Portland protestoları hakkında neler biliniyor?

ABD'de protestoların gölgesinde iki ay geçiren Portland'a federal birliklerin gönderilmesiyle gerilim tırmanıyor.

Oregon eyaletine bağlı Portland kentindeki protesto gösterileri, 25 Mayıs'ta Minneapolis kentinde George Floyd'un beyaz bir polis tarafından öldürülmesinden sonra başladı.

Olayın ardından yükselen ırkçılık ve polis şiddeti karşıtı gösteriler, birçok farklı eyalete yayıldı. Portland, gösterilerin yoğunlaştığı son bölgelerden biri oldu.

O günden bu yana her gece tekrarlanan eylemler, son günlerde protestocular ile polis arasında çatışmanın yükselmesine sahne oluyor.

Bölgeye federal birlikleri gönderme kararı alan ABD Başkanı Donald Trump, düzeni tesis etmeye çalıştığını savunuyor. Ancak Trump'ın yaklaşımı, yerel yöneticilerin eleştirileriyle karşı karşıya.

Trump'ın 3 Kasım'daki başkanlık seçimlerine yönelik olarak, rakibini "düzeni sağlamak" konusunda zayıf göstermek üzere hareket ettiği yönünde eleştiriler dile getiriliyor.

Portland'da neler oluyor?

George Floyd'un öldürülmesinin ardından, Portland başka kentlerde olduğu gibi barışçıl bir gösteri dalgasına sahne oldu. Binlerce kişinin sokağa çıktığı eylemlerde, polis teşkilatında reform ve ırksal eşitlik talebi öne çıktı.

Öte yandan, son günlerdeki protestolara şiddet, kundaklama, mala zarar verme, tutuklamalar ve polis şiddeti iddiaları damga vurdu.

Geçtiğimiz hafta federal birliklerin, yerel yöneticilerinin isteklerini hiçe sayarak sokak eylemlerine karşı sıkı tedbirler almaya başlaması eleştiri topladı. Yerel otoriteler, federal birliklerin kentteki varlığına karşı hukuki yollara başvurdu.

Federal birliklerin sivil görünümlü araçlarla sokaklardaki protestocuları zorla alıkoyarak herhangi bir kanıt olmaksızın tutukladığı görüldü. Polis güçleri ayrıca, göstericilere karşı göz yaşartıcı gaz ve öldürücü olmayan silahlar kullandı.

ABD İç Güvenlik Bakan Vekili Chad Wolf, protestocuları "vahşi çete" ve "anarşistler" olarak niteledi.

Diğer yandan kentteki yetkililer, protestolardaki barışçıl çoğunluk ile şiddete başvuran küçük gruplar arasındaki ayrımın altını çiziyor.

Kasım ayındaki seçimler yaklaşırken, Trump şehirdeki kargaşayı kontrol altına alma vaadini öne sürüyor ve Demokratları protestoların şiddete dönmesine izin vermekle suçluyor.

Pazar günü konuyla ilgili tweet atan Trump, Portland'ın Demokrat Belediye Başkanı Ted Wheeler'ı hedef alarak, "Portland'a yardım etmeye çalışıyoruz, incitmeye değil... Liderleri, aylardır anarşistlerin ve provokatörlerin kontrolünü yitirmiş durumda" dedi.

Portland'daki federal birlikler kim?

Şimdi tartışmaların odağında, Portland'a gönderilen federal birliklerin kim olduğu, görevlerinin ne olduğu var. Paylaşılan videolarda, askeri kamuflajlar giyen birliklerin eylemcileri gözaltına alarak sivil görünümlü araçlarla götürdüğü görülüyor.

ABD Temsilciler Meclisi'nde Demokrat çoğunluğun lideri Nancy Pelosi, "kimliği belirsiz polislerin eylemcileri kaçırdığını" söyledi. Yine Demokrat Parti'den Ro Khanna, bunu yapanları "gizli federal görevliler" olarak tanımladı.

Peki sokaklardaki birlikler gerçekte kim?

Portland'da eylemlere müdahale eden birlikler, geçen ay Trump'ın imzaladığı kararname ile kurulan yeni bir federal kolluk gücü. Birliğin asıl kurulma amacı, tarihi heykelleri, anıtları ve federal tesisleri korumak.

Kurulan yeni yapının personeli, Gümrük ve Sınır Muhafaza polisinden ve Adalet Bakanlığı'na bağlı çalışan federal güvenlik birimlerinden seçildi. İç Güvenlik Bakanlığı'na bağlı çalışan ve hükümet binalarını korumakla görevli Federal Koruma Hizmeti polisleri de Portland'da eylemcileri gözaltına alan birimler arasında.

Adalet Bakanlığı'na bağlı Özel Harekat Grubu'nun, "yüksek riskli ve hassas emniyet durumlarında, ulusal acil durumlarda, toplumsal kargaşalarda ve doğal felaketlerde" görevlendirilmek üzere kurulduğu beyan ediliyor.

Videolarda yer alan gözaltı görüntüleriyle ilgili soruya yanıt veren Gümrük ve Sınır Muhafaza (CBP) polisi, gözaltına alınan kişinin federal mülke zarar vermekten şüpheli olduğunu ileri sürdü. Açıklamada, görüntülerdeki görevlilerin CBP arması taktığı ve kendilerini tanıttıkları, ancak isimlerinin üniformada görünmediği belirtiliyor. Bunun nedeni olarak, "son günlerde ülkemizi koruyan güvenlik personelinin kişisel bilgilerinin internetten tespit edilmesine yönelik vakalar" gösteriliyor.

Portland'da görüntülere yansıyan bazı CBP görevlileri, Swat ekiplerine eşdeğer görülen Sınır Koruma Taktik Birliği'ne üye.

Trump'ın müdahalesine tepkiler

Portland'ın Demokrat Belediye Başkanı Ted Wheeler, "onlarca federal polisin gerginliği hızla yükselttiğini" söyledi.

CNN'e konuşan Wheeler, birliklerin şehirden çekilmesi çağrısını yineleyerek, "Buradaki varlıkları, daha çok şiddete ve vandalizme yol açıyor" dedi.

Orgeon Valisi Kate Brown da federal görevlileri "güçlerini açıkça kötüye kullanmakla" suçladı.

Oregon Başsavcısı Ellen Rosenblum ise, göstericilerin yasadışı bir şekilde gözaltına alındığı gerekçesiyle, federal hükümete karşı dava açtı. Rosenblum, dava dilekçesinde federal görevlilerin kentte başka gözaltı yapmaması için mahkeme emri çıkartılmasını istedi.

Hukuki süreçle ilgili olarak Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği (ACLU) de bir açıklama yaptı ve Portland'daki durumun bir "anayasal krize" dönüştüğünü kaydetti.

Öte yandan protestocular arasından bazı aktivistler, şehirdeki şiddeti eleştirerek küçük grupları suçluyor.

İnsan hakları avukatı Ron Herndon, Associated Press ajansına yaptığı açıklamada, bu grupların "sosyal adaletle ilgisi olmayan amaçları için protestolardan yararlanmakta olduğunu" belirtti.

Bundan sonra ne olacak?

Oregon Eyaleti, federal hükümete karşı açtığı davadan sonuç almayı bekliyor.

Bu sırada Beyaz Saray ülke genelindeki sivil itaatsizliği bastırmak için federal güçleri kullanmanın alternatif yollarını arıyor.

Fox News'e konuşan Beyaz Saray Özel Kalem Müdürü Mark Meadows, " Chicago, Portland, Milwaukee veya ülkemizin başka bir yerinde yaşayanların güvende olmasından emin olmak adına bu hafta yeni adımlar açıklayacağımızı göreceksiniz" dedi, ancak herhangi bir ayrıntı paylaşmadı.

ABD İç Güvenlik Bakan Vekili Chad Wolf da Portland kentindeki protesto gösterilerinin son bulması için tüm seçeneklerin masada olduğunu söylemişti.