Venedik'te Giriş Ücreti İki Katına Çıktı

'Aşırı turizm'in sembollerinden Venedik'te ilk kez geçen yıl denenen günübirlik giriş ücreti bu sene iki katına, 10 euro'ya çıkarılıyor. Ancak uygulama, ayrımcılık teşkil edebileceği, kenti bir eğlence parkına dönüştürdüğü ve işe yaramadığı gerekçesiyle eleştiriliyor.

Avrupa'nın birçok turistik şehrinde başta barınma olmak üzere birçok sorunla ilişkilendirilen aşırı turizme karşı kent sakinleri gösteriler, aktivistler sabotaj eylemleri düzenliyor, siyasetçiler çözüm vaatlerinde bulunuyor.

Ancak bugüne kadar, bir yandan kitlesel turizmin olumsuz etkilerini ortadan kaldıracak diğer yandan da turizm gelirini yok etmeyecek etkili bir çözüme ulaşılmamış görünüyor.

Kitlesel turizmin de etkisiyle nüfusu 70 yılda 175 binden 50 binin altına düşen Venedik için, Kasım 2009'da yerel dernekler bir temsili cenaze töreni düzenlemişti.

Kent sakinlerinin kurdukları dernekler, Venedik'in gittikçe turistler için bir eğlence parkına dönüştüğünden, giriş ücretinin de bu imajı güçlendirdiğinden şikayetçi.

Cenaze törenini organize eden Venessia.com örgütünün başkanı Matteo Secchi, aradan geçen 15 yılda kenti yeniden diriltmek, yaşanabilir hale getirmek için verilen mücadelenin işe yaramadığını, aksine durumun daha da kötüye gittiğini söylüyor.

BBC Türkçe'ye konuşan Secchi, "Bugün Venedik yaz ayları gibi turistik dönemlerde devasa bir karmaşa içinde, kışın ise bomboş bir mezarlık gibi" diyor.

Venedik Belediyesi yıllar süren tartışmaların ardından geçen yıl, kente yoğun dönemlerde günübirlik girişleri ücrete tabi tutmaya başlamıştı.

Nisan-Temmuz ayları arasında hafta sonları ve tatiller gibi yoğun günlerde kent merkezini ziyaret etmek isteyenlerden rezervasyon yaptırmaları ve 5 euro ücret ödemeleri istendi.

İngiltere'deki Nottingham Üniversitesi, Sürdürülebilir Seyahat ve Turizm Araştırma Merkezi Direktörü Profesör Marina Novelli, BBC Türkçe'ye yaptığı açıklamada, bu gibi uygulamaların dışlanma riskine yol açabileceğini söylüyor.

Novelli, kente giriş için ücret alınması nedeniyle "Ekonomik olanakları düşük olan kişiler dışlanabilir ve bu durum nüfusun bir kısmının kültürel mirasa erişimini tehlikeye atabilir" uyarısı yapıyor.

Belediye bu yıl ücreti 5 euro'dan 10 euro'ya çıkarma ve ücretli gün sayısını da 54'e yükseltme planını açıkladı.

Hafta içinde detayları açıklanan bu plan tepkilerle karşılaştı.

Venedik Belediye Meclisi'nin muhalefet kanadının üyesi Giovanni Andrea Martini, yerel yönetimin "turizmi yönetmek için devreye soktuğu araçların hiçbirinin işe yaramadığını, giriş ücreti uygulamasının büyük bir fiyaskoyla sonuçlandığını" söylüyor.

Profesör Marina Novelli de, "Araştırmalara göre aşırı turizmle mücadele için giriş ücretinden çok daha fazlasına ihtiyaç var. Venedik'te de işe yaramamış gibi görünüyor" diyor.

Novelli, giriş ücreti uygulamasının aşırı turizmle mücadelede yararlı bir araç olabilmesi için daha geniş çaplı bir stratejiye dahil edilmesi gerektiğini vurguluyor:

"Turistleri eğitmeyi, alternatif, daha az ziyaret edilen yerleri tanıtmayı ve turizm akışını daha adil ve sürdürülebilir bir şekilde yönetmeyi de içeren daha geniş bir stratejiye entegre edilmesi gerek."

Turistlere 'saldırılar', sabotajlar

Diğer birçok İtalyan kenti gibi Venedik'te de yıllardır otellerde ve diğer konaklama tesislerinde kalanlardan gece başına bir turizm vergisi alınıyor. Ancak kentte konaklamayan, günübirlik ziyaretçilerden giriş ücreti alınması uygulaması dünyada bir ilk olarak niteleniyor.

Turistik konaklamalardan ek vergi alınması uygulamasına çarpıcı bir örnek de İspanya'nın Barselona kenti. Barselona'da 2012'de bir turizm vergisi getirildi, 2015'ten itibaren de kısa süreli konaklamalara kısıtlamalar uygulanmaya başladı.

Ancak bu uygulamaların net bir etki yaratmadığı, kentte yapılan gösterilerden de anlaşılıyor.

Geçen Temmuz ayında bir grup eylemcinin turistleri su tabancalarıya hedef alarak "Turistler evinize gidin" sloganları atması dünya çapında ses getirdi.

Danimarka'nın başkenti Kopenhag da " Barcelona'ya dönüşmemek için" geçen yıl bir turist vergisi uygulaması açıkladı. Ancak bu ek vergi tasarısı hükümet tarafından reddedildi.

İtalya'nın en turistik kentleri arasında yer alan Floransa ve Roma'da da bu vergi alınıyor. Her iki kentte de Venedik gibi, tarihi merkezlerdeki konutların hızla turistik amaçlı kısa süreli kiralanması nedeniyle barınma, işletmelerin turizm odaklı monotipleşmesi gibi sorunlara çözüm aranıyor.

Roma ve Floransa'da son aylarda, kısa süreli konut kiralama platformları için kullanılan anahtar kutularına yasak kararları alındı. Eylemci gruplar bu anahtar kutularına sabotaj eylemleri düzenledi.

İspanya'da yüzde 100 vergi planı

Sorunun karmaşıklığını gösteren bu örneklere Venedikli aktivist Secchi de katılıyor. "İş yaratmak ve konut politikası oluşturmak o kadar uzun vadeli bir iş ki, kimse bunu yapmak istemiyor" diyor.

Turistik şehirlerde kısa süreli turistik kiralamaya ayrılan konutların gittikçe artması ve barınma sorununu depreştirmesine karşı en sert tedbirlerden birini geçen ay İspanya açıkladı. Hükümet, AB dışındaki ülkelerde yaşayıp İspanya'da ev satın alanlara yüzde 100'e kadar vergi uygulama planını duyurdu.

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, 2023'te AB dışından gelenlerin ülkede 27 bin konut satın aldığını ancak burada yaşamayı değil bu evlerden gelir elde etmeyi amaçladıklarını söyledi. Acil konut sorununa karşı, sakinlere öncelik vermek için yeni vergi uygulamalarına gideceklerini belirtti.

Turizme bağımlı ekonomi hataydı

Öte yandan uzmanlar barınma sıkıntısı boyutunun aşırı turizmin tek etkisi ve dolayısıyla tek çözüm odağı olmadığını vurguluyor.

Venedik'li aktivist Matteo Secchi şu aşamada soruna çözüm bulmanın çok zor olduğunu vurguluyor ve "Esas hatayı yıllar önce yaptık. Kentin ekonomisinin sadece turizme bağlı olmasına izin verdik" diyor.

Ev sahiplerinin kısa süreli turistik kiralamaya rağbet göstermesi nedeniyle ev kiralarının yerel halk için yaşanamaz seviyede yükselmesinin yanı sıra, iş imkanlarının da turizmde hizmet sektörü dışında yok denecek kadar az olduğunu söylüyor.

"Burada iş var ama ağırlıkla düşük kaliteli işler var. Yeni mezun olan, büyük umutları olan bir genç ne yapsın? Bir otelde, barda, restoranda çalışmak dışında seçeneği yok" diyor.

Profesör Marina Novelli de, "yerel toplumun refahı ile turist deneyimi arasında denge kurarak şehri herkes için daha yaşanabilir hale getirebilmek" için, başlıca turist destinasyonlarından uzak, daha az bilinen bölgelerde turizmi teşvik etmek, yerel sakinleri dinlemek ve turizmden elde edilen ekonomik geliri adil bir şekilde dağıtmak gibi önlemlerin alınması gerektiğini söylüyor.