"Elektrik Piyasası Özelinde Enerji Piyasaları ve Risk Yönetimi" Sempozyumu

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İbrahim Turhan, "İstanbul'da veya Elektrik Piyasası AŞ her nerede faaliyet gösterecekse, orada oluşan fiyatların da bölge açısından enerji fiyatlamasında gösterge niteliği taşıyan bir fiyat olabileceğine inanıyorum" dedi.

İktisadi Araştırmalar Vakfı (İAV), Borsa İstanbul ve Takasbank'ın sponsorluğunda düzenlenen "Elektrik Piyasası Özelinde Enerji Piyasaları ve Risk Yönetimi" başlıklı sempozyumun açılışında konuşan Turhan, hali hazırda Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) üyesi ülkeler ile OECD dışı ülkelerin enerji talebinin aşağı yukarı birbirine eşit olduğunu söyledi.

Gelecek dönemde bu tabloda dramatik bir değişimin olmasının beklendiğini aktaran Turhan, 2040 yılında OECD üyesi olmayan ülkelerdeki enerji talebinin, OECD üyesi ülkelerin enerji talebinin 2 katına çıkacağını kaydetti.

Bu kadar kısa bir süre içerisinde dünya ekonominin kompozisyonunda bu kadar köklü bir değişikliğe yol açabilecek bir yapısal dönüşümün çok önemli olduğunu vurgulayan Turhan, 2040 yılına dair yapılan tahminlerde dünyadaki toplam enerji talebinin yaklaşık 200 bin terawatt mertebesine gelmesinin beklendiğini dile getirdi.

Bunda en önemli etkenin şehirleşme olduğuna dikkati çeken Turhan, "Özellikle gelişmekte olan ülkelerde çok süratli bir şehirleşme eğilimi var" dedi.

2040 yılına ilişkin yapılan tahminlerde dünya nüfusunun 7 milyardan 9 milyara artacağının, şehirleşmede öncülüğü özellikle Asya ve Afrika bölgelerinin yapacağının tahmin edildiği bilgisini veren Turhan, bu insanlardan 1,3 milyarının elektiriğe erişiminin olmadığının altını çizdi.

Enerji piyasasına yatırım yapacak yatırımcılar açısından öngörülebilirliğin hayati önem taşıdığını vurgulayan Turhan, sözlerine şöyle devam etti:

"Hem üretim alanında hem de tüketim alanında yatırım yapacak bütün tarafların fiyat oluşumunun tarafsız, şeffaf ve öngörülebilir olduğu, fiyatlarda meydana gelebilecek dalgalanmalara karşı etkin risk yönetimi araçlarının ulaşılabilir, erişilebilir olduğu bir yapıya ulaşması son derece önemli olacaktır. Bu sağlanabildiği ölçüde Türkiye ekonomisinin kendi ağırlığı ve bölgesinde oluşturmuş olduğu çekim gücüyle sadece Türkiye'deki değil, Türkiye'nin yakın bölgesindeki enerji fiyatları açısından da Türkiye piyasası bir gösterge olma özelliğini kazanabilir. Enerji kaynaklarına sahip olan ülkeler Türkiye'nin doğusunda ve güneyinde, enerjiyi yoğunlukla tüketen ülkeler ise Türkiye'nin batısında ve kuzeyinde. Bu iki bölge arasındaki en güvenli ve en ekonomik ulaşım Türkiye üzerinden olabilecektir. Bu yıl içerisinde yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Kanunu çok büyük bir fırsat teşkil etmektedir."

Turhan, bugün nasıl petrol fiyatları için dünyada bazı piyasaların adıyla isimlendirilen gösterge niteliğinde fiyatlar varsa, İstanbul'da veya Elektrik Piyasası AŞ her nerede faliyet gösterecekse, orada oluşan fiyatların da bölge açısından enerji fiyatlamasında gösterge niteliği taşıyan bir fiyat olabileceğine inandığını söyledi.

Burada sağlanacak başarının bir diğer olumlu sonucunun da doğalgaz fiyatları ile ilgili olabileceğini belirten Turhan, doğalgaz fiyatlarının bugün halen dünyada ağırlıklı olarak petrol fiyatlarına dayalı olarak hesaplanan sözleşmelerle alınıp satıldığını anımsattı.

"Biz her gelişmeyi zamanında kamuoyu ile paylaşacağız"

Turhan, konuşmasından sonra basın mensuplarının sorularını da yanıtladı.

İstanbul'daki yolsuzluk ve rüşvet operasyonundan sonra Halkbank hisselerinin işleme kapatılıp kapatılmayacağı ile ilgili bir soru üzerine, "Şu an için söyleyeceğim bir şey yok. Gerektiği zaman borsa yazılı açıklama yapacak" dedi.

Nasdaq ile ilgili gelişmeler üzerine ise Turhan şunları kaydetti:

"Çok ayaküstü konuşmak uygun olmaz, bunlar önemli konular. Son derece açık bir iletişim politikamız var. Biz her gelişmeyi zamanında kamuoyu ile paylaşacağız"

"Türkiye enerji sektöründeki şirketlerin iyi risk yönetimi yapabiliyor olmaları piyasa değerlerini artıracak"

Takasbank Genel Müdürü Murat Ulus ise sürdürülebilir bir ekonomik büyümenin sağlanabilmesi için enerjinin güvenilir kaynaklardan kesintisiz ve ucuza temin edilmesinin dünya genelinde en önemli gündem maddelerinden birisi haline geldiğini söyledi.

Dünyadaki enerji hammaddesi rezervlerinin yüzde 75'inin Türkiye'nin komşu ülkelerinde bulunmasının doğu ile batı arasındaki ülkeler arasında büyük bir güç olma özelliği kazandırdığını belirten Ulus, yıllık yaklaşık 150 milyar liralık işlem hacmine sahip olan Türk enerji sektöründe atılan adımlarla belirli ilerlemelerin kaydedildiğini dile getirdi.

Güvenilir enerji arzının sağlanabilmesi için gerekli yatırımların yapılabilmesinin büyük bir önem taşıdığını aktaran Ulus, "Bazı araştırmalara göre önümüzdeki 8 yıllık dönemde ülkemizin ihtiyacı olan enerji arzını karşılayabilmek için gerekli yatırım bedeli yaklaşık 50-60 milyar dolarlar mertebesindedir" dedi.

Devletin yanı sıra özel sektörün enerji yatırımlarının da gün geçtikçe önem kazandığına dikkati çeken Ulus, etkin ve karlı ticaret süresinin sürdürülebilmesi için ticaret süreçlerinin belirlenerek yazılım altyapılarının oluşturulması ve piyasa, kredi ile operasyonel risklerin bu temeller dahilinde yönetilmesinin büyük önem arz ettiğini ifade etti.

Enerji Borsası'nın kurulmasını çok önemsediğini vurgulayan Ulus, şunları kaydetti:

"Borsada oluşacak etkin fiyat oluşumu sayesinde elektrik fiyatlarının öngörülebilir olması, arzın arttırılması ve sürdürülebilirliğin sağlanması için şarttır. Bu nedenle gerek spot elektrik fiyatlarının serbest rekabet şartları altında belirlenmesi, gerekse vadeli işlem sözleşmeleri vasıtasıyla geleceğe yönelik öngörülerde bulunulması alınacak kararlar açısından önem taşımaktadır. Dolayısıyla enerji sektöründe enerji borsasında elektrik ürünlerinin yanı sıra doğalgaz ve kömüre dayalı ürünlerin de geliştiriliyor olması ve spot piyasanın türev piyasa ile ilişkisinin en başından doğru bir şekilde kurgulanıyor olması oldukça önemlidir. Uzun vadede Türkiye enerji sektöründeki şirketlerin iyi risk yönetimi yapabiliyor olmaları piyasa değerlerini artıracak, piyasa değerlerindeki artış ise Türkiye ekonomisinin gelişmesine, bulunulan bölgede bir cazibe merkezi haline gelinerek, yeni yatırımların yapılmasına ve südürülmesine imkan sağlayacaktır."

Konuşmalardan sonra İAV Vakfı Başkanı Prof. Dr. Ahmet İncekara, günün anısına katılımcılara plaket takdim etti. - İstanbul