Mısır'da cezaevi reformu: Modern cezaevleri, insan haklarında iyileşme anlamına geliyor mu?

Mısır'da yeni bir insan hakları strateji belgesi yayınlandı ve Ulusal İnsan Hakları Konseyi kuruldu. Ülkede 2017'den beri süren olağanüstü hal kaldırıldı.

Cezaevi koşullarını iyileştirmek için reform başladı.

Peki bunlar gerçekten de Mısır'da insan haklarının durumunu yansıtıyor mu?

Kahire'nin kenar mahallelerinden birindeki yeni bir cezaevi içinde üç katlı bir klinikte çalışan sağlık görevlileri yepyeni cihazların yanında duruyor.

Kadın mahkumlar yaptıkları sanat çalışmalarını sergiliyor, örgü örüyor.

Reuters ajansından Nadeen Ebrahim ve Aidan Lewis'in haberine göre, İçişleri Bakan Yardımcısı Tarık Marzuk geçen ay sıkı önlemler altında cezaevini ziyaret eden gazetecilere "Mısır'daki ilerleme ve modernleşmenin çapını yansıtan" cezaevi reformları yaptıklarını söyledi.

Cumurbaşkanı Abdülfettah Sisi'yi destekleyenler, cezaevi koşullarını düzeltmeye yönelik girişimlerin ve beş yıllık bir insan hakları strateji belgesi hazırlanmasının büyük siyasi çalkantılardan geçen Mısır'ın artık kendine güvenmeye başladığını gösterdiğini söylüyor.

Eski cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'yi devirerek işbaşına gelen Sisi, yıllardır insan hakları ihlalleri ve muhalefeti acımasızca bastırmakla suçlanıyor.

Sisi, bu ay bir gençlik forumunda yaptığı konuşmada insan hakları ile ilgili suçlamaları "Mısır'a yönelik bir saldırı" olarak niteledi ve gerçeği yansıtmadıklarını söyledi.

Mısır yetkilileri geçen aylarda uzun bir strateji belgesi yayınladı, insan hakları konseyi kurdu, olağanüstü hali kaldırdı.

'Değişiklikler kozmetik'

Bunların yanı sıra sivil toplum kuruluşlarının yabancılardan mali destek almasıyla ilgili olarak suçlanan bazı grup ve aktivistler hakkındaki soruşturmalara son verildi; tutuklu olarak yargılanmayı bekleyen bazı sanıklar serbest bırakıldı.

Bazı gözlemciler, değişikliklerin batılı ülkelerin Mısır ekonomisine verdiği desteği sürdürmesi için verilen ufak ödünlerden ibaret olduğunu düşünüyor.

Kahire Üniversitesi'nden Profesör Mustafa Al Sayyid, "Mısır hükümeti (insan haklarını düzeltmesi için yapılan) baskıya dayanabileceğine inanıyor" diyor.

Sisi karşıtları, reformların yüzeysel olduğunu düşünüyor.

STK'lara verilen mali destekle ilgili olarak hakkındaki soruşturma hala devam eden aktivist Cemal Eid, "Bunlar Mısır'da insan haklarının düzelmesi için değil, basına göstermek için yapılan kozmetik değişiklikler" dedi.

Yeni cezaevleri

Mısır'da gözaltına alınanlarla ilgili resmi rakamlar bulunmuyor. Ancak insan hakları örgütleri onbinlerce kişinin güvenlikle ilgili gerekçelerle tutuklandığını ve çoğunun hala hapiste olduğunu söylüyor.

Resmi basın merkezi, cezaevi koşulları ve muhalefetin bastırılmasıyla ilgili yorum yapmıyor.

Cumhurbaşkanı Sisi'nin "insan onuruna saygılı" olacağını söylediği yeni cezaevleri, kapanması planlanan bazı cezaevlerinin yerini alacak.

Yasaklanan Müslüman Kardeşler örgütü liderlerinin tutulduğu Tora cezaevinin bazı bölümleri de kapatılacak.

Uluslararası Af Örgütü 2021'de yayımladığı raporda, Tora'da ve diğer cezaevlerinde kalan mahkumların son derece kötü koşullar altında tutulduklarını bildirdi.

Raporda, mahkumların, yemek vermeme, sağlık hizmetlerinden mahrum bırakma ve uzun süreli tecrit gibi muamelelere maruz bırakıldıkları belirtildi.

Yetkililer ise mahkumlara kötü davranıldığını reddediyor ve Mısır'da siyasi tutuklu olmadığını söylüyor.

Mısır'ın yeni insan hakları konseyine aday gösterilen eski parlamenter Enver el Sadat, Mısır'da insan hakları konusunda ilerleme sağlanmasının vakit alacağını belirtiyor.

El Sadat, resmi dairelerde, kolluk kuvvetlerinde ve adalet sisteminde insan hakları kültürünün değişmesi gerektiğini kaydediyor.

Sayıları azalan aktivistler ise önemli bir değişiklik olacağından pek umutlu değil.