Ukrayna'da Gençler Savaştan Kaçıyor

Oleksandr Mysan, yakın zamanda Kiev'i terk etmiş. "Savaşa gitmek istemedim. Çok korkutucu" diyor.

Bu yılın yaz aylarında evinden ayrılıp komşu Slovakya'ya gittiğinde, Ukrayna'da yasal olarak reşit sayılma yaşı olan 18 yaşına basmak üzereymiş.

2022'nin Şubat ayında Ukrayna'daki Rus işgali başladığından bu yana, genç erkeklerin ülkeyi terk etme oranı yükselişe geçti.

Zorunlu askerli yaşı Ukrayna'da 25 olmasına rağmen, 18 yaşın üstündeki erkeklerin ülkeyi terk etmesine izin verilmiyor.

Gençlerin reşit sayılmadan önce ailelerinin de onayıyla ülke dışına çıkma kararının arkasında bu yatıyor.

Oleksandr, arkadaşlarıyla sohbetlerinden sonra ülkeyi terk etmeyi düşünmeye başlamış.

Seferberlik kapsamında askere çağrılmaktan endişe etmişler ve savaştaki ülkelerinin geleceğinin belirsizliği hakkında konuşmuşlar.

Oleksandr birçok arkadaşının benzer duygulara sahip olduğunu söylüyor. Rusya saldırılarına karşı olsalar da savaşa girmek istemiyorlar ve çatışma onları korkutuyor:

"Sadece bir arkadaşım orduya katıldı. Diğerlerinin savaşmaya niyeti yok."

Slovakya'da Oleksandr bir üniversiteye kaydoldu ve Slovakça öğreniyor. Fakat burada bir çevresi yok. Savaş bitene kadar ülkesine dönmeyi düşünmüyor.

Gitmek mi kalmak mı?

Ukrayna'da "Çocukların Sesleri" adlı bir vakıftan pedagog Oksana Pysareva, "Gitmeye karar vermek genelde arkadaşlarından ayrılmak, aileni geride bırakmak, yeni bir kültüre uyum sağlamak ve suçlu hissetmek anlamına geliyor ve bu çok zorlayıcı" diyor.

Vakıf, Ukrayna genelinde çocuklara yardım eden kurum ve topluluklara çalışarak psikolojik destek ve insani yardım sağlıyor.

"Gençler genelde daha serdengeçti olsa da, savaş korkutucu" diyor ve ekliyor:

"Herkes korkuyor, kabul etsin ya da etmesin... Ukrayna'da kalmayı seçenler orduya alınma endişesini yaşıyor. Bu korku zihinde yer ediyor çünkü yaşam ve ölüm meselesi."

Ukrayna Devlet Demografi Enstitüsü'ne göre bu yıl Ukrayna'yı terk edip şimdiye kadar geri dönmeyenleri sayısı, 2023'ün tamamındaki sayıyı üçe katladı.

Ancak ülkeden ayrılanların yaşlarıyla ilgili bir veri yok.

Avrupa Birliği'nin (AB) istatistik kurumu Eurostat'a göre 18 yaşın altındaki çocuklar, savaştan sonra ülkeden ayrılan toplam kişi sayısının üçte birini oluşturuyor.

Ukrayna'da Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın verilerine göre 3,5 milyon kişi ABD ya da AB ülkelerinde yaşamak için ülkeyi terk etti.

AB ise savaşın başından beri 4,2 milyon Ukrayna vatandaşını kabul ettiklerini söylüyor.

Demografi Enstitüsü'nün müdürü Ella Libanova, savaş bittiğinde kaç kişinin geri döneceğinin kritik önemde olduğunu söylüyor:

"Önceden savaşın 2025'te biteceğini öngörüyorduk. Şimdi 2027, hatta 2030'a kadar sürebileceğini düşünüyoruz. Olayların öngörülemezliği nedeniyle bu konuda tahminde bulunmak zor."

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, geçen ay Ukrayna Gençlik Forumu'nda yaptığı konuşmada, eğitim bursları ve ev kredilerinde indirimler gibi adımlar atarak gençler için daha iyi şartlar sağlama vaadinde bulundu.

Zelenskiy, "Zor şartlara rağmen Ukrayna savaş nedeniyle kayıp bir gençliğe sahip olmayacak" dedi ve asıl görevi Ukraynalıların ülkeye dönüşü hakkında çalışmak olan bir bakanlık oluşturma düşüncesinden bahsetti.

Karanlık gelecek

18 yaşındaki Maksim Semidotski, "Ukrayna'da insanların özgüveni kalmadı, burada bir gelecek görmüyorlar" diyor.

Maksim savaş nedeniyle ülkeyi terk ettikten sonra geri dönmeyi seçen az gençten birisi.

Herson'daki evini, Rus işgali sonrası terk ederek ailesiyle birlikte İrlanda'ya göç etmiş.

Herson 2022'de kurtarıldı ancak çatışma bölgesine çok yakın ve sık sık Rusya tarafından bombalanıyor.

2023'ün Ağustos'unda Maksim 18 yaşını doldurmadan iki ay önce Ukrayna'ya dönmeye karar vermiş. "Akrabalarım, zor olabileceğini söyleyip beni uyardılar. Ancak ben kendime uçak bileti aldım" diyor.

Kız arkadaşıyla birlikte başkent Kiev'de yeni bir yaşam kurdular. Kaynak ustası olarak eğitimine geri döndü.

"En çok istediğim savaşı kazanmamız. Şehrime geri dönüp onu yeni baştan inşa etmek istiyorum" diyor.

Eğer çağrılırsa savaşta yer almaktan korkmadığını da ekliyor:

"Şimdi bile savaşa gidebilirim, ancak önce hayatımı kazanacak bir meslek öğrenmeliyim."

Bir ankete göre Ukrayna'da okul çağındakilerin neredeyse çeyreği yurt dışına taşınmak istiyor.

Ancak ülkeye dönüp dönmeyeceklerini, savaşın ne zaman ve nasıl biteceği belirleyecek.