni dağıtılmayarak banka bünyesinde bırakılan karın eklendiği yedek akçeler oldu. Eylül 2013 itibarıyla bankacılık sektörünün yasal sınır ve hedef rasyonun üzerinde seyreden SYR'si, sektörün riskleri yönetebilecek güce sahip olan özkaynak yapısını koruduğunu gösteriyor.

Diğer faiz dışı gelir/gider dengesindeki gelişmede, eylül 2012'de sermaye piyasası işlemlerinden nette zarar eden bankacılık sektörünün, cari dönemde söz konusu işlemlerden nette kar elde etmesi belirleyici olmuştur.

Bununla birlikte, artan faiz oranlarına bağlı olarak sektörün net faiz marjı ikinci çeyrekten itibaren 0,2 puan daralarak eylül 2013 itibarıyla yüzde 3,9 seviyesinde oluştu. TCMB'nin 27 Mayıs 2013 tarihinden itibaren Kredili Mevduat Hesaplarında (KMH) uygulanacak akdi ve gecikme faiz oranlarının kredi kartı işlemlerinde uygulanacak akdi ve gecikme faiz oranlarını geçemeyeceği yönündeki düzenlemesinin etkisiyle KMH faiz gelirlerinin toplam faiz gelirleri içerisindeki payı, Mayıs 2013 dönemindeki yüzde 4,43 düzeyinden Eylül 2013 döneminde yüzde 3,50 düzeyine geriledi..

Küresel düzeyde artan oynaklığa ve risk iştahındaki azalmaya rağmen bankacılık sektörünün 2013 yılının üç çeyreğini, temel göstergelerinin sağlıklı bir görünüm ile tamamladığı görülüyor.

- Ankara