Morton Abramowitz: Türkiye-Abd İlişkileri İyi Bir Noktada Değil

ABD'nin düşünce kuruluşlarından Bipartisan Policy Center'in "Türkiye Girişimi" programı çerçevesinde kısa süre önce yayınladığı ses getiren raporun yazarlarından ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi Morton Abramowitz, Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerin "iyi bir noktada olmadığını", Ortadoğu konusunda görüşlerde "büyük farklılıkların oluştuğunu" savundu. "Samimi" bir diyalog çağrısında bulunan Abramowitz, ele alınması gereken başlıca konulardan biri olarak, Türk demokrasinin "mevcut durumunu ne nereye gittiği"ni gösterdi.

Morton Abramowitz, diğer bir eski Ankara Büyükelçisi Eric Edelman ile birlikte hazırlığı raporu ve Türk-Amerikan ilişkilerini Amerika'nın Sesi'ne değerlendirirken iki taraf arasındaki farklılıkların samimi biçimde ele alınıp, çözüm yolları aranması gerektiğini belirterek "İlişkiler bizim görüşümüzce iyi bir noktada değil" dedi.

-"ORTADOĞU KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİMİZDE BÜYÜK FARKLILIKLAR OLUŞTU"-

Raporda, "dış ve iç politikada derin görüş ayrılıkları var ve daha da önemlisi Türkiye uzun yıllar boyunca iyi bir müttefik olduğu için, her zaman olmasa da birçok konuda beraber çalıştığımız için, bu ayrılıkları konuşmuyoruz bile" dediklerini anlatan Abramowitz, geçmişte de ikili ilişkilerde sorunların yaşandığını, ancak bu kez durumun farklı olduğunu söylerken de "Bu kez farklı çünkü temel konularda farklı düşünüyoruz. Ortadoğu konusunda son beş yılda görüşlerimizde büyük farklılıklar oluştu, Suriye de bu konulardan biri. Suriye ilişkilere büyük sekte vuran bir unsur oldu, elbette bu tek taraflı olarak Türkiye'nin hatası değil" şeklinde konuştu.

-TÜRK DEMOKRASİSİNİN MEVCUT DURUMU-

ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi "Ayrıca konuşmak istemediğimiz ama giderek daha da büyük bir öneme sahip olmaya başlayan bir önemli konu daha var ki o da Türk demokrasisinin mevcut durumu ve nereye gittiği" sözlerini de kullandı.

"Etkin politika geliştirmek için aynı görüşleri paylaşmak lazım, ama bizce bu çok zedelenmiş bir halde. Bu bozulan durum da Amerikan basınında ve Amerikan hükümeti nezdinde giderek daha da fazla fark ediliyor" diyen Abramowitz ikili ilişkilerin "kesinlikle üç-dört yıl öncesiyle aynı durumda olmadığını" savundu.

-"ORTADOĞU İÇİN TÜRKİYE HALA YARARLI BİR MODEL SUNUYOR"-

Emekli büyükelçi, Türkiye'nin Ortadoğu'da oynamak istediği liderlik rolü konusunda da "Kanımca, Türkiye yararlı bir model sundu ve hala da sunuyor. Her ne kadar Ortadoğu için bu model inişe geçmiş olsa da. Açıkçası Türkiye'nin Ortadoğu politikası büyük bir başarısızlık oldu. Herkesin bildiği gibi, komşularla sıfır sorundan, komşularla sorun dönemine geçildi. En büyük sorun da Suriye oldu" savlarını da dile getirdi. Abramowitz şöyle devam etti:

"Başbakan Erdoğan, Esat'ın gitmesi konusunda kararlı. Ancak bu son iki yıl Türkiye'ye büyük yükler getirdi. Doğru ya da yanlış Türkiye'nin büyük bir mülteci sorunu var, Türkiye Suriye savaşına fazlasıyla müdahil oldu ki -cihat yanlısı gruplara verilen destek Amerika'yı ciddi ölçüde rahatsız ediyor. Erdoğan savaş nedeniyle mezhepsel gerilim yarattı. Erdoğan'ın Ortadoğu politikaları bu savaş nedeniyle zarar gördü, ayrıca savaş yüzünden Türkiye'de iç gerilim oluştu, çünkü savaşa halk destek vermiyor ve bu savaş yüzünden Aleviler'in mezhep farklılıkları öne çıkarılmış oldu."

ABD'nin de Suriye konusunda etkili bir politika izlemediğini de söyleyen Abramowitz, "Amerikalılar Türkiye'nin -Ankara iddiaları reddetse de- Suriye'deki cihat yanlısı grupları desteklemesinden kaygı duyuyor. Bu da ikili ilişkilerde arayı açıyor" dedi.

-"TÜRKİYE'NİN ORTADOĞU'DAKİ NÜFUZU ÇOK AZALDI"-

Abramowitz, "Bence, Türkiye'nin Ortadoğu'daki nüfuzu çok azaldı. Bu üzücü bir durum çünkü Türkiye son derece dinamik bir ülke, son dönemde de ciddi bir büyüme gösterdi. Türkiye ile beraber çok şeyi doğru biçimde yapabiliriz, ama bunu yapmıyoruz" dediği değerlendirmeleri sırasında Türkiye ile ABD'nin ortak çalışması gerektiği iki alanın bulunduğunu belirterek bu alanları şöyle sıraladı:

"Biri son iki yıldakinden farklı olarak Suriye konusunda ortak hareket edebilmek, diğeri de Türkiye'de liberal demokrasinin geriye gitmesi ve artan kutuplaşma konusuna Amerika'da oluşan kanı. Son üç dört yılda görülen değişim, Amerikalılara "AK Parti hükümeti önceki yıllarda izlediği demokratik politikaları bir kenara mi itiyor' sorusunu sordurtuyor."