Yunanistan Başbakanı Libya'nın Başkenti Trablus'a gidiyor: Miçotakis sınır dışı ettiği Menfi'yle görüşecek

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis bugün Libya'nın başkenti Trablus'a gidiyor. Dışişleri Bakanı Nikos Dendias'ın da bulunacağı ziyarette neredeyse yedi yıldır kapalı olan Yunanistan'ın Trablus Büyükelçiliği de yeniden açılacak. Yunan basınına göre Bingazi'de de bir konsolosluk açılması için çalışmalar başlatıldı.

Perşembe günü düzenlediği basın toplantısında ziyareti duyuran Yunanistan Hükümet Sözcüsü Aristotelia Peloni, ziyaretin amacını "Libya ile ilişkileri yeniden tesis etmek ve Atina'nın jeostratejik çıkarlarını korumak" olarak açıkladı.

Yunan basını, ziyaretten günler öncesinde Miçotakis ile Trablus'ta kurulan yeni geçiş hükümetinin başbakanı Abdülhamit Dibeybe ile telefonda konuştuğunu yazmıştı.

Bu telefon konuşması ve ziyaret, Libya'da Birleşmiş Milletler öncülüğünde birlik hükümetinin oluşturulmasının ardından Yunanistan-Libya ilişkilerinde yeni bir döneme işaret ediyor.

Yunanistan Libya'nın Atina Büyükelçisi olan Menfi'yi "istenmeyen kişi" ilan etmişti

Libya'da 2014'te Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Fransa'nın da desteğiyle ülkenin doğusunda bazı bölgeleri ele geçiren General Halife Hafter, Trablus'taki hükümete karşı savaş başlatmıştı.

Bu tarihten sonra ülkede Trablus ve Tobruk merkezli iki meclis, iki yönetim, iki askeri güç ve hatta iki merkez bankası çalışmaya başladı.

27 Kasım 2019'da Türkiye, Birleşmiş Milletler'in meşru kabul ettiği Trablus hükümetiyle askeri işbirliği ve deniz yetki alanları anlaşması imzaladı.

Bu anlaşmaya Yunanistan, Akdeniz'deki çıkarlarına ters olduğu gerekçesiyle karşı çıktı. İç savaşta Halife Hafter'i destekleyen Atina hükümeti, Libya'nın Atina Büyükelçisi Muhammed Yunus Menfi'yi "persona non grata" yani "istenmeyen kişi" ilan ederek ülkeden çıkardı.

Ankara ile Trablus arasındaki hem deniz yetki alanları hem de askeri anlaşmalara, Yunanistan'la birlikte Doğu Akdeniz konusunda yakın işbirliği içinde olduğu Fransa, Mısır ve Kıbrıs da karşı çıktı.

Bu sırada Hafter büyük oranda ilerlemiş ve Trablus'u hedef alan saldırılarına başlamıştı.

Türkiye'nin verdiği askeri destekle birlikte Trablus'taki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güç kazandı ve Hafter bir süre sonra geri çekildi.

İki taraf arasında Birleşmiş Milletler'in devreye girmesiyle yaz aylarında başlayan ateşkes, Ekim 2020'de kağıda dökülerek resmiyet kazandı. İki taraftan hem askeri hem de siyasi temsilciler bir araya gelerek ateşkesin devam etmesi, petrol ve doğalgaz sahalarının açılması, 24 Aralık 2021'de de ülke genelinde seçimlere gidilmesi için uzlaştı.

Şubat ayı başında, ülkenin birçok kesiminden temsilcilerin yer aldığı Libya Ulusal Diyalog Forumu üyeleri, geçiş sürecinde ülkeyi yönetecek olan Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı ve Başkanlık Konseyi'ni seçti.

Buna göre Başbakan Abdülhamit Dibeybe olurken Başkanlık Konseyi Başkanı da Aralık 2020'de Atina'dan ülkesine gönderilen eski büyükelçi Muhammed Yunus Menfi oldu.

Miçotakis bugün Trablus'ta Menfi ve Dibeybe ile görüşecek.

Yunan Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan açıklamada, Atina'nın Temmuz 2014'te güvenlik riski sebebiyle büyükelçiliğini kapattığı ve Aralık 2019'da Türkiye ile imzalanan anlaşma gerekçesiyle Libya Büyükelçisi'ni "istenmeyen kişi" ilan ettiği hatırlatıldı.

Açıklamaya göre Ekim 2020'de ateşkes anlaşmasının imzalanması ve oluşturulan birlik hükümetinin 15 Mart 2021'de güvenoyu almasıyla birlikte, Yunanistan yeni Libya yönetimine destek verme ve büyükelçiliğini yeniden açma kararı aldı. Bunun üzerine Dibeybe Miçotakis'i Trablus'a davet etti.

Açıklamada, barışın devam etmesi ve istikrarın sağlanması için "silah ambargosunun uygulanması ve ülkedeki yabancı savaşçıların çekilmesi, üçüncü ülkelerin müdahalelerinin sona ermesi gerektiği" belirtiliyor.

Fransa ve Malta da Trablus Büyükelçiliklerini yeniden açtı

Ulusal Birlik Hükümeti'nin oluşmasının ardından Trablus'a Avrupa'dan üst düzey ziyaretler başladı.

24 Mart'ta Menfi Paris'e giderek, kısa bir süre öncesine kadar Hafter'in destekçileriden olan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'la bir araya geldi. Fransa dönüşü Menfi önce Mısır'a ardından da Türkiye'ye giderek Cumhurbaşkanları Abdulfettah Sisi ve Recep Tayyip Erdoğan'la görüştü.

Bir hafta sonrasında Fransa, 2014'ten bu yana kapalı olan Trablus'taki büyükelçiliğini yeniden açtı ve Tunus'tan görevine devam eden Libya Büyükelçiliği personeli Trablus'a giderek göreve başladı. Fransa'nın bu adımını Yunanistan ve Malta da takip ediyor.

Hafta sonu AB Konseyi Başkanı Charles Michel Trablus'taydı. Michel, geçiş döneminde Avrupa Birliği (AB) ile yapılacak ticari ve siyasi işbirliğini Menfi ve Dibeybe ile görüştü. Michel, seçim süreci, Covid-19 salgınıyla mücadele ve göç krizinde yeni hükümete destek vereceğini açıkladı ve ülkedeki yabancı askerlerin çekilmesi çağrısı yaptı.

23 Ekim 2020'de imzalanan ateşkes anlaşmasının şartlarından biri de üç ay içinde, yani Ocak sonuna kadar yabancı savaşçıların çekilmesiydi ancak henüz çekilme gerçekleşmedi.

Ülkede Türkiye'nin danışmanlık ve eğitim görevi yürüttüğünü açıkladığı Türk askerleri ve savaşmak üzere Türkiye üzerinden giden Suriyeli savaşçılarla birlikte, Hafter'e destek veren Birleşik Arap Emirlikleri'nin maddi desteğiyle gönderilen Rus Wagner grubunun paralı askerleri var. Hafter'e destek veren Mısır'ın da Sudan ve Çad'dan ülkeye giden paralı askerlerin geçişine destek verdiği biliniyor.

5 Nisan Pazartesi günü Malta Başbakanı Robert Abela Trablus'taydı. Malta'nın başkent Trablus'taki büyükelçiliğinin yeniden açılacağını ve iki ülke arasındaki uçuşların da yeniden başlayacağını açıklayan Abela, yeni hükümete destek vermek için "ellerinden geleni yapacaklarını" ifade etti.

Hemen ardından da iç savaşta Trablus'taki UMH'ye destek vermiş olan İtalya'nın Başbakanı Trablus'a giderek yeni yönetimle bir araya geldi. İtalya'nın Trablus'taki Büyükelçiliği 2017'den bu yana açık.

Bu esnada Libya'ya sadece Tunus, Mısır ve Türkiye'den uçuşlar devam ediyor. Libyalı havayolu şirketlerinin sürdürdüğü uçuşlarda Avrupa hava sahasının kullanılması ise yasak.