Obama: Gerçeğin etkisizleştirilmesi ve çılgın komplo teorilerinden bir seçimde kurtulamayız

Eski ABD Başkanı Barack Obama, ülkesindeki bölünmeleri derinleştirdiğini söylediği 'çılgın komplo teorileri kültürünün' yarattığı tahribatı gidermek için büyük çaba göstermek gerekeceğini söyledi.

BBC'ye konuşan eski başkan, ABD'nin şimdi Donald Trump'ın başkanlığa seçildiği dört yıl öncesine göre çok daha keskin bir şekilde bölünmüş olduğunu ve Joe Biden'ın 3 Kasım seçimleri zaferinin bu tahribatın giderilmesi için yalnızca bir başlangıç olduğunu söyledi.

Obama "Bu eğilimleri tersine çevirmek için bir seçim yetmez" dedi.

Barack Obama, kutuplaşan bir ulusu yeniden bir araya getirmenin, sadece politikacıların kararlarıyla gerçekleşemeyeceğini, aynı zamanda yapısal değişimi, insanların birbirini dinlemesini, ve sorunların nasıl çözüleceğini tartışmadan önce bir dizi temel gerçek üzerinde hemfikir olmalarını gerektirdiğini kaydetti.

Obama yine de yeni kuşakların "gelişkin" yaklaşımlarına baktığında içinin umutla dolduğunu söyledi ve gençleri "dünyanın değişebileceği ve kendilerinin de o değişimin parçası olabilecekleri konusundaki temkinli iyimserliği besleyip büyütmeye" çağırdı.

Amerika'daki bölünmeler nasıl derinleşti?

Obama, BBC'de tarihçi David Olusoga ile yaptığı yeni kitabıyla ilgili söyleşisinde, bilhassa Amerika'nın kırsalında ve kentlerinde yaşayanlar arasında, göç, eşitsizlik, adaletsizlik, ve kimilerinin gerçeğin etkisizleştirilmesi ya da çürütülmesi diye adlandırdığı 'çılgın komplo teorileri' konularındaki bölünmüşlüklerin, bazı medya kuruluşları tarafından büyütüldüğünü ve sosyal medyada da iyice derinleştiğini söyledi.

Obama, Donald Trump'ın siyaseten işine geldiği için bu bölünmüşlükleri kızıştırmaya hevesli olmasının da bunda bir rol oynamış olabileceğini kaydetti.

Eski başkan bu konuda çok etkili olan bir başka faktörün de, internet üzerinden yayılan yalan ve yanlış bilgiler ile "gerçeğin etkisizleştirilmesi" de olduğunu düşünüyor.

Obama "Joe Biden'in sosyalist olduğuna ya da Hillary Clinton'un pedofil çeteleriyle ilişkili bir şer çevresinin parçası olduğuna inanan milyonlarca insan var" dedi.

Eski başkan, Demokrat politikacıların Washington'daki bir pizza lokantasından uluslararası bir pedofil çetesini yönettiğini iddia eden QAnon teorisine atıfta bulunuyor.

Barack Obama "Yüzyüze olduğumuz gerçekler konusunda ne yapacağımızı tartışmaya başlamadan önce en azından bir dizi temel gerçek üzerinde ortak paydada buluştuğumuz duruma geri dönebilmemiz için, sanıyorum bir noktada sektör içi (internet sektörü) yasal düzenlemeler ve kriterler getirilmesi gerekecek" dedi.

Obama, geleneksel ana akım medya kuruluşlarının bir çoğunun son yıllarda, internet üzerinden yayılan yanlış ve yalan bilgilere karşı teyit yöntemleri geliştirdiğini ama doğrusu anlaşılana kadar, yalanlar dünyayı çoktan dolaştığı için, bunun sık sık yetersiz kaldığını da kaydetti.

Bölünmüşlüklerin, aynı zamanda kent ve kırsal kesim arasındaki eşitsizlik ve dengesizlikler gibi sosyo ekonomik faktörlerin de bir sonucu olduğunu kaydeden eski başkan, insanların ekonomik durumlarını iyileştirme fırsatını kaçırdıkları hissine kapıldıklarında, bunun suçlusunun şu veya bu grup insan olduğuna daha kolay ikna edilebildiklerini, bunun dünyanın bir çok yerinde yaşandığını söyledi.

Siyahların Hayatı Değerlidir hareketi ve ırkçılık meselesi

ABD'nin ilk siyah başkanı olarak tarihte yeni bir sayfa açan Baracak Obama ırk meselesinin Amerikan tarihinin "ilk günahı", toplumu bölen en önemli fay hatlarından biri olduğunu söylüyor.

Geçtiğimiz yaz George Floyd adlı bir siyahın polis tarafından gözaltına alınışı sırasında nefessiz kalarak ölümü üzerine, sadece ABD değil dünyanın bir çok yerinden gelen tepkiler, Obama'ya göre aynı anda hem çaresizlik hem iyimserlik yarattı.

"Irk ve ayrımcılık meselesinin yargı ve infaz sistemimizde hala böylesi açık bir biçimde varolmayı sürdürmesi çaresizlik hissi verirken, çağıl çağıl akan protestoların daha önce hiç görülmedik ölçüde ilgi toplaması ve barışçı olması dev bir iyimserlik kaynağı oldu."

Irkçılık karşıtı gösterilere farklı etnik toplumlardan insanların birlikte katılıyor olmasının önemine işaret eden Obama, örneğin 2012 yılında Florida'da Trayvon Martin adlı genç, beyaz mahalle güvenlik gönüllüsü George Zimmerman tarafından vurularak öldürüldüğünde böyle olmadığını söyledi. Zimmerman daha sonra cinayet suçlamasıyla yargılanmış ama beraat etmişti.

Obama, aynı zamanda 2014 yılında 18 yaşında silahsız bir siyah genç olan Michael Brown'un Missouri'de beyaz bir polis tarafından 6 kez ateş edilerek öldürülüşünü de hatırlattı.

Eski başkan bu olayların Amerika çapında öfkeli tepkilere yol açmasına ve ırk ve adalet konularını tartıştırmasına rağmen, beyaz toplumun geniş kesimlerinde, bunların "çürük elmalar" yani yanlış hareket eden birilerinin yol açtığı tekil olaylar olduğu algısının o sırada hala yaygın olduğunu söyledi.

Ama bunun bu yaz George Floyd'un ölümü sonrasında değiştiğini kaydeden Obama "Bu yaz siyah nüfusun çok az olduğu yerleşimlerde bile insanların sokağa çıktığını, Siyahların Hayatı Değerlidir dediklerini ve gerçek bir değişim ihtiyacını benimsediklerini gördük" diye konuştu.

Obama "A Promised Land" (Vadedilmiş Toprak) adlı hatıratının piyasaya çıkışı vesilesiyle BBC'deydi. 17 Kasım'da raflara konacak olan kitap eski başkanın siyasi hayatını anlattığı çalışmanın birinci cildi olacak.

Eski başkanın tarihçi David Olusoga ile yaptığı söyleşi, Çarşamba günü İngiltere'ye yayın yapan BBC birinci kanalında, 21 kasım Cumartesi günü de, uluslararası yayın yapan BBC World News televizyonunda yayınlanacak.