Betam: 1.3 milyon genç ne eğitimde ne istihdamda

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırma Merkezi (Betam) araştırma notunda, ne eğitimde ne istihdamda (NENİ) olan 15 – 19 yaş arası genç sayısının 1.3 milyona ulaştığı belirtildi.

Betam Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ile Doç. Dr. Gökçe Uysal ve Betam asistanı Uğurcan Acar'ın hazırladığı araştırma notu yayınlandı.

Araştırma notunda, Türkiye'de hem genç kadınlar hem de genç erkekler arasında ne eğitimde ne istihdamda olanların oranının OECD ortalamasının çok üzerinde seyrettiği anlaşıldı. Son yıllarda düşüş eğiliminde olan oranın 2017 yılında tekrar yükselişe geçtiği görüldü. 2017 yılı itibariyle 15-19 yaş aralığındaki 500 bin genç erkek, yani yaklaşık her yedi genç erkekten biri ve 780 bin genç kadın, yani yaklaşık her dört genç kadından biri ne eğitimde ne de istihdamda olmadığı ve bu gençlerin yaklaşık 720 bininin ilköğretim mezunu, 560 bininin lise mezunu olarak eğitimden uzaklaştığı belirlenirken, yaklaşık 385 bin NENİ genç ise dershaneye ya da kursa devam ettiği görüldü.

Betam notunda şu değerlendirmeler yapıldı:

"OECD tarafından hesaplanan, Türkiye ve diğer bazı OECD ülkelerin 2017 yılı NEET oranlarında 15-19 yaş aralığındaki genç erkeklerde en yüksek NEET oranının yüzde 11.2 ile Türkiye'de olduğu, genç kadınlarda ise yüzde 20.1 ile yalnızca Meksika'dan düşük olduğu görüldü.

"Bu iki istatistiğin, genel NEET oranlarında Türkiye'nin OECD ülkeleri arasında en kötü durumda olduğunu ortaya koyduğunun ifade edildği araştırma notunda, NEET için OECD ortalamaları erkekler için yüzde 5.9, kadınlar için ise yüzde 5.8 olduğuna işaret edildi.

"2017 yılında OECD tarafından hesaplanan serinin bir senede yüzde 18.4'ten yüzde 15.5'e gerilediği, aynı senede Betam tarafından hesaplanan serinin de yüzde 19.4'ten yüzde 20.6'a yükseldiği belirtildi.

"2012 yılından itibaren hem erkekler hem kadınlar için resmi eğitim kurumuna devam etme oranlarının düzenli olarak arttığı göze çarptı. 2012 yılında 4+4+4 olarak bilinen yeni eğitim sistemine geçişle birlikte son dört yıllık ortaöğretimin zorunlu hale geldiği, eğitime devam etme oranlarının da bu geçişe paralel arttığı görüldü. Eğitime devam etmedeki toplumsal cinsiyet farklılıkları ise 2012'de 3.0 yüzde puandan 2017'de 1.6 yüzde puana düştü.

"Eğitime devam etme oranlarında hem kadınlar hem de erkeklerde 2017 yılında bir gerileme kaydedildi. Erkeklerde yüzde 69.8'den yüzde 67.7'e gerileyen eğitime devam etme oranı kadınlarda yüzde 66.9'dan yüzde 66,1'e geriledi. Toplumsal cinsiyet farklılıklarının azalmasında 2017 yılındaki düşüşün etkili olduğu görüldü.

"Seviye olarak bakıldığında 2017 yılında 15-19 yaş aralığındaki 6 milyon 280 bin gençten (3.25 milyon erkek ve 3.03 milyon kadın) 1 milyon 50 bini erkek, 1 milyon 29 bini kadın olmak üzere toplamda 2 milyon 79 bin gencin eğitimine resmi bir kurumda devam etmediği gözlemlendi.

"2017 yılında eğitimine devam etmeyen gençlerin yarısının işgücü piyasası dışında olduğu görüldü. İşgücü piyasasına katılımda toplumsal cinsiyet rollerinin belirleyici olduğu göze çarptı. Eğitimine devam etmeyen erkeklerin yüzde 35.9'u, kadınların ise neredeyse yüzde 70'i işgücü piyasası dışında olduğu görüldü. Eğitim hayatına devam etmeyip işgücü piyasasına girmiş olan genç erkekler arasında işsizlik oranı yüzde 19.2 iken genç kadınlarda bu oran yüzde 21'i çıktı.

"2017 yılında 15-24 yaş aralığındaki genç işsizliğinde Yunanistan yüzde 43.6 ile başı çekmekti. Onu yüzde 38.7 ile İspanya ve yüzde 34.8 ile İtalya takip etti. Türkiye'de ise genç işsizlik oranı yüzde 20.6 ile bu ülkelerden düşük olmasına rağmen yüzde 11.9 olan OECD ortalamasının üzerinde oldu.

"2012 yılında yüzde 14,9 olan hem erkek hem kadın genç işsizlik oranları inişli çıkışlı bir seyir izleyerek 2017 yılında kadınlar için yüzde 18.3, erkekler için ise yüzde 16.5 oldu. [1]2017 yılında görülen işsizlik oranlarındaki artış, 2017 yılında eğitimine devam eden gençlerin oranlarındaki azalış ile birlikte okunduğunda, eğitimden çıkan bu gençlerin işsiz kaldığı ve 2017 yılında 15-19 yaş aralığındaki gençlerin NENİ oranını yükselttiği şeklinde yorumlanabilir.

"Hem genç erkeklerde hem genç kadınlarda 2012 yılına kıyasla ne istihdamda ne de eğitimde olan gençlerin sayı ve payının düştüğü görüldü. Erkeklerde yüzde 17.8'den yüzde 15.6'ya, kadınlarda ise yüzde 32.1'den yüzde 25.9'a düştüğü görüldü. Aynı süre zarfında kadın erkek oranları arasındaki farkın yaklaşık yüzde 15'ten yüzde 10'a indiği göze çarptı. Kadınlardaki azalışın hızı biraz daha fazla olmasına rağmen 2017 yılında halen 15-19 yaş aralığındaki her dört kadından biri ne istihdamda ne de eğitimde olmadığı görüldü. Buna karşın, yukarıdaki genel rakamlarla uyumlu olarak 2016'dan 2017'ye NENİ oranlarında hem kadınlarda hem erkeklerde artış görüldü. Erkeklerdeki artış 1.4 yüzde puan, kadınlardaki artış ise 1.0 yüzde puan civarında oldu.

"Eğitim sistemine devam etmediğini belirten 15-19 yaş aralığındaki neredeyse 720 bin gencin ilköğretim mezunu olması, bu gençlerin sadece mevcut işgücü piyasasında değil, yaşamları ilerledikçe karşılaşacakları işgücü piyasası koşulları karşısında da zor durumda kalacaklarına işaret etti. Bu yaş grubundaki yaklaşık 560 bin gencin de lise ya da meslek lisesi mezunu olarak eğitime devam etmeyi bıraktıkları görüldü.

"Erkeklerin yüzde 18.5'i daha önce iş aradığını ancak bulamadığını veya yeteneklerine uygun bir iş olmadığını düşündükleri için iş aramaktan vazgeçtiklerini, yani ümitlerinin kırık olduklarını belirtirken, bu oran genç kadınlar arasında yüzde 2.8 oldu. İş aramama nedenleri arasında 'dershane veya kursa gitme' sebebinin çok yaygın olduğu görüldü. Bu kategorideki gençler yaklaşık 385 bin kişi oldu.

"15-19 yaş aralığında yaklaşık 1.3 milyon genç ne eğitimde ne de işgücü piyasasındadır. Bu veriler ışığında iki ana politika ekseninden bahsetmek mümkündür. Eğitim politikaları: Zorunlu eğitimin 2012 yılında 4+4+4 ile birlikte 12 yıla çıkmış olmasına karşın halen 15-19 yaş arasındaki gençlerin üçte biri eğitim sisteminin dışında kaldı. Eğitim sisteminin dışında kalan gençlerin yarısından fazlası lise mezunu değildir. Bu gençlerin eğitim sisteminden henüz çok uzaklaşmadan beşeri sermaye birikimlerinin devam etmesi özendirilmelidir. İşgücü piyasası politikaları: Ne eğitimde ne işgücünde olan erkeklerin yüzde 57'si, kadınların yüzde 33'ü en az bir kere çalıştıktan sonra, daha sonra işgücü piyasasının dışına çıktığı belirlendi." (Grafik)