Zelenskiy'nin Trump ile Tomahawk Görüşmesi

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin bugün ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşmede uzun menzilli Tomahawk füzelerinin gündemin üst sıralarında yer alması bekleniyor.

Trump kısa bir süre önce Zelenskiy'nin Kiev'e gelişmiş silahlar verilmesi talebini kabul edebileceğini söyledi.

Ancak 16 Ekim'de Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında yapılan telefon konuşması da Zelenskiy'nin ziyaretinin gündemini belirleyecektir.

Trump Putin ile yaptığı konuşmada "büyük ilerleme" kaydedildiğini ve ikilinin Macaristan'da yüz yüze görüşeceğini duyurdu.

Savaşın başından bu yana sürekli daha güçlü askeri destek talep eden Ukrayna lideri Zelenskiy, Beyaz Saray'da bugün yapılacak görüşmede iyi haberler almayı umuyor.

Bu aynı zamanda Zelenskiy'nin Ocak'tan bu yana Washington'a üçüncü ziyareti olacak.

Ukrayna'nın kısa süre önce kendi uzun menzilli seyir füzesi Flamingo'yu kullanmaya başladığı bildiriliyor. Ancak Kiev yönetimi yine de savaşın gidişatını tam anlamıyla Rusya aleyhine değiştirmek için Tomahawklara ihtiyacı olduğuna inanıyor.

Peki, ABD füzeleri neden bu kadar önemli ve Washington bunları niye daha önce Ukrayna'ya vermedi?

Neden Tomahawk?

Ukrayna, 2022'deki işgalden bu yana, Rusya'daki hedefleri vurabilmek amacıyla birçok kez uzun menzilli füze talebinde bulundu.

Moskova daha önce Washington'u Kiev'e uzun menzilli füzeler vermemesi konusunda uyardı. Bunun çatışmada büyük bir tırmanmaya neden olacağını ve ABD-Rusya ilişkilerini gereceği uyarısını yaptı.

Tomahawk'ın bazı versiyonları 2.500 km menzile sahip. Bir başka deyişle, Ukrayna topraklarında konuşlandırılabilecek füzeler Moskova'ya rahatça ulaşabilir.

Tomahawklar ses hızının altında uçuyorlar ama yere çok yakın gidebilmeleri bunları durdurmayı çok zorlaştırıyor.

BBC Rusça'nın savunma muhabiri Pavel Aksenov, gelişmiş navigasyon sistemleri sayesinde de hedefleri yüksek hassasiyetle vurabildiklerine işaret ediyor.

Tomahawkların Ukrayna'ya teslim edilmesinin önündeki en büyük engellerden biri uygun bir fırlatma platformu bulmak olarak görünüyor.

Tomahawklar genelde gemiler ve denizaltılar tarafından taşınıyor ve fırlatılıyorlar.

Ukrayna şu anda Tomahawk ateşleyebileceği uygun gemilere sahip değil.

ABD ordusu kısa süre önce karada konuşlu yeni rampalar geliştirdi fakat Ukrayna güçlerinin bunu kullanabilmesi için yoğun bir eğitimden geçirilmesi gerekecek.

ABD ne sağlayabilir?

Böylesine hassas ve uzun menzilli füzelerin etkili bir şekilde kullanılabilmesi için ABD'den doğru istihbarat alınması da gerekiyor.

Ukrayna'nın hedeflemede Washington'a olan bağımlılığı, ABD'nin bilgi paylaşımını geçici olarak askıya aldığı Mart ayında daha da belirgin hale geldi.

Financial Times, o tarihten bu yana ABD'nin Kiev'le istihbarat paylaşımını arttırdığını yazdı. Gazete, petrol rafinerileri de dahil olmak üzere Rusya'nın derinliklerindeki önemli enerji tesislerine saldırılar düzenlenmesine olanak tanıyan veriler sağlandığını bildirdi.

Yetkililere göre ABD istihbaratı Kiev'in operasyonlarının güzergahını, irtifasını, zamanlamasını ve taktiklerini belirlemesine yardımcı oluyor.

Bu sayede Ukrayna savaş uçakları Rus hava savunma sistemlerinden kaçabiliyor.

Uzmanlar, Ukrayna'ya Tomahawk verilmesi halinde, Amerikalı uzmanların füzelerin hazırlanması ve uçuş güzergahlarının planlanmasında yoğun bir şekilde yer alacağını öne sürüyor.

ABD'nin envanterinde binlerce Tomahawk bulunuyor. Ancak Ukrayna'daki savaş, Rusya gibi büyük bir orduya sahip bir ülkeyle çatışabilmek için çok sayıda silah gerektiğini gösterdi.

ABD'nin Çin ile olası bir çatışmadan çekindiği göz önüne alındığında, Washington'un Ukrayna'ya savaşın seyrini değiştirecek sayıda füze vermesi pek muhtemel görünmüyor.

Ancak uzmanlar, Ukrayna'ya gönderilecek onlarca füzenin bile diğer silahlarla birlikte kullanıldığında savaşın gidişatını değiştirmekte önemli bir rol oynayabileceğini söylüyor.

Rusya, Ukrayna'ya yönelik saldırılarında insansız hava araçlarıyla birlikte çeşitli füzelerini etkin bir şekilde kullanarak bunu gösterdi.

Ukrayna'nın petrol rafinerilerine yönelik saldırıları son dönemde Rusya'daki ekonomik durumu zorlaştırdı. Tomahawklar Kiev'in bu saldırılarını yoğunlaştırmasını sağlayabilir.

Değişen hava

Vladimir Putin'in ateşkes anlaşmasına yanaşmaması karşısında sabırsızlanan Trump'ın Rusya'ya karşı tutumu son aylarda sertleşti.

Trump Pazar günü yaptığı açıklamada kendine has bir üslupla, ateşkese yanaşmaması halinde Kiev'e Tomahawk verebileceklerini söyledi.

ABD Başkanı"Onlar [Rusya] Tomahawk'ların kendilerine doğru gelmesini istiyorlar mı? Hiç sanmıyorum" dedi.

Rusya ise bu sözlere sert tepki gösterdi.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov Tomahawk'lardan bahsedilmesinin "son derece endişe verici" olduğunu söyledi.

Peskov geçen ay Tomahawk tehdidini önemsememiş ve savaşın "dinamiğini değiştiremeyeceklerini" söylemişti.

Fakat son açıklamarında, fırlatılmaları halinde nükleer başlık taşıyıp taşımadıklarını bilemeyeceğini belirtti.

Sözcü " Rusya Federasyonu'nun ne düşünmesi gerekiyor? Rusya nasıl tepki vermeli?" dedi.

Eski Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, Peskov'un sözlerinden de ileriye gitti ve sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada "Bu füzelerin verilmesi herkes için kötü olabilir. Ve her şeyden önce Trump'ın kendisi için" ifadelerini kullandı.

Son birkaç yıldır giderek daha şahin bir isme dönüşen Medvedev, sosyal medyada sık sık Rus hükümetinin resmi çizgisinden daha aşırı paylaşımlarda bulunuyor.

Medvedev Trump ile daha önce de tartışmıştı.

Eski Rusya liderinin Ağustos ayında internette yaptığı yorumlar, ABD başkanının iki nükleer denizaltıya Rusya'ya yaklaşma emri verdiğini söylemesine yol açtı.

Zelenskiy ve Trump son telefon görüşmelerinde hava savunması güçlendirmek ve uzun menzilli silahlarını arttırmak da dahil olmak üzere Ukrayna'nın askeri kabiliyetlerini güçlendirmeyi ele aldılar.

Başkent Kiev dahil Ukrayna şehirleri defalarca insansız hava araçları ve füzelerle ağır Rus bombardımanına maruz kaldı.

Rusya kış yaklaşırken özellikle Ukrayna'nın enerji altyapısını hedef aldı ve yaygın elektrik kesintilerine neden oldu.

Geçtiğimiz ay Trump'ın Ukrayna özel temsilcisi Keith Kellogg, Fox News'e verdiği demeçte, ABD başkanının Rus topraklarının derinliklerine saldırı izni verdiğini ima etmi ve Rusya-Ukrayna savaşındaki saldırılarda "sığınak diye bir şey yoktur" demişti

Katkıda bulunanlar: Harry Sekulich, Laura Gozzi, BBC News Rusça ve BBC Global Journalism

Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında çevirisi için yapay zekadan da faydalanıldı.