Çin Petrol Zamlarını ve Tüketiciye Yansımasını Tartışıyor

Ali İhsan Çam/Tevfik Durul - Dünyada uluslararası ham petrol fiyatlarının artışı ve piyasalardaki dalgalanmalar, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi ve enerji tüketicisi Çin'i tedirgin ediyor. Ülkedeki enerji uzmanları petrol fiyatlarındaki artışın enflasyonu tetikleyeceğini düşünüyor.

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, petrol fiyatlarındaki artış ülkede benzin ve motorin fiyatlarında ton başına 600 yüen artışa gidilmesine sebep olurken, ülke genelinde enflasyonun yükseleceği endişesini doğurdu.

Çin Enformasyon Merkezi petrol uzmanlarından Niu Li, konuyla ilgili, "İlk bakışta uluslararası petrol fiyatlarının yükselmesi yakın zamandaki gelişmeler dikkate alındığında normal karşılanması gerekiyor gibi gözükse de Çin için bu son zamlar çok ani oldu" yorumunda bulundu.

Niu, "Çin ekonomisinin belini yeni doğrulttuğu bu dönemde petrol fiyatlarındaki yükselişin mevcut iyi tabloya büyük bir darbe indirdiği" görüşünü ifade ederek, "Mevcut ekonomik tabloda ihtiyacımız olan sabit ve makul bir petrol fiyatı" dedi.

Çin'in lojistik şirketleri artan petrol fiyatları sonucu yüksek maliyetle karşılaşırken, Çin Lojistik ve Satın Alma Federasyonu, ocak ve şubat aylarında ülkenin lojistik endüstrisinin toplam değerinin yılda yüzde 10,6 oranında artarak 23,5 trilyon yüene ulaştığını bildirdi. Büyüme oranı sadece bu iki ay içerisinde artan petrol fiyatları ve bunun son kullanıcıya kadar yansıması nedeniyle yüzde 3,9 oranında düştü.

Uzmanlar artan petrol fiyatlarının üretimi destekleyen en önemli unsurlardan lojistik sektöründe "baş ağrılarının" artmasına neden olacağını ifade ediyor.

-Petrol zammı enflasyonu tetikler mi--

Petrol fiyatlarındaki artışın, Çin'de enflasyon ve yaşam maliyetleri endişelerini de tetikliyor.

Kamuoyu bu konudaki endişelerini birçok platformda dile getirirken, ücret artışının, yükselen yaşam maliyetlerine ayak uyduramadığını ifade ediyor.

Çin'de kamuoyunda genel olarak akaryakıt fiyatlarındaki artışın yaşam maliyetlerindeki artışı tetikleyeceğini ve enflasyonu artıracağı kanısı oluşmuş durumda.

Çinli yetkililer, işlenmiş petrol fiyatlarındaki artışın, öncelikle ülke genelinde maliyetlerin artmasına neden olacağını, dolayısıyla enflasyona olumsuz etkilerde bulunacağını ifade ediyor.

Öte yandan Haytong Menkul Kıymetler Başkanı ve Ekonomist Li Şünley, "Petrol fiyatlarındaki artışın beklenti dahilinde olduğunu, ancak sanayi ihtiyaçlarını bastıracağını" belirtiyor. Zamların TÜFE'nin kontrolünü kolaylaştıracağını ifade eden Li, "Tüketici fiyat endeksi açısından petrol zamları gıda gibi diğer kalemlere oranla daha küçük bir paya sahip. Genel tüketici fiyat endeksi açısından doğrudan TÜFE rakamlarını etkileyeceği kanısında değilim" görüşünü ifade etti.

-Artış birçok sektörü doğrudan etkileme eğiliminde-

Ülkede enflasyonun şubat ayında yüzde 3,2 oranında olduğu ve bunun son 20 ayın en düşük enflasyon oranı olduğu belirtiliyor.

Çin hükümeti TÜFE artışını 2012 yılında yüzde 4 civarında tutmayı hedefliyor. Bu rakam geçen yıl yüzde 5,4 oranında artmıştı. Kamuoyu fiyatlardaki bu dalgalanmalarla ilgili endişelerini ifade ederken, uzmanlar bu konunun fiyat artışlarına etkisinin sınırlı olacağı görüşünde.

Goldman Sachs ise bu son artışın TÜFE'ye 0,37 artış ekleyeceğini savunuyor.

Asya Kalkınma Bankası ekonomistlerinden Cuang Cian ise bu artıştan en çok lojistik ve iletişim sektörlerinin doğrudan etkileneceğini belirtiyor. Bu durumun etkisinin ise doğrudan zirai ürünlerin fiyatlarına tesiri olacağı belirtiliyor.

Çin'de her geçen gün nüfusun kentleşmesine karşın 656 milyon kişi kırsal kesimde yaşıyor. Yükselen maliyetler ve artan akaryakıt fiyatları, hasat beklentisi olan çiftçilerde de büyük endişelere neden oluyor.

Ülkedeki birçok çifçi artan akaryakıt fiyatlarının "zaten yetersiz olan kazançlarını" düşürdüğünü ifade ediyor.

-Çin hükümetinin tedbirleri-

Büyük enerji tüketicisi Çin, ithalata büyük oranda bağımlı bu sektöründe 2009 yılında yeni bir petrol fiyatlandırma mekanizması geliştirmişti. Buna göre Milli Kalkınma ve Reform Komisyonu 22 iş günü içerisinde uluslararası ham petrol fiyatlarında yüzde 4'ten fazla değişim olduğunda perakende yakıt fiyatlarını tekrar ayarlama hakkına sahip.

Ancak uluslararası eğilimlerdeki değişiklik ve hızlı artışlar hükümetin fiyat kontrol çabalarını büyük belirsizlikler getiriyor.

Bunun etkilerinin azaltılması için komisyon, hükümetin zamlardan etkilenme olasılığı en yüksek olan balıkçılık, ormancılık ve kamu taşımacılığı gibi sektörlerde çalışanlara sübvansiyonlar sağlayacağını duyurdu.

Ayrıca fiyatları korumak için hükümet demiryolu ve kentsel kamu taşımacılığı yapan kuruluşlarında fiyatlarını yükseltmemesini söyledi.

Öte yandan bazı uzmanlar artan petrol fiyatlarının önce ulaşım maliyetlerinde, ardından gıda fiyatlarında tedricen artışa neden olacağını savunuyor ve bu durumunda enflasyon kontrolünde büyük bir zorluk olacağını ifade ediyor.

Asya'nın en büyük petrol rafinecisi Sinopec grubu, yavaşlayan dünya ekonomisi ve dalgalanan küresel piyasalarda net kazancını yüzde 1,4 oranında artırarak 71,7 milyar yüene yükseltti.

Şirket ham petrol veriminin bir önceki yıla oranla yüzde 1,9 oranında düştüğünü belirterek, bunun 322 milyon varile düştüğünü ve bunun arkasındaki nedenin de artan petrol fiyatları olduğunu açıkladı.

Ülkede doğalgaz veriminin yüzde 17,1 arttığı belirtilirken, bunun da 517,07 metreküpe ulaştığı kaydedildi.

-Petrol fiyatlarındaki artışın nedeni....-

Çin Enerji Stratejileri Araştırmaları Merkezinden uzmanlar, petrol fiyatlarında meydana gelen son sıçramanın başlıca sebeplerinden birincisinin mevcut ekonomik durumu kurtarma adına tüketimin körüklemesi sonucu ortaya çıkan genel enerji ihtiyacı olduğunu belirtirken, ikincisinin, güç kaybeden doların doğrudan fiyatlara etkisi, üçüncüsünün ise petrol üretimindeki yatırımlara getirilen kısıtlamalar olduğunu, dördüncü etkenin petrol rezervlerindeki değişimler, beşinci etkenin ise spekülasyonlar olduğunu ifade ediyor.

Çin Petrol Üniversitesi'nden konuyla ilgili enerji uzmanları ise, "petrol fiyatlarındaki artışın küresel ekonomiyi kurtarmayacağını, bilakis ekonomiyi daha büyük darboğaza sokacağı" yönündeki endişelerini dile getiriyor.

Fiyatların aşırı düşük olmasının da kıymetli kaynakların israfı anlamına geleceğini düşünen uzmanlar, "Varil başına 70 dolarlık petrol fiyatları mevcut şartlar altında belirlenebilecek en makul fiyat olarak görünüyor" değerlendirmesinde bulundu.

- PEKİN/ŞANGHAY