Psikolog Esma Burhan: Çocukların okula uyumunda aile desteği şart

Okulların açılmasına sayılı günler kala milyonlarca öğrenci yeni bir eğitim-öğretim yılına hazırlanırken, tatilin ardından yeniden okul düzenine geçmek özellikle çocuklar açısından her zaman kolay olmayabiliyor. Psikolog Esma Burhan, geçiş sürecinin çocuklar için duygusal olarak zorlayıcı olabileceğine dikkat çekerek, ailelere ve öğretmenlere kritik önerilerde bulundu.

"TATİL SONRASI KAYGI, HUZURSUZLUK VE İSTEKSİZLİK NORMALDİR"

Psikolog Esma Burhan, çocukların yaz tatili boyunca daha rahat ve serbest bir yaşam tarzına alıştıkları için okula dönüş sürecinde çeşitli psikolojik tepkiler göstermelerin son derece doğal olduğunu söyledi. Burhan, "Sabah erken kalkma zorunluluğu, derslere odaklanma ihtiyacı, ödev sorumluluğu ve arkadaşlık ilişkilerinin yeniden kurulması bazı çocuklarda stres yaratabiliyor" dedi.Burhan sözlerini şöyle sürdürdü;

"İlk haftalarda çocuklarda okula gitmek istememe, huzursuzluk, ayrılma kaygısı, mide ağrısı veya baş dönmesi gibi fiziksel şikâyetler gözlemlenebilir. Bunlar çoğunlukla geçicidir ve çocuğun okula yeniden uyum sağlamaya çalışmasının bir parçasıdır. Ancak bu belirtiler üç haftadan uzun sürerse veya çocuğun günlük yaşamını ciddi şekilde etkilerse bir uzmandan destek alınması önemlidir."

"ÇOCUĞUN KAYGISINI ANLAYIN, DUYGULARINI KÜÇÜMSEMEYİN"

Burhan, çocukların 'okula gitmek istemiyorum' şeklindeki söylemlerinin altında çoğu zaman derin bir kaygı, belirsizlik veya güvensizlik duygusu olabileceğine dikkat çekti. Bu gibi durumlarda ebeveynlerin sergilediği yaklaşımın, çocuğun sürece nasıl adapte olacağını doğrudan etkilediğini dile getiren Burhan sözlerine şöyle devam etti;

"Çocuğun duygularını görmezden gelmek, küçümsemek ya da mantıklı açıklamalarla geçiştirmeye çalışmak genellikle ters etki yaratır. 'Bunda korkacak bir şey yok' demek yerine, 'Bu duyguyu yaşaman çok normal, seni anlıyorum' demek çocuk için çok daha destekleyicidir. Anlaşılmak ve duygusunun kabul gördüğünü hissetmek, çocuğun güven duygusunu pekiştirir."

"OKUL YOLCULUĞUNU KÜÇÜK ADIMLARLA KOLAYLAŞTIRIN"

Çocuğun ilk gün kaygısını azaltmak için önceden hazırlık yapılması gerektiğini belirten Burhan, ailelere şu önerilerde bulundu:

• Önceden konuşun: Okulda neler olacağı, nasıl bir gün geçireceği hakkında çocukla sohbet edin.
• Hazırlıkları birlikte yapın: Okul çantasını birlikte hazırlamak, kıyafetleri birlikte seçmek çocuğun sürece dahil hissetmesini sağlar.
• Rutin oluşturun: Sabah uyanma ve akşam uyuma saatlerini tatil bitmeden birkaç gün önce okul düzenine göre ayarlayın.
• Okul sonrası kaliteli zaman geçirin: Özellikle ilk haftalarda çocukla birlikte zaman geçirmek, onun kendini yalnız hissetmesini engeller.
• Duygularını paylaşmasına alan tanıyın: Çocuğa her gün okulda neler yaşadığını, neler hissettiğini anlatabileceği bir ortam sunun.

"SONUCA DEĞİL, ÇABAYA ODAKLANIN"

Burhan, çocukların özgüven gelişimi açısından ebeveynlerin tutumlarının büyük önem taşıdığına dikkat çekti. Burhan, "Ona göre, sadece başarıyı övmek yerine, çocuğun gösterdiği çaba ve gayretin takdir edilmesi çok daha değerli. Örneğin çocuk bir ödevinde zorlanmış ama tamamlamışsa, 'Aferin 100 aldın' yerine 'Çok uğraşmışsın, vazgeçmeden tamamlaman harika' demek, çocuğun kendi emeğini fark etmesini sağlar. Böylece çocuk sadece başarıya değil, öğrenme sürecine değer vermeyi öğrenir. Bu da uzun vadede daha sağlam bir özgüven geliştirir" değerlendirmesinde bulundu.

Ayrıca aşırı korumacı tutumların, çocukların bağımsızlık duygusunu ve sorun çözme becerilerini körelttiğini vurgulayan Burhan, "Her adımda ebeveynin yönlendirmesine ihtiyaç duyan çocuk, ileride kendi kararlarını verirken tereddüt yaşayabilir. Bu da akademik ve sosyal hayatta çeşitli zorluklara neden olabilir" şeklinde konuştu.

"KARDEŞ KISKANÇLIĞI VE AYRILIK KAYGISI BU DÖNEMDE ARTABİLİR"

Okula yeni başlayan çocuklarda ya da uzun bir aradan sonra yeniden okula dönenlerde, kardeş kıskançlığı ve ayrılık anksiyetesi gibi duygusal tepkiler sıkça görülebiliyor" ifadelerini kullanan Burhan, "Özellikle küçük yaş grubundaki çocuklar, evde kalmaya devam eden kardeşlerine karşı kıskançlık duyabilir ya da anneden ayrılmakta zorlanabilir. Bu durumlarda çocuğun duygusunu dile getirmesi için onu teşvik edin. Sizi özlemesinin normal olduğunu söyleyin. Okuldan döndüğünde birlikte geçireceğiniz zamanı planlamak, çocuğa güven verir. 'Sen okuldayken kardeşinle oynayacağım ama sonra birlikte oyun kuracağız' gibi net açıklamalar yapılmalı. Belirtilerin yoğunlaşması durumunda da psikolojik destek alınması önemli" dedi.

"VELİLERE VE ÖĞRETMENLERE EN ÖNEMLİ TAVSİYE: SABIR, EMPATİ VE GÜVEN"

Yeni eğitim öğretim yılında çocukların ruh sağlığını korumak adına hem velilere hem de öğretmenlere önemli sorumluluklar düştüğünü belirten Burhan, sözlerini şöyle tamamladı:

"Her çocuk farklıdır. Kimisi hemen adapte olurken, kimisi zamana ihtiyaç duyar. Bu süreçte sabırlı olmak, çocuğun duygularına empatiyle yaklaşmak ve ona güven vermek çok önemlidir. Öğretmenlerin sınıfta kapsayıcı ve teşvik edici bir tutum sergilemesi, velilerin ise çocuğa koşulsuz sevgi sunması adaptasyonu kolaylaştırır. Unutmayalım; çocuk için en büyük destek, yargılamayan bir bakış ve sevgi dolu bir iletişimdir."