TikTok, Suriyeli çocuklara yapılan bağışların büyük bir bölümüne el koydu - Son Dakika
BBC ekibi, mülteci kamplarında yaşayan ve sosyal medya platformu TikTok üzerinden yaptıkları yayınlarla 'nakit değeri olan dijital hediye' olarak bağış talebinde bulunan Suriyelilerin saatte 1000 dolar değerinde hediye toplandığını, ancak bunun çok az bir kısmının sığınmacılara gittiğini ortaya çıkardı.
TikTok'a yapılan hediyeler sanal, ancak bu hediyeler parayla satın alınarak daha sonra nakit paraya çevrilebiliyor. Söz konusu haber, BBC ekibinin Suriyeli gazeteci Muhammed Abdullah'tan İdlib yakınlarında bulunan bir mülteci kampını ziyaret etmesini istemesi üzerine ortaya çıktı.
Mona Ali Al Karim ve altı kızı her gün TikTok'ta canlı yayınlar yaparak izleyenlere kendilerine sanal hediyeler yollamaları için yalvarıyor. Çadırlarında yere oturup saatlerce kameraya bakarak bildikleri birkaç İngilizce cümleyi tekrarlıyorlar: "Lütfen beğenin, lütfen paylaşın, lütfen hediye yollayın."
Mona'nın eşi bir hava saldırısında hayatını kaybetmiş. Mona şimdi görme engelli kızı Şarifa'nın ameliyatı için TikTok canlı yayınları üzerinden gerekli parayı toplamaya çalışıyor. Mona ve ailesinin istediği hediyeler aslında sanal, ancak bu hediyeler gerçek parayla satın alınıyor ve daha sonra sosyal medya uygulamasından nakit para olarak çekilebiliyor.
Canlı yayınları izleyenler birkaç sent tutarındaki güllerden de hediye edebiliyor, 500 dolar tutarındaki bir aslan ya da kainat animasyonunu da. Mona ve ailesi TikTok üzerinden bağış talebinde bulunan yüzlerce aileden biri. Bu yıl içinde dünya genelinde çok sayıda benzeri video görülmeye başlandı.
Bazıları bunların bir para tuzağı olduğunu düşünürken, bazıları da desteklerini esirgemedi. TikTok ünlüsü İngiliz Keith Mason örneğin bir aileye 330 dolar bağışta bulundu. Keith "Çocuklar çok mutlu görünüyorlardı. Adam bacakları ve bir kolu kopmuş olmasına karşın tanışıp konuşabileceğiniz en pozitif insanlardan biriydi" diyor.
Ancak bir yerde hesaplar tutmuyordu. Suriye'deki iç savaşta evlerini kaybetmiş bu kadar insan nasıl oluyor da birden telefona, internete ve her gün TikTok'ta canlı yayın yapacak imkânlara kavuşmuştu?
Suriyeli gazeteci Muhammed Abdullah videolardan birinin çekildiği kampın İdlib yakınlarında olduğunu tespit etti. Kendisinden bu mülteci kampını ziyaret etmesini istedik. Kampa gittiğinde Mona'nınki gibi birçok ailenin TikTok üzerinden canlı yayınlar yaptığını ve bağış istediğini gördü.
Muhammed, bu ailelere "TikTok aracılığı" yapan ve kamptaki 12 aileyle çalışan Hamid'le tanıştı. Bu ailelere telefonları, internet bağlantısını sağlayan, TikTok hesaplarını açan ve kullanan Hamid hizmeti karşılığında, yapılan bağışlar üzerinden komisyon alıyordu.
Ancak Hamid, paralar daha kendi hesabına geçmeden TikTok'un yapılan bağışların büyük bölümüne el koyduğunu söylüyor. "Aslan animasyonu en büyük hediye. Değeri 500 dolar. Ama buraya geldiğinde değeri 155 dolara düşmüş oluyor" diyor.
BBC ekibi Suriye'deki mülteci kamplarından canlı yayınlar yapan 300'den fazla TikTok hesabını inceledi. Bu hesapların birçoğunun bir saat içinde 1000 dolar üzerinde hediye bağışı aldığını tespit etti. Ancak kamplardaki aileler yapılan bağışların çok az bir bölümünün kendilerine ulaştıklarını söylüyor.
Dowkan Hamdan Al-Khodr, kızının kalp ameliyatı için TikTok yayınlarına çıkıp para toplamak istemiş. Sekiz gün boyunca canlı yayın yaptıktan sonra eline geçen para yalnızca 14 dolar olmuş. "Böyle olunca ben de yayın yapmayı bıraktım. Ama ayrılmama izin vermiyorlardı. Bahaneler çıkardığımı, onlara yalan söylediğimi düşünüyorlardı" diyor. Peki ama bütün bu para o zaman nereye gidiyor?
TikTok, haziran ayında uygulama üzerinden yapılan hediye bağışlarının ne kadarını kendilerine ayırdıkları sorusunu ise yanıtlamadı. Ardından BBC ekibi Suriye'de bir hesap açarak TikTok'ta canlı yayını yaptı. Londra'daki bir diğer hesap üzerinden de bu hesaba 106 dolarlık hediye gönderdi.
Canlı yayın bittikten sonra Suriye'deki hesapta 33 dolar birikmiş görünüyordu. TikTok, yapılan bağışın yüzde 69'una el koydu. Para transferi bürosundan para çekmeye giden ekip, burada da yüzde 10'luk bir kesinti yapıldığını gördü. TikTok aracısı Hamid'in de kalan paranın yüzde 35'ini komisyon olarak kendisine ayırmasıyla elde kalan para 19 dolar oldu. Birçok aileye canlı yayınların ardından bu kadar para dahi verilmiyor.
Access Now isimli dijital haklar örgütünden Marwa Fatafta, saatler süren canlı yayınların TikTok'un "platform üzerinde küçük yaştakilerin
BBC ekibi, TikTok'un çocuk koruma politikalarını ne kadar ciddiye aldığını test etmek için çocukların platform üzerinde bağış talep ettikleri 30'dan fazla hesabı şikâyet etti. TikTok bu hesapların hiçbirinin herhangi bir hak ihlâlinde bulunmadığı yanıtını verdi.
TikTok, "BBC'nin bize sunduğu bu bilgi ve iddialar karşısında derinden endişe duyduk ve hemen kararlılıkla harekete geçtik. Platformumuz üzerinde bu gibi içeriklere izin verilmemektedir. Sömürüye dayalı dilencilikle mücadele için küresel politikalarımızı daha da güçlendiriyoruz" açıklamasını yaptı.
Son Dakika › Dünya › TikTok, Suriyeli çocuklara yapılan bağışların büyük bir bölümüne el koydu - Son Dakika
Masaüstü bildirimlerimize izin vererek en son haberleri, analizleri ve derinlemesine içerikleri hemen öğrenin.
Sizin düşünceleriniz neler ?